Còn tồn đọng khoảng 48 triệu tấn tro, xỉ nhiệt điện
Cụ thể, theo thông tin từ Vụ Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng, cả nước hiện có 29 nhà máy nhiệt điện đốt than thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV)… đang hoạt động.
Trong năm 2021, tổng lượng tro, xỉ phát thải từ các nhà máy nhiệt điện trên cả nước khoảng hơn 16 triệu tấn. Lượng phát thải tập trung chủ yếu ở khu vực miền Bắc với 64%, trong khi miền Trung chiếm 25% và miền Nam chiếm 11% tổng lượng thải.
 |
Tro, xỉ nhiệt điện được sử dụng làm vật liệu san lấp ở Quảng Ninh |
Lã nghĩa hiếu |
Tính đến cuối năm 2021, tổng lượng tro, xỉ nhiệt điện đã tiêu thụ cộng dồn qua các năm trên cả nước khoảng 48,4 triệu tấn, chiếm khoảng 48% tổng lượng phát thải từ trước tới nay, tăng hơn 7% so với thời điểm cuối năm 2020.
Tro, xỉ được sử dụng nhiều nhất là lĩnh vực như san lấp, làm phụ gia khoáng cho xi măng, sau đó là dùng làm phụ gia bê tông cho các công trình thủy lợi, công trình giao thông (đường bê tông xi măng vùng nông thôn) và công trình xây dựng dân dụng (kết cấu móng khối lớn ít tỏa nhiệt). Ngoài ra, tro, xỉ cũng được dùng để thay thế một phần nguyên liệu sản xuất gạch xây (nung và không nung).
Cũng theo Vụ Vật liệu xây dựng, trong năm 2021, lượng tiêu thụ tro, xỉ đã tăng hơn năm 2020 và đạt 87% tổng lượng phát thải trong năm. Nhiều nhà máy nhiệt điện thải đã và đang tiêu thụ tro, xỉ cân bằng hoặc vượt lượng phát thải. Tuy nhiên, tổng lượng đã tiêu thụ cộng dồn qua các năm hiện vẫn chỉ đạt khoảng 48% so với tổng lượng phát thải từ trước đến nay. Lượng tro, xỉ nhiệt điện vẫn còn tồn đọng tương đối nhiều (khoảng hơn 48 triệu tấn). Lượng bã gyps thải ra gần như chưa tiêu thụ được, phải lưu trữ toàn bộ tại bãi chứa (khoảng 12,35 triệu tấn).
Bộ Xây dựng đã chỉ ra các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc tro, xỉ tiêu thụ còn chậm, như: một số nhà máy có bãi chứa tro, xỉ nằm cách xa nơi tiêu thụ (các nhà máy sản xuất xi măng và các loại vật liệu xây dựng khác, các công trình xây dựng lớn) nên chi phí vận chuyển cao, việc sử dụng tro, xỉ chưa hấp dẫn về kinh tế - kỹ thuật nên khó tiêu thụ (như tại Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1, nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1, 2, 4).
Bên cạnh đó, còn các nhà máy nhiệt điện chưa thực hiện phân loại riêng biệt tro và xỉ gây khó khăn cho việc xử lý và sử dụng tro, xỉ. Mặt khác, năng lực của đơn vị tham gia xử lý tro, xỉ còn hạn chế nên không thể thực hiện mục tiêu như đã cam kết.
Tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để tăng tỷ lệ tiêu thụ
Về hành lang pháp lý, các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật… tạo điều kiện đẩy mạnh tiêu thụ tro, xỉ trong thời gian qua cũng cơ bản được ban hành đầy đủ.
Cụ thể, Bộ Xây dựng đưa ra 19 tiêu chuẩn, 1 quy chuẩn và 7 chỉ dẫn kỹ thuật, 3 định mức kinh tế kỹ thuật. Hiện tiếp tục giao Viện Vật liệu xây dựng hoàn thiện Tiêu chuẩn quốc gia TCVN về "xỉ phốt pho cho sản xuất xi măng và bê tông" (dự kiến sẽ hoàn thiện và ban hành trong năm 2022). Đồng thời, cũng có văn bản chỉ đạo các nhà máy xi măng, trạm nghiền xi măng tăng cường nghiên cứu và sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu, phụ gia trong quá trình sản xuất.
Bộ TN-MT cũng đã ban hành Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT, trong đó quy định tro bay từ quá trình đốt than của nhà máy nhiệt điện là chất thải rắn công nghiệp thông thường thay vì phải kiểm soát ngưỡng nguy hại theo quy định tại quy chuẩn kỹ thuật môi trường về ngưỡng chất thải nguy hại như trước đây. Việc thay đổi quy định này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho tiêu thụ tro, xỉ phát thải từ các nhà máy nhiệt điện đốt than.
Các nguyên tắc và điều kiện để bổ sung chi phí xử lý, tiêu thụ tro, xỉ vào giá điện trong trường hợp nhà máy điện có đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để đảm bảo tiêu chuẩn về chất thải, khí thải, bảo vệ môi trường cũng được Bộ Công thương quy định rõ tại Thông tư số 57/2020/TT-BCT.
Bộ KH-CN đang tiếp tục ưu tiên, hỗ trợ triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ về nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu phục vụ các ngành, lĩnh vực sản xuất. Đồng thời, phối hợp thẩm định dự thảo QCVN về bãi chôn lấp chất thải rắn. Và thẩm định hồ sơ dự thảo TCVN Bê tông sử dụng tro bay trong công trình thủy lợi (dự kiến sẽ công bố trong năm 2022).
Bình luận (0)