Bao giờ thu hồi đất 'vàng' để xây trường ?

Theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, ngày 16.3.2007 UBND TP.HCM có quyết định chấp thuận cho Công ty CP giày Sài Gòn (viết tắt là GSG) được tiếp tục thuê khu đất 419 Lê Hồng Phong (có 3 mặt tiền đường Lê Hồng Phong, Vĩnh Viễn và Trần Nhân Tôn thuộc địa bàn P.2, Q.10) rộng hơn 10.936 m² để làm văn phòng, nhà kho và nhà xưởng sản xuất giày, túi xách đến hết ngày 31.12.2020. Quyết định nêu rõ nếu doanh nghiệp vi phạm về chế độ quản lý sử dụng đất thì có thể bị thu hồi trước thời hạn; đặc biệt yêu cầu doanh nghiệp “không được chuyển nhượng, chuyển đổi, cho thuê lại, thế chấp, góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất”. Thế nhưng, từ năm 2016, GSG bất chấp quy định, đã cho hàng loạt cá nhân, tổ chức thuê lại mặt bằng làm bãi đậu xe, nhà kho…

Sai phạm trên từng bị cơ quan chức năng “tuýt còi”. Cụ thể, vào năm 2017, Thanh tra Sở TN-MT TP.HCM vào cuộc kiểm tra. Kết luận của Thanh tra Sở TN-MT cũng nêu rõ: Việc GSG “biến hóa” từ hợp đồng cho thuê sang hợp đồng hợp tác kinh doanh, thanh toán phần lợi nhuận mỗi tháng, thực chất là “không khác so với thực hiện hợp đồng cho thuê nhà xưởng, văn phòng”. Kết quả kiểm tra hiện trạng của Thanh tra Sở TN-MT vào thời điểm tháng 3.2017, GSG đã có hành vi sử dụng đất không đúng mục đích, vi phạm quy định tại khoản 3, điều 12, luật Đất đai 2013 về những hành vi bị nghiêm cấm: “không sử dụng đất, sử dụng đất không đúng mục đích”; vi phạm khoản 1, điều 170, luật Đất đai 2013 về nghĩa vụ chung của người sử dụng đất. Với những sai phạm này, GSG sau đó bị xử phạt hơn 720 triệu đồng. Đến tháng 6.2017, UBND TP.HCM tiếp tục có văn bản yêu cầu GSG phải chấm dứt ngay hành vi cho các doanh nghiệp (trong đó có Công ty TNHH Thành Bưởi) thuê làm bến bãi, bởi việc này vi phạm quy định pháp luật về sử dụng đất của nhà nước.

Đáng nói, sau khi bị xử phạt và có chỉ đạo của UBND TP.HCM, GSG vẫn tiếp tục kéo dài sai phạm trong việc sử dụng đất “vàng” được thuê. Minh chứng là vào tháng 3.2019, qua kiểm tra thực tế, UBND Q.10 báo cáo UBND TP.HCM: “Kết quả kiểm tra cho thấy GSG hiện nay chỉ dùng một phần nhỏ diện tích sàn xây dựng làm văn phòng và kho, nhà khách chưa sử dụng. Còn lại phần lớn diện tích nhà, đất, công ty cho 5 tổ chức, cá nhân thuê làm kho chứa hàng (trong đó có Công ty TNHH Thành Bưởi). Như vậy, công ty vẫn giảm nhu cầu sử dụng đất”.

Trước tình trạng GSG lấy đất “vàng” cho thuê lại để hưởng chênh lệch, vi phạm pháp luật đất đai, trái với quyết định cho thuê đất của UBND TP.HCM, vào tháng 5.2019, sau cuộc họp do Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong chủ trì, Thường trực UBND TP.HCM giao Sở TN-MT phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện thu hồi đất khi hết thời hạn thuê đất (tháng 12.2020). Đến tháng 7.2019, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan chủ trì cuộc họp và giao nhiệm vụ cho từng đơn vị nhằm đẩy nhanh tiến độ thu hồi khu đất để bàn giao toàn bộ diện tích khu đất cho Q.10 đầu tư xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia. Chỉ đạo của Thường trực UBND TP.HCM còn nêu rõ: Sở TN-MT có trách nhiệm phối hợp với UBND Q.10 xây dựng lộ trình, kế hoạch thu hồi khu đất trên (bao gồm cả phương án cưỡng chế nếu doanh nghiệp không chấp hành).

Trên thực tế, nhiều cụm liên phường tại Q.10 không có trường THCS, nên khi Thường trực UBND TP.HCM quyết liệt trong việc thu hồi khu đất 419 Lê Hồng Phong để Q.10 xây trường học công lập đạt chuẩn quốc gia, thì chính quyền và người dân rất đồng tình ủng hộ. Và để cụ thể hóa dự án xây dựng trường học, ngày 17.3.2020, HĐND Q.10 đã thông qua danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đối với 181 dự án, trong đó có dự án xây dựng mới trường THCS P.2 tại khu đất 419 Lê Hồng Phong. Dự án xây trường có tổng mức đầu tư hơn 316 tỉ đồng (bao gồm hơn 51 tỉ đồng kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng), dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2023.

Hoạt động biến tướng Theo ghi nhận của PV, những ngày cuối tháng 4.2021, xe khách và xe tải vẫn nhộn nhịp ra vào khu đất 419 Lê Hồng Phong, mặc dù hợp đồng thuê đất đã kết thúc gần 4 tháng qua. Người dân bức xúc và đặt câu hỏi vì sao chính quyền vẫn chưa thu hồi khu đất này để xây trường học đạt chuẩn quốc gia, giúp con em trên địa bàn phường thoát cảnh “học nhờ” ở phường khác? Hơn 30 năm sinh sống ở đường Vĩnh Viễn, ông Nguyễn Minh Nghệ, Bí thư Chi bộ khu phố 2 (P.2, Q.10), bức xúc cho biết, từ năm 2017, người dân ở khu phố 2 đề nghị dời “bến cóc” trên khu đất 419 Lê Hồng Phong nhưng đến nay xe khách loại 45 chỗ, xe trung chuyển và xe chở hàng hóa vẫn ra vào “như không có chuyện gì”. Hiện 3 tuyến đường Lê Hồng Phong, Vĩnh Viễn và Trần Nhân Tôn đều có biển báo cấm xe trên 25 chỗ từ 6 - 22 giờ hằng ngày. “Các lực lượng chức năng như công an quận, thanh tra giao thông, CSGT quản lý như thế nào thì mình không rõ, chỉ thấy xe khách vẫn nhộn nhịp ra vào khu đất”, một người dân sống cạnh “bến cóc” 419 Lê Hồng Phong ngao ngán.

Trao đổi với PV Thanh Niên, bà Trương Thị Minh Hạnh, Trưởng phòng TN-MT Q.10, cho biết: “Lãnh đạo quận cũng rất sốt ruột với khu đất này nên luôn tranh thủ các buổi làm việc với lãnh đạo UBND TP.HCM và Sở TN-MT đề xuất sớm thực hiện thủ tục thu hồi, bàn giao cho quận. Hiện nay, quận đang thiếu đất xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia nên việc có thêm khu đất để xây trường là nhu cầu thiết yếu”.

Bà Hạnh cho biết thêm, trước thời điểm kết thúc hợp đồng thuê đất gần 1 tháng, UBND Q.10 tiếp tục có văn bản đề nghị Sở TN-MT sớm xây dựng lộ trình, kế hoạch thu hồi khu đất 419 Lê Hồng Phong. Hiện UBND Q.10 đang phối hợp Sở KH-ĐT, Sở Tài chính và các đơn vị liên quan lập thủ tục đề xuất đầu tư xây dựng trường học trình UBND TP.HCM thông qua chủ trương đầu tư và ghi vốn đầu tư trung hạn trong năm 2021. Và trong buổi duyệt kế hoạch năm 2021 của UBND Q.10, Thường trực UBND TP.HCM cũng đã chấp thuận chủ trương đầu tư, ghi vốn đầu tư xây dựng trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đối với dự án trường học tại khu đất trên.

Trước đó, vào cuối tháng 1.2021, Giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Toàn Thắng dẫn đầu đoàn công tác làm việc với UBND Q.10, trong đó khẳng định Sở TN-MT sẽ triển khai thủ tục thu hồi khu đất. Tuy nhiên, về thời điểm thu hồi khu đất, bà Hạnh cho biết công việc này do Sở TN-MT thực hiện, sau đó bàn giao cho Trung tâm phát triển quỹ đất TP.HCM rồi bàn giao về cho Q.10 tiến hành các thủ tục đầu tư, xây dựng trường học.