Ai đã 'tiếp tay' Trịnh Văn Quyết lừa đảo hàng ngàn tỉ đồng?

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa hoàn tất kết luận điều tra bổ sung, đề nghị truy tố 51 bị can trong vụ án xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn FLC (gọi tắt Tập đoàn FLC), Công ty CP chứng khoán BOS, Công ty CP xây dựng Faros và một số đơn vị liên quan. Trong số này có bị can Trịnh Văn Quyết, cựu Chủ tịch Tập đoàn FLC, và hàng loạt người thân.

T.H

Theo cáo buộc, từ tháng 5.2017 - 1.2022, bị can Quyết chỉ đạo em gái cùng đồng phạm mượn danh nghĩa của nhân viên, người thân, họ hàng để lập hồ sơ, thủ tục thành lập công ty, mở tài khoản chứng khoán, tài khoản ngân hàng. Các bị can sau đó thực hiện chuỗi hành vi thao túng thị trường đối với 5 mã cổ phiếu AMD, HAI, GAB, FLC, ART. Sau khi giá cổ phiếu tăng, bị can Quyết chỉ đạo "xả bán" cổ phiếu, thu lợi bất chính hơn 723 tỉ đồng.

Trước đó, từ năm 2014 - 9.2016, bị can Trịnh Văn Quyết chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên Công ty Faros, các công ty thuộc Tập đoàn FLC và người thân, họ hàng đứng tên làm cổ đông góp vốn, để thực hiện các thủ đoạn lập và ký khống hồ sơ góp vốn, qua đó nâng khống vốn điều lệ của Công ty Faros từ 1,5 tỉ đồng lên 4.300 tỉ đồng. Tiếp đó, các bị can tạo lập hồ sơ, đề nghị chấp thuận đăng ký công ty đại chúng, đăng ký lưu ký chứng khoán và niêm yết 430 triệu cổ phiếu hình thành từ vốn góp khống của Công ty Faros. Niêm yết cổ phiếu thành công, bị can Quyết cùng đồng phạm đã bán hơn 391 triệu cổ phiếu Công ty Faros, chiếm đoạt hơn 3.600 tỉ đồng của nhà đầu tư.

Để sai phạm của bị can Trịnh Văn Quyết có thể diễn ra trong thời gian dài và mức độ nghiêm trọng, cơ quan điều tra xác định có sự giúp sức từ hàng loạt lãnh đạo, cán bộ quản lý nhà nước về chứng khoán.

Tiếp tay để có thêm doanh thu

Trong 51 bị can, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đề nghị truy tố 4 người thuộc Sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE), cùng về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gồm: Trần Đắc Sinh, cựu Chủ tịch HĐQT; Lê Hải Trà, cựu Tổng giám đốc, cựu Ủy viên HĐQT, thành viên độc lập hội đồng niêm yết; Trầm Tuấn Vũ, cựu Phó tổng giám đốc, Phó chủ tịch hội đồng niêm yết; Lê Thị Tuyết Hằng, Giám đốc Phòng quản lý và thẩm định niêm yết, thành viên hội đồng niêm yết.

Kết luận điều tra cho thấy HoSE hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. HoSE có chức năng tổ chức hoạt động niêm yết, giao dịch chứng khoán, giám sát việc chấp hành quy định pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Đặc biệt, HoSE có thẩm quyền thẩm định, chấp thuận, hủy bỏ niêm yết chứng khoán và giám sát việc duy trì điều kiện niêm yết chứng khoán của tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch.

Khi nhận được hồ sơ đề nghị niêm yết cổ phiếu của Công ty Faros, bị can Trần Đắc Sinh với vai trò Chủ tịch HĐQT HoSE biết rõ báo cáo kiểm toán về tài chính năm 2014 và 2015 của doanh nghiệp này không phù hợp vì vi phạm lưu ý lớn, "không đủ cơ sở để xác định số vốn thực góp". Tuy nhiên, do có mối quan hệ cá nhân và nhiều lần được Trịnh Văn Quyết cùng Doãn Văn Phương (cựu Tổng giám đốc Tập đoàn FLC, đã bỏ trốn) nhờ giúp đỡ, bị can Sinh đã nhiều lần trực tiếp chỉ đạo cấp dưới tại HoSE hỗ trợ Công ty Faros được sớm niêm yết cổ phiếu.

Theo quy chế, việc thẩm định chấp thuận niêm yết cổ phiếu đối với Công ty Faros vốn không thuộc thẩm quyền của HĐQT HoSE. Nhưng khi Công ty Faros còn chưa bổ sung đầy đủ hồ sơ, bị can Sinh đã chỉ đạo Văn phòng HĐQT HoSE làm văn bản thông báo yêu cầu hội đồng niêm yết báo cáo kết quả thẩm định để HĐQT quyết định. Tháng 8.2016, sau khi hội đồng niêm yết có tờ trình, bị can Sinh cùng các thành viên HĐQT thống nhất chấp thuận niêm yết và ký, ban hành nghị quyết có nội dung "hồ sơ Công ty Faros đủ điều kiện niêm yết, đề nghị ban hành quyết định niêm yết". Xuất phát từ nghị quyết này, hội đồng niêm yết HoSE ban hành quyết định chấp thuận đăng ký niêm yết cổ phiếu cho Công ty Faros với số vốn điều lệ nâng khống 4.300 tỉ đồng.

Tại cơ quan điều tra, bị can Sinh thừa nhận hành vi, khai nguyên nhân phạm tội là do có mối quan hệ nên muốn giúp đỡ Trịnh Văn Quyết thông qua việc chấp thuận niêm yết giúp Công ty Faros có điều kiện thu hút vốn của các nhà đầu tư trên thị trường; đồng thời HoSE cũng có thêm doanh thu từ thu phí niêm yết, phí giao dịch chứng khoán.

Cơ quan điều tra cũng cáo buộc bị can Lê Hải Trà biết rõ hồ sơ của Công ty Faros có vấn đề nhưng khi nhận được báo cáo giải trình từ công ty, dù chỉ trong một buổi sáng, chưa có thời gian nghiên cứu, bị can vẫn cùng các thành viên khác trong hội đồng chấp thuận nội dung giải trình từ doanh nghiệp. Tiếp đó, bị can Trà cùng các thành viên hội đồng chấp thuận niêm yết đối với cổ phiếu của Công ty Faros, dẫn tới hậu quả Trịnh Văn Quyết và đồng phạm được niêm yết 430 triệu cổ phiếu hình thành từ vốn góp khống trên sàn chứng khoán. Bị can Trà cũng thừa nhận hành vi, nói rằng muốn giúp đỡ Trịnh Văn Quyết, đồng thời giúp HoSE có thêm doanh thu, từ đó sẽ "nâng cao uy tín bản thân".

"Biết sai vẫn làm vì sợ ảnh hưởng đến bản thân"

Cơ quan CSĐT Bộ Công an còn đề nghị truy tố các bị can thuộc Ủy ban Chứng khoán nhà nước, cùng về tội công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán, gồm: Lê Công Điền, Vụ trưởng Vụ Giám sát công ty đại chúng; Dương Văn Thanh, Tổng giám đốc Trung tâm lưu ký chứng khoán VN; Phạm Minh Trung, Trưởng phòng Đăng ký chứng khoán.

Theo kết luận điều tra, bị can Lê Công Điền có nhiệm vụ thẩm định, chấp thuận hồ sơ đăng ký công ty đại chúng và kiểm soát chất lượng của các đơn vị kiểm toán cho các công ty có lợi ích công chúng. Khi được giao chỉ đạo, thẩm định hồ sơ đăng ký công ty đại chúng của Công ty Faros, bị can phát hiện hồ sơ đăng ký của công ty này không đủ cơ sở để xác định số vốn thực góp, các báo cáo kiểm toán không đúng pháp luật về kiểm toán vì không đủ cơ sở để đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần. Thế nhưng, bị can Điền vẫn ký văn bản của Ủy ban Chứng khoán nhà nước về việc chấp thuận hồ sơ đăng ký công ty đại chúng đối với Công ty Faros có số vốn điều lệ 4.300 tỉ đồng.

Trong quá trình điều tra, bị can Điền thừa nhận hành vi và khai tiếp tay cho sai phạm của Trịnh Văn Quyết vì Công ty Faros là công ty lớn, bị can Quyết có nhiều mối quan hệ với lãnh đạo các cấp, sở hữu một công ty chuyên tư vấn pháp luật. Khi thẩm định hồ sơ, bị can Điền đã yêu cầu cung cấp thêm bằng chứng về việc góp vốn nhưng bị công ty khiếu nại hai lần rằng ông Điền "làm vượt thẩm quyền, gây khó khăn cho doanh nghiệp". Do lo sợ, ảnh hưởng đến công việc của bản thân, bị can Điền "biết sai vẫn làm".

Tương tự, với vai trò là Tổng giám đốc Trung tâm lưu ký chứng khoán VN, khi nhận được hồ sơ đề nghị đăng ký, lưu ký 430 triệu cổ phiếu của Công ty Faros, bị can Dương Văn Thanh biết rõ hồ sơ chưa đủ cơ sở để xác định số vốn thực góp nhưng vẫn ký, cấp giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán đối với công ty này, đồng thời thông báo đến các thành viên lưu ký (công ty chứng khoán).