Ẩn số mới

Quá trình thương thảo gián tiếp giữa Mỹ và Iran ở thủ đô Viên (Áo) với sự trung gian của Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức về việc Washington và Tehran tham gia trở lại thỏa thuận về vấn đề hạt nhân của Iran (JCPOA) tiến triển khá thuận lợi. Tuy nhiên, JCPOA có được giải cứu hay không và sớm hay muộn giờ đây phụ thuộc vào 2 ẩn số mới.

Ẩn số thứ nhất là cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở Iran với sự xuất hiện của những ứng cử viên có quan điểm cứng rắn đối với Mỹ và không thuận cho JCPOA. Tổng thống đương nhiệm Iran Hassan Rouhani được nhìn nhận có quan điểm ôn hòa và là đối trọng với phe bảo thủ chính thống ở nước này. JCPOA được đàm phán và ký kết khi ông Rouhani làm tổng thống. Nhưng ông Rouhani không được tái ứng cử sau 2 nhiệm kỳ liên tục. Trong khi đó, dù JCPOA có lợi cho Iran, nhưng phe bảo thủ chính thống không dễ dàng chấp nhận thỏa hiệp với Mỹ. Cũng vì thế, thỏa thuận giữa Washington và Tehran thế nào thì phải chờ sau khi có kết quả bầu cử Tổng thống Iran dự kiến diễn ra vào tháng 6 này.

Ẩn số thứ hai là chiến sự hiện tại giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza nói riêng, cũng như xung khắc Israel - Palestine nói chung. Vấn đề ở đây không phải là Israel phản đối việc Mỹ có thể tham gia trở lại JCPOA và cũng không phải là Hamas được Iran hậu thuẫn. Thực tế, Mỹ đã bị đẩy vào tình thế không thể quan tâm xung đột Israel - Palestine, ảnh hưởng trực tiếp tới mức độ ưu tiên của Washington dành cho việc xử lý quan hệ với Tehran. Kết hợp 2 ẩn số này sẽ rất bất lợi cho tương lai của JCPOA.