3 dự án BT ở TP.HCM mắc sai sót

Trong kết quả kiểm toán 4 dự án (DA) đầu tư theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao) giai đoạn 2014 - 2018 trên địa bàn TP.HCM được Kiểm toán Nhà nước (KTNN) công bố cuối năm 2019, ngoài DA đường dẫn cầu Phú Mỹ (Thanh Niên ngày 22.8 đã phản ánh), thì 3 DA khác cũng mắc nhiều sai sót. Các DA này gồm: đoạn tuyến kết nối đường Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa - QL1 (gọi tắt là đường Vành đai 2 - Q.Thủ Đức) do Công ty CP Văn Phú Bắc Ái làm nhà đầu tư; đường D3 kết nối vào cảng Sài Gòn - Hiệp Phước (H.Nhà Bè) do Công ty TNHH đầu tư phát triển đô thị Ngọc Viễn Đông làm nhà đầu tư, và đường song hành từ đường Mai Chí Thọ qua khu dân cư Nam Rạch Chiếc đến đường Vành đai 2 (gọi tắt là đường Song hành - Q.2) do Công ty TNHH bất động sản Nguyên Phương làm nhà đầu tư.

DA đường D3 có tổng chiều dài khoảng 2,4 km, bao gồm 2 cây cầu và phần đường dài khoảng 1,8 km với 4 làn xe, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 hơn 293 tỉ đồng, thực hiện từ năm 2015 - 2016. Tuy nhiên, KTNN cho biết DA này không được UBND TP.HCM xây dựng và công bố danh mục DA theo quy định tại điều 17, điều 18 Nghị định số 15 năm 2015 của Chính phủ. Về công tác lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư chưa thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu cho Sở GTVT theo quy định. Mặt khác, nhà đầu tư cũng chưa lắp đặt các thiết bị quan trắc để theo dõi độ lún và chuyển vị công trình trong quá trình khai thác. Trong quá trình thực hiện DA, hạng mục đường thi công chậm 14 tháng do phải khắc phục sửa chữa mặt đường theo đúng thiết kế. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng xác định sai giá một số loại vật liệu, đơn giá vận chuyển 1,3 tỉ đồng.

Chậm tiến độ Đối với DA đường Vành đai 2 và đường Song hành - Q.2, đến nay vẫn đang tổ chức thi công nhưng tiến độ bị chậm do thiếu mặt bằng thi công. Trong đó, DA đường Vành đai 2 khởi công chậm 1 năm so với hợp đồng, tính đến thời điểm kiểm toán mới đạt 30% khối lượng công việc. Còn DA đường Song hành - Q.2 đến cuối tháng 8.2019, hợp đồng đã hết thời gian thực hiện, nhưng các bên vẫn chưa hoàn thành thủ tục gia hạn, mặt bằng chưa được bàn giao đầy đủ.

Trong quyết định phê duyệt, thời gian thực hiện DA là từ năm 2015 - 2016 nhưng đến ngày 18.5.2016, UBND TP.HCM với nhà đầu tư mới ký kết hợp đồng BT. Ngày 8.7.2017, DA đã thi công xong, nhưng đến cuối năm 2019 các bên liên quan chưa hoàn chỉnh thủ tục điều chỉnh thời gian thực hiện DA cho phù hợp với thực tế. Dù đến nay, DA đã được nghiệm thu và đưa vào sử dụng, nhưng các bên liên quan chưa hoàn thành thủ tục bàn giao cho đơn vị, tổ chức có liên quan tiếp nhận công trình để quản lý, sử dụng và khai thác.

DA nối đường Vành đai 2 dài khoảng 2,7 km với tổng vốn đầu tư khoảng 2.700 tỉ đồng (bao gồm cả chi phí giải phóng mặt bằng) nhằm kết nối các trục giao thông chính, từng bước khép kín tuyến đường Vành đai 2. KTNN xác định hợp đồng không nêu cơ cấu tỷ lệ vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư để đền bù giải phóng mặt bằng, điều khoản quy định số tiền được khấu trừ bao gồm chi phí lãi vay và các chi phí khác liên quan là không đúng quy định. Công ty CP Văn Phú Bắc Ái cũng chưa thực hiện kê khai, nộp thuế GTGT theo nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng…

Riêng DA đường Song hành - Q.2 gồm 2 đoạn đường song hành bên phải đường dẫn cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây dài gần 3,4 km với tổng mức đầu tư 808 tỉ đồng, khởi công từ cuối tháng 4.2017, dự kiến hoàn thành sau 24 tháng thi công. Tuy nhiên đến cuối tháng 8.2019, công trình vẫn chưa hoàn thành, hợp đồng hết thời hạn nhưng UBND TP.HCM và nhà đầu tư chưa hoàn tất thủ tục gia hạn, mặt bằng bàn giao chậm.

Trong quá trình kiểm toán, KTNN xác định việc lập dự toán bóc tách khối lượng, áp dụng đơn giá ở DA đường Vành đai 2 chưa chính xác khoảng 10,5 tỉ đồng; xác định sai giá vật liệu và một số chi phí đã làm tăng dự toán DA đường Song hành - Q.2 khoảng 9,6 tỉ đồng. Đáng chú ý, KTNN xác định công tác quản lý chi phí đầu tư DA đường Song hành - Q.2 sai sót khoảng 76,5 tỉ đồng, DA xây dựng đường D3 còn trùng lắp, sai sót gần 24,8 tỉ đồng. Ngoài ra, tại DA đường Song hành - Q.2, UBND TP.HCM chưa tổ chức xác định giá trị quyền sử dụng đất của khu đất bàn giao cho nhà đầu tư tại thời điểm ban hành quyết định giao đất là chưa thực hiện đúng quy định.

Trước những vi phạm trong thực hiện các DA BT được kiểm toán, KTNN đề nghị UBND TP.HCM rà soát lại các hợp đồng đã ký kết, đảm bảo thực hiện đúng quy định về việc sử dụng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư. Đối với DA đường Vành đai 2, KTNN đề nghị Công ty CP Văn Phú Bắc Ái điều chỉnh giảm 46,5 tỉ đồng chi phí đầu tư và chi phí lãi vay đến thời điểm được kiểm toán, giảm giá trị hợp đồng còn lại các gói thầu hơn 38,7 tỉ đồng, giảm thuế GTGT đầu vào được khấu trừ hơn 33,8 tỉ đồng.

Đối với DA đường D3, KTNN đề nghị xác nhận khối lượng hoàn thành, giá trị đã thực hiện và tiếp nhận để quản lý, khai thác; bố trí biển báo hiệu trên đoạn đường chờ lún và sớm có giải pháp quan trắc, theo dõi và tính toán độ lún. Công ty TNHH đầu tư phát triển đô thị Ngọc Viễn Đông giảm thanh toán chi phí đầu tư thực hiện đến thời điểm được kiểm toán với gần 22,2 tỉ đồng, giảm giá trị hợp đồng còn lại các gói thầu khoảng 2,6 tỉ đồng.

Đối với DA đường Song hành - Q.2, KTNN đề nghị UBND TP.HCM xem xét, điều chỉnh hợp đồng về thời gian thực hiện, giá trị DA theo kết quả kiểm toán, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng. Đồng thời, thực hiện các thủ tục xác định giá trị quyền sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định đối với các khu đất trong danh mục thanh toán cho nhà đầu tư. Ngoài ra, Công ty TNHH bất động sản Nguyên Phương giảm thanh toán chi phí đầu tư thực hiện đến thời điểm kiểm toán hơn 8,2 tỉ đồng, giảm giá trị hợp đồng hơn 49,3 tỉ đồng, giảm thuế GTGT đầu vào được khấu trừ hơn 18 tỉ đồng.

Theo tìm hiểu của Thanh Niên, UBND TP.HCM đã giao Sở GTVT phối hợp Sở KH-ĐT rà soát lại tình hình thực hiện các đề xuất, kiến nghị của KTNN đối với 3 DA trên.