Cuộc khởi nghĩa Ba Tơ gây tiếng vang
Đầu năm 1945, tình hình cách mạng trong nước và thế giới có nhiều thay đổi, Tổng Bí thư Trường Chinh đã có chỉ thị "Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta". Đây được xem như kim chỉ nam cho toàn Đảng lúc bấy giờ.
Đúng như Đảng đã dự đoán, ngày 9.3.1945 Nhật đảo chính Pháp. Những người tù cộng sản tại căng "an trí" Ba Tơ bắt đầu hành động. Chỉ hai ngày sau, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Quảng Ngãi lâm thời, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tại Ba Tơ đã được tiến hành. Ngày 11.3.1945, những người tù ở Ba Tơ đã chiếm nha kiểm lý, triệt hạ đồn Ba Tơ; tên trưởng đồn người Pháp phải bỏ chạy về hướng Kon Tum.
Chân dung tướng Nguyễn Chánh
ẢNH: TƯ LIỆU
Ngay trong chiều hôm đó, cuộc mít tinh với hàng ngàn người tham gia, chính quyền cách mạng cùng Đội du kích đã được thành lập. Có thể xem đây là một bước ngoặt của lịch sử vì chính đội quân này đã cùng toàn dân Quảng Ngãi làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám và trở thành lực lượng vũ trang đầu tiên ở Khu 5.
Khi Nhật đảo chính Pháp ngày 9.3.1945, bằng linh cảm của một nhà hoạt động cách mạng từng trải, Nguyễn Chánh đã nói với các đồng chí cùng ở tù với mình rằng, "các đồng chí ở căng "an trí" Ba Tơ sẽ khởi nghĩa. Tôi rất nóng lòng muốn về với các đồng chí trong đó!".
Đúng như dự đoán của ông, cuộc khởi nghĩa Ba Tơ đã nổ ra và gây tiếng vang trong toàn khu vực miền Trung. Được sự giúp đỡ của một số cơ sở cách mạng ở Huế, Nguyễn Chánh đã thoát khỏi nhà tù. Ông đã sớm có mặt tại Ba Tơ sau ngày khởi nghĩa không lâu và được Tỉnh ủy Quảng Ngãi lâm thời bấy giờ giao nhiệm vụ cùng với Phạm Kiệt, Đội trưởng, tham gia lãnh đạo Đội du kích non trẻ này.
Để tồn tại, Đội du kích đã phải rút về rừng sâu, lập các chiến khu. Do ở xa địa bàn dân cư, cạn nguồn tiếp tế vì bị phát xít Nhật bao vây, Đội du kích đã có lúc ngàn cân treo sợi tóc. Đến mức, họ phải xẻ thịt con ngựa chiến của mình trên đỉnh Cao Muôn để cầm hơi.
Thấy tình hình quá nguy kịch nếu thúc thủ ở rừng sâu mà không có sự chi viện của nhân dân, Nguyễn Chánh bàn với các đồng chí của mình chuyển Đội du kích về đồng bằng để có thể dựa vào dân và mở rộng địa bàn hoạt động. Việc cho Đội du kích Ba Tơ tiến về đồng bằng là một quyết định sáng suốt. Vì chỉ trong vài tháng, cho đến ngày khởi nghĩa (14.8.1945), đội quân non trẻ ấy không chỉ có vài chục tay súng mà có hàng trăm thành viên với hai đại đội hoạt động theo hai cánh bắc và nam sông Trà. Cùng với đội trưởng Phạm Kiệt, Nguyễn Chánh đã trực tiếp chỉ huy hạ đồn Di Lăng - Sơn Hà, một cứ điểm kiên cố nhất được Pháp xây dựng ở Quảng Ngãi.
Đội du kích Ba Tơ
ẢNH: TƯ LIỆU
Sau hơn 3 tháng tiến về đồng bằng, Đội du kích Ba Tơ đã lớn mạnh, triệt hạ nhiều điểm trọng yếu của địch, đủ sức để cùng toàn dân trong tỉnh nổi dậy giành chính quyền vào ngày 14.8.1945.
Vị tướng dáng thư sinh
Năm 1951, Nguyễn Chánh cùng với đoàn đại biểu ra Việt Bắc dự Đại hội Đảng lần thứ 2. Ông đã được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Ngay sau đại hội, Nguyễn Chánh vội vã trở về vì bấy giờ, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang vào hồi khốc liệt nhất.
Khu vực miền Trung từ Quảng Ngãi đến Phú Yên lúc ấy đã thành vùng tự do của Liên khu 5. Tuy nhiên, thực dân Pháp đã nhiều lần tấn công vào vùng tự do này từ nhiều hướng: từ Khánh Hòa đánh ra, từ biển đánh vào Quy Nhơn, từ Tây nguyên đánh xuống.
Suốt 9 năm trường kỳ gian khổ, quân và dân Khu 5, đứng đầu là tướng Nguyễn Chánh, Bí thư Khu ủy kiêm Tư lệnh Khu 5, không những bảo vệ vững chắc thành quả của Cách mạng Tháng Tám mà còn góp phần không nhỏ vào chiến thắng chung của quân và dân ta trên toàn quốc. Đặc biệt với trận đánh chiếm cứ điểm Măng Đen - tập đoàn quân sự kiên cố của Pháp ở bắc Tây nguyên và đập tan chiến dịch At-lăng (Atlante), chia lửa với chiến dịch Điện Biên Phủ, quân và dân Khu 5 đã hoàn thành sứ mệnh của mình, góp phần buộc thực dân Pháp phải ký hiệp định Giơ-ne-vơ, đem lại hòa bình cho Đông Dương.
Trong hồi ký của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã dành cho tướng Nguyễn Chánh những tình cảm đặc biệt, nhất là ông nhắc lại kỷ niệm cuộc gặp giữa tướng Nguyễn Chánh và tướng De Beaufort - Tư lệnh quân viễn chinh Pháp ở chiến trường Tây nguyên.
Số là, trước khi về Pháp, tướng De Beaufort có đề nghị với tướng Giáp là cho ông gặp người chỉ huy ở chiến trường Khu 5 đã làm ông thất điên bát đảo suốt 9 năm trời. Vị tướng Pháp này vô cùng ngạc nhiên khi diện kiến tướng Nguyễn Chánh - một người tầm thước, dáng thư sinh hơn là một vị tướng dạn dày trận mạc.
Đang lúc sự nghiệp cách mạng còn dang dở, ngày 24.9.1957, tướng Nguyễn Chánh đột ngột ra đi ở tuổi 43, để lại niềm tiếc thương vô hạn, như Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết: "Anh qua đời, quân đội mất đi một vị tướng tài năng, tôi mất đi một người bạn chí thiết".
Cuộc khởi nghĩa Ba Tơ nổ ra vào ngày 11.3.1945 tại huyện miền núi Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, sau 2 ngày Nhật đảo chính Pháp ở Việt Nam. Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Ba Tơ và việc thành lập Đội du kích Ba Tơ mở đầu một cao trào cách mạng rầm rộ, góp phần trực tiếp chuẩn bị cho khởi nghĩa giành chính quyền ở Quảng Ngãi và các tỉnh Nam Trung bộ trong Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945.
Bình luận (0)