Báo động đột quỵ não ở người trẻ

Đau đầu dữ dội, ói mửa, tri giác lơ mơ

Bệnh nhân (BN) vừa được các bác sĩ (BS) phẫu thuật kẹp túi phình mạch não vi phẫu do túi phình bị vỡ trước đó gây xuất huyết não là T.T.N.L (38 tuổi, quê Quảng Ngãi). BN nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau đầu đột ngột, dữ dội, ói mửa, tri giác lơ mơ, yếu liệt tay chân... Ngay khi tiếp nhận cấp cứu, BN được chỉ định chụp CT sọ não, phát hiện xuất huyết não nhiều ở bán cầu não trái. Chụp cắt lớp mạch máu CTA đã phát hiện dị dạng động tĩnh mạch não vùng thái dương đỉnh trái (là vùng não chức năng về vận động tay chân cho nửa người bên phải và là vùng não chức năng chi phối khả năng ngôn ngữ, diễn đạt, tư duy). Lập tức BN được chuyển phẫu thuật bóc tách lấy toàn bộ búi dị dạng bằng kính vi phẫu suốt gần 6 giờ đồng hồ. Nhờ được xử lý kịp thời nên sau phẫu thuật, BN tỉnh, tiên liệu các chức năng phục hồi tốt, hiện có thể thực hiện được các y lệnh của BS.

Một BN khác cũng nhập viện ngay sau đó là T.T.N (39 tuổi, ngụ Q.Liên Chiểu, Đà Nẵng), trong tình trạng đau đầu, chóng mặt, nôn mửa. Khi chụp CT sọ não phát hiện bất thường mạch máu não gây vỡ mạch máu, xuất huyết não. Tiếp tục chụp CTA phát hiện túi phình động mạch cảnh trong trái đoạn mấu giường, là đoạn phẫu thuật khó tiếp cận. BN nhanh chóng được hội chẩn đánh giá tình trạng và nguy cơ, đi đến quyết định phẫu thuật kẹp cổ túi phình vi phẫu thành công.

Phẫu thuật bóc tách lấy toàn bộ búi dị dạng mạch máu não bằng kính vi phẫu tại Bệnh viện Đà Nẵng

AN QUÂN

Một ca khác là BN P.G (42 tuổi, sống tại Đà Nẵng) cũng nhập viện vì chứng đau đầu, chóng mặt. BN G đã chủ động đi khám bệnh và được BS chuyên khoa chẩn đoán nghi bệnh lý mạch não. Kết quả chụp CTA phát hiện túi phình động mạch não thông trước, nhưng chưa vỡ mạch máu. Sau khi hội chẩn, BN được chỉ định phẫu thuật kẹp cổ túi phình vi phẫu, ngăn chặn nguy cơ vỡ mạch gây xuất huyết não.

80% ca phình mạch não đến viện trong tình trạng đã vỡ

BS An Trí Dũng (Khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Đà Nẵng), người trực tiếp cùng ê kíp phẫu thuật cấp cứu BN, cho biết các ca phình mạch não hay dị dạng mạch máu não thường khó xác định nguyên nhân cũng như nhóm tuổi. Tuy nhiên, nếu phát hiện nguy cơ và được tầm soát trước đó để xác định điểm dị dạng mạch não, hay các vấn đề huyết áp, tim mạch khác thì cũng có thể ngăn chặn…

“Nhiều người hay đau đầu, cứ nghĩ mình rối loạn tiền đình hay thiếu máu não, dẫn đến điều trị không đúng cách, không dứt bệnh. Những trường hợp phình mạch não thường bắt đầu với những triệu chứng như vậy, và 80% những ca phình mạch não đến viện trong tình trạng đã vỡ. Lẽ ra BN cần được khám, tầm soát chuyên khoa, tiến hành chụp chiếu để phát hiện bệnh”, BS Dũng chia sẻ.

Cũng theo BS Dũng, vị trí vỡ xuất huyết gây đột quỵ não, khiến BN thấy đau đầu đột ngột, dữ dội, chóng mặt, ói mửa, nhiều trường hợp uống thuốc giảm đau không tác dụng… Thường chỉ 20% là được tầm soát (chụp CT mạch não, chụp MRI mạch não đánh giá các nguy cơ từ những vị trí đau đầu) lúc chưa vỡ.

Tại Khoa Đột quỵ - Bệnh viện Đà Nẵng, BS Dương Quang Hải, Phó trưởng khoa Đột quỵ, cho biết trong hơn 50 ca đột quỵ đang điều trị thì có 1/5 là xuất huyết não và nhiều ca là người dưới 45 tuổi. “Từ đầu tháng 7 đến nay chúng tôi tiếp nhận nhiều ca phình mạch não, đa số là đã vỡ mạch máu gây xuất huyết não, đột quỵ não phải điều trị tích cực. Trung bình mỗi năm, bệnh viện có khoảng hơn 100 trường hợp vỡ túi phình cần phải mổ hoặc can thiệp”, BS Hải cho biết.

Theo BS Hải, đối với những trường hợp túi phình vỡ gây xuất huyết não thì phải điều trị tích cực, vì nguy cơ tái xuất huyết, vỡ lại ở vị trí đó rất lớn và sẽ ảnh hưởng đến tính mạng hoặc chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Hiện tại, với kỹ thuật và trang bị hiện đại, các bệnh lý mạch máu não có thể được phát hiện sớm và điều trị bằng 2 phương pháp. Thứ nhất là phẫu thuật loại bỏ tổn thương dị dạng hay kẹp phình mạch vi phẫu thuật. Thứ hai là phương pháp can thiệp nội mạch bít túi phình hoặc tắc các nhánh vào dị dạng mạch não bằng các vật liệu gây tắc mạch. Cũng có trường hợp dị dạng mạch máu não lớn, các BS sẽ phối hợp 2 phương pháp: can thiệp nội mạch gây tắc một phần búi dị dạng, sau đó sẽ phẫu thuật bóc bỏ toàn bộ búi dị dạng để điều trị dứt điểm hoàn toàn.

“Hiện đã có nhiều phương pháp can thiệp tốt hơn so với trước đây trong cấp cứu BN đột quỵ do vỡ túi phình và xuất huyết não, nên BN được cứu sống nhiều hơn. Đặc biệt, việc can thiệp kịp thời có thể giúp BN phục hồi các chức năng tốt hơn. Sau khi can thiệp kịp thời, đa số BN trở lại cuộc sống bình thường”, BS Hải nói.