Bạn biết gì về F1, F2... trong phòng, chống dịch Covid-19?

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC), để ngăn chặn sự lây lan Covid-19 trong cộng đồng, các biện pháp phòng dịch đã được triển khai, trong đó quan trọng nhất là việc khẩn trương truy vết tiếp xúc, xét nghiệm nhanh các trường hợp tiếp xúc gần. Hiện nay tâm lý lo lắng dẫn đến những phản ưng chưa phù hợp cũng đã xuất hiện. Trong "cuộc chiến" với Covid-19, bình tĩnh để xử trí đúng chính là chìa khóa của thành công trong kiểm soát dịch.

Theo ngành y tế, Covid-19 lây nhiễm qua đường tiếp xúc trực tiếp (tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh qua dịch tiết từ miệng và mũi), gián tiếp (qua các vật dụng hoặc bề mặt bị nhiễm mầm bệnh). Dịch tiết này gồm: nước bọt, dịch tiết hô hấp hoặc các giọt bắn. Dịch tiết từ miệng hoặc mũi của người nhiễm bệnh khi họ ho, hắt hơi, nói hoặc hát. Người tiếp xúc gần với người đã nhiễm bệnh có thể mắc bệnh Covid-19 khi các giọt bắn nhiễm bệnh này thâm nhập vào miệng, mũi hoặc mắt của người tiếp xúc.

Một khu vực có ca F1 được khoanh vùng, cách ly, lấy mẫu xét nghiệm ẢNH: DUY TÍNH

Do đó, Bộ Y tế đã quy định tiếp xúc gần (F1) là người có tiếp xúc gần bệnh nhân Covid-19 trong vòng 2 mét. Bệnh nhân đó được xác định trong khoảng thời gian từ 3 ngày trước khi khởi phát cho đến khi ca bệnh được cách ly y tế. Khởi phát của ca bệnh được tính là ngày có triệu chứng bất thường đầu tiên về sức khỏe mà bệnh nhân cảm nhận được, có thể là một trong các triệu chứng sau: sốt, mệt mỏi; đau người, người ớn lạnh; giảm hoặc mất vị giác, khứu giác; sốt; ho; đau họng... Nếu là người lành mang trùng (người không có bất cứ triệu chứng gì) thì ngày khởi phát được tính là ngày lấy mẫu bệnh phẩm có xét nghiệm dương tính với Covid-19.

Theo HCDC, F2 là người tiếp xúc gần trong vòng 2 mét với người diện F1 trong khoảng thời gian từ ngày đầu tiên F1 tiếp xúc với ca bệnh (kể từ 3 ngày trước khi ca bệnh khởi phát) cho đến khi F1 được cách ly y tế.

Khả năng nhiễm bệnh của F2 phụ thuộc rất lớn vào kết quả xét nghiệm của F1. Nếu F1 âm tính thì F2 sẽ được "giải tỏa" vì thời điểm F2 tiếp xúc gần với F1, F1 không có khả năng lây bệnh. Nếu F1 dương tính thì F2 sẽ trở thành F1 và tiến hành các biện pháp phòng bệnh dành cho F1. Trong lúc chờ kết quả xét nghiệm của F1, để hạn chế khả năng có thể lây bệnh cho cộng đồng nên F2 cần thực hiện đúng quy định cách ly tại nhà.

HCDC cho biết, khác với F1 được xác định rõ về tiếp xúc gần, các trường hợp này có sự tiếp xúc không rõ ràng về thời gian hoặc khoảng cách khi tiếp xúc bệnh nhân Covid-19, chẳng hạn, sống cùng trong một tầng nhà hay cùng 1 khu phố, đến cùng nơi mà bệnh nhân từng tới. Do Covid-19 lây lan qua gián tiếp các vật dụng nên các trường hợp được đánh giá là có nguy cơ lây nhiễm nhưng không cao.

Do đó để hạn chế tối đa nguy cơ lây lan, TP.HCM thực hiện xét nghiệm tầm soát mở rộng cho những trường hợp này. Với trường hợp tiếp xúc không rõ ràng thì ngành tế đánh giá nguy cơ của từng trường hợp để có những khuyến cáo phòng dịch phù hợp. Thí dụ, nếu tiếp xúc trong một không gian mở sẽ có nguy cơ thấp hơn không gian kín. Do đó người từng đến phòng tập gym sẽ có nguy cơ cao hơn người đi ăn tại cùng một quán ăn có thông khí tốt.

Theo HCDC, trong quy định của Bộ Y tế hiện nay về truy vết, xử trí tiếp xúc chỉ dừng ở F1, F2. Một số trường hợp đang tự xếp mình là các F3, F4, F5 … là không phù hợp với quy định của Bộ Y tế. Điều nay cho thấy người dân đang hoang mang về đánh giá nguy cơ của mình dẫn đến cách xử trí chưa phù hợp trong giai đoạn có sự lây nhiễm Covid-19 trong cộng đồng.

Ngành y tế tập trung điều tra xử lý chính các trường hợp F1, F2 là vì cần tập trung đến nhóm này. Xử lý tốt nhóm này là cơ bản kiểm soát được chuỗi lây truyền. Khi thực hiện truy vết nhanh, xét nghiệm khẩn các F1 thì sẽ phát hiện sớm các trường hợp dương tính. Khi đó ngành y tế sẽ truy vết, khoanh vùng tiếp để cắt đứt nguồn lây. Nếu F1 âm tính thì đóng lại trường hợp này để tập trung cho hoạt động khác.

Do đó việc quan trọng của người dân TP là cùng thực hiện các biện pháp phòng bệnh, thực hiện thành một nếp sống mới thay vì hoang mang tự đánh giá mình là các loại F3, F4… rồi có những phản ứng chưa phù hợp.

Theo HCDC, phòng chống Covid-19 trong tình hình mới quan trọng là luôn phải cảnh giác cao độ, tránh tâm lý chủ quan nhưng cũng không nên hoang mang để có những phản ứng quá mức, chưa phù hợp. Cả nước đang thực hiện theo phương châm trạng thái bình thường mới để đạt mục tiêu kép. Khi có dịch xảy ra điều quan trọng là bình tĩnh, hợp tác, xử trí đúng mức theo khuyến cáo ngành y tế, tránh làm xáo trộn lớn đến cuộc sống bình thường.

Người dân cần cập nhật thông tin từ các nguồn chính thống, tránh tiếp cận quá nhiều thông tin không chính xác dễ làm chúng ta bị loạn thông tin gây hoang mang. Điều này không tốt cho hoạt động phòng chống dịch vốn dĩ được ví như "cuộc chiến" với Covid-19.

Vì sao lấy mẫu xét nghiệm ở các trường học? Theo HCDC, TP.HCM chỉ đạo lấy mẫu xét nghiệm mở rộng các học sinh, sinh viên tại các trường học có liên quan đến bệnh nhân Covid-19. Điều này không có nghĩa là đã có sự lây lan trong trường học mà đây là xét nghiệm giám sát mở rộng để đánh giá nguy cơ Covid-19.

.