Bảo tồn nhãn Huế

Nhãn Huế chỉ cho quả khi cây đủ độ già, nên tích tụ vào trái cây những hương vị đặc biệt. Ở Huế, nhãn không chỉ trồng rải rác trong vườn dân, đường phố, đường làng mà còn trồng ở các khu di tích thuộc quần thể di tích cố đô Huế.

Ở các di tích, nhãn được trồng khá nhiều với nhiều kích thước khác nhau. Có khoảng hơn 50 cây được xếp vào loại cổ thụ với đường kính thân trên 60 cm, nhưng chưa xác định được độ tuổi chính xác, có thể được trồng từ triều Nguyễn. Còn số cây có kích thước nhỏ hơn cũng khá nhiều, khoảng trên 400 cây. Riêng ở khu vực đại nội Huế hiện có khoảng 100 cây nhãn với nhiều kích cỡ khác nhau.

Các vua Nguyễn rất thực tế, thời vua Thiệu Trị, ông đã ra chỉ dụ cho trồng các loại cây đa mục đích, đa tác dụng: cây vừa lấy được gỗ, có bóng mát, tạo cảnh quan, có trái để ăn được. Nên giai đoạn này có nhiều cây ăn quả được trồng như mít, quýt, vải..., có thể cây nhãn cũng được trồng ở giai đoạn này.

Theo ông Lê Công Sơn, Trưởng phòng Cảnh quan môi trường (Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế), nhãn Huế ra hoa vào khoảng tháng 3 và thu hoạch vào khoảng tháng 6 dương lịch. Nhãn ở các khu di tích, đặc biệt là các khu vực nội thành thơm ngon đặc biệt, có lẽ do đã được chọn lọc từ xưa nên chất lượng ngon hơn nhãn Huế các vùng khác. Tuy nhiên, sản lượng chưa cao vì chưa đầu tư thích đáng để khai thác quả một cách hiệu quả.

“Hiện tại, chúng ta chưa quan tâm, cũng chưa xác định rõ và có chính sách bảo tồn, phát triển giống nhãn tiêu nổi tiếng của Huế để từ đó phát triển thành một sản phảm du lịch đặc trưng xứ Huế như hạt sen hồ Tịnh Tâm hay thanh trà Thủy Biều... Việc phát triển nhãn thành một sản vật để bán cho du khách khi đến thăm đại nội Huế hoặc thêm một tour du lịch mới chẳng hạn như thăm đại nội mùa nhãn và thưởng thức nhãn Huế cùng những món ăn liên quan như chè long nhãn, các loại trà... là vấn đề chúng tôi rất tâm đắc và cố gắng xây dựng một số sản phẩm du lịch đặc thù. Tuy nhiên, còn tùy thuộc nhiều thứ mới làm được”, ông Sơn nói.