Báo động bệnh đậu mùa khỉ lan rộng, khó lường

Nguy cơ xâm nhập VN là rất lớn

Tại cuộc họp, các chuyên gia nhận định nguy cơ bệnh đậu mùa khỉ xâm nhập Việt Nam là rất lớn, do bệnh dịch đã xuất hiện ở nhiều quốc gia và tình hình đi lại hiện nay đang thuận tiện.

Theo chuyên gia dịch tễ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại VN Đỗ Hồng Hiên, Việt Nam có thể đã có sự lây truyền trong cộng đồng nhưng chưa được phát hiện. Đại diện WHO tại Việt Nam cũng thông tin bệnh đậu mùa khỉ thường khỏi sau vài tuần, nhưng cũng có biến chứng, phần lớn từ các nốt phát ban, có thể dẫn đến hoại tử, ảnh hưởng đến phổi, nhiễm trùng máu, mất nước, viêm não. Vì vậy, Việt Nam phải chuẩn bị năng lực về chẩn đoán, cách ly cũng như quản lý để khi có ca bệnh sẽ hạn chế lây lan cũng như tử vong.

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Lương Tâm, Phó cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết Việt Nam hiện được WHO xếp thuộc vào nhóm 1 (là nhóm quốc gia chưa ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ). Tuy nhiên, do việc đi lại thuận lợi, các trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế và trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành cần thực hiện đầy đủ các hoạt động kiểm dịch y tế đối với người, phương tiện và hàng hóa.

Hàng dài chờ tiêm vắc xin phòng đậu mùa khỉ ở TP.New York (bang New York, Mỹ)

AFP

Theo Bộ Y tế, WHO khuyến nghị các biện pháp ứng phó với từng nhóm cấp độ nguy cơ. Trong đó, với các quốc gia chưa ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ hoặc không ghi nhận ca bệnh trong vòng 21 ngày gần đây, cần kích hoạt hoặc thiết lập cơ chế phối hợp đa ngành giữa Bộ Y tế và các ban, ngành khác để tăng cường sẵn sàng ứng phó với bệnh đậu mùa khỉ và ngăn chặn sự lây bệnh từ người sang người. Lập kế hoạch can thiệp để tránh kỳ thị và phân biệt đối xử với các cá nhân hoặc nhóm người cảm nhiễm với bệnh đậu mùa khỉ để ngăn ngừa sự lây truyền âm thầm của vi rút đậu mùa khỉ trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, thông tin với Thanh Niên, Bộ Y tế cho biết Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) đã có công văn đề nghị Trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế và trung tâm kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành có hoạt động kiểm dịch y tế thực hiện nghiêm, đầy đủ các hoạt động kiểm dịch y tế đối với người, phương tiện và hàng hóa... Các đơn vị cần cập nhật kế hoạch dự phòng đáp ứng với bệnh truyền nhiễm tại từng cửa khẩu, trong đó cần có sự phối hợp, tham gia của các cơ quan chức năng tại cửa khẩu, cơ quan y tế địa phương để xử lý kịp thời các tình huống dịch bệnh có thể xảy ra, không để bị động, lúng túng.

Tình trạng khẩn cấp toàn cầu

Tính đến ngày 22.7, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) ghi nhận gần 17.000 ca đậu mùa khỉ tại 74 nước và vùng lãnh thổ, theo Hãng tin AFP. Tối 23.7 (giờ Việt Nam), Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus chính thức tuyên bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với đậu mùa khỉ. Ông Tedros cho hay ủy ban chuyên gia WHO đã không đạt được nhất trí trong cuộc họp bắt đầu ngày 21.7. Trong đó, 9 thành viên không đồng ý và 6 người đồng ý. Và WHO phải nhờ đến sự can thiệp của người đứng đầu tổ chức để đưa ra quyết định cuối cùng.

“Tóm lại, thế giới đang xảy ra đợt bùng phát dịch đang lan nhanh toàn cầu, thông qua các phương thức lây nhiễm mới mà con người vẫn còn hiểu quá ít”, ông Tedros giải thích cho sự lựa chọn của mình. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng đến thời điểm hiện tại, dịch chủ yếu tập trung ở đàn ông quan hệ đồng giới. “Theo nhận định của WHO, nguy cơ dịch đậu mùa khỉ hiện ở mức trung bình trên toàn cầu, trừ châu Âu đối mặt nguy cơ cao”, Reuters dẫn lời Tổng giám đốc WHO bổ sung.

Tuyên bố của WHO nhận được sự hoan nghênh của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ông Raj Panjabi, Giám đốc cấp cao về an ninh y tế toàn cầu và phòng thủ sinh học của Nhà Trắng, ngày 24.7 nhấn mạnh đây là lời kêu gọi các bên hãy nhanh chóng hành động để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Mỹ cũng vừa phát hiện những ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên xảy ra ở trẻ em nước này, trong đó có trẻ ở độ tuổi biết đi tại bang California. Các tiểu bang có số ca cao nhất là New York, California, Florida, Illinois và Georgia.

Từ năm 2009 đến nay, WHO đã 7 lần tuyên bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu. Những lần trước là đại dịch cúm lợn (2009); bệnh bại liệt (2014); dịch Ebola ở Tây Phi (2013 - 2016); vi rút Zika (2015 - 2016); dịch Ebola ở Congo (2018 - 2020); dịch Covid-19 (đang diễn ra) và đến nay là dịch đậu mùa khỉ.