Bất chấp văn minh

Tắm giữa đường. Giữa con đường Võ Nguyên Giáp ven biển ở thành phố du lịch Đà Nẵng đầy người, đầy du khách.

Cái sự kỳ cục thoạt nghe thì nghĩ là chuyện tiết kiệm vài chục ngàn đồng tiền tắm nước ngọt tráng lại sau khi tắm biển. Nhưng rồi lại thấy chẳng khác gì chuyện bọn trẻ con còn nhỏ chưa biết gì nên sẵn sàng hồn nhiên cởi truồng tắm mưa giữa phố.

Cái sự kỳ cục đáng nói nhất chính là kiểu suy nghĩ, kiểu hành xử vô ý vô tứ nơi công cộng của không ít người Việt.

Mới đây có vụ một vị hiệu trưởng trường tiểu học ở Hải Phòng dựng rạp dài cả trăm mét chiếm hết lòng đường để làm đám cưới cho con gái 3 ngày 3 đêm.

Mà đấy chỉ là những chuyện nổi cộm, chướng mắt khiến công chúng cảm thấy bức xúc rồi lên tiếng, báo chí theo đó mà phản ánh, bình luận. Còn hằng ngày, có những thực tế nho nhỏ phổ biến có cùng bản chất với những chuyện nêu trên nhưng không đủ sức gây náo động đời sống thông tin thì sao? Thật ra, chính những thực tế nho nhỏ, phổ biến ấy mới là nguyên nhân sâu xa cấu thành nên những vụ việc kỳ cục quái gỡ kiểu cả nhà đỗ ô tô tắm giữa đường hay hiệu trưởng chiếm lòng đường che rạp làm đám cưới cho con. Mà chuyện dựng rạp giữa đường cũng chẳng hiếm nếu có dịp về miền Tây, gặp đầy trên quốc lộ.

Kiểu những chuyện như to tiếng cãi vã, cười hô hố, chửi thề văng mạng như ở chốn không người, trong khi thật ra là đang ở trong một chỗ đông người.

Kiểu những chuyện như xem phim trong rạp mà vừa xem vừa bình luận to tiếng những điều tục tĩu, nói chuyện ồn ào với nhóm bạn cùng xem giống như đang ở nhà riêng.

Kiểu như đang đi xe máy gặp trời mưa thì thản nhiên dừng xe giữa cầu để trú mưa và mặc kệ chuyện mình làm đã gây ra một đám kẹt xe phía sau.

Kiểu như chờ ở sân bay mà nằm vắt ngang vắt ngửa tuênh huênh chiếm cả dãy ghế dài trong khi sân bay đang đông nhiều người già cả, phụ nữ có thai, trẻ em phải ngồi bệt chờ dưới đất. Khách nước ngoài chờ máy bay lâu cũng tìm chỗ ngủ chút cho đỡ mệt, nhưng ý tứ tìm một góc nào đó không làm phiền người khác, chứ không tùy tiện bạ đâu chiếm chỗ đấy, hoặc có khuynh hướng cứ nằm, ngồi đâu ta tiện nhất, làm phiền nhiều người khác.

Cái nhận thức về ranh giới trong nhà - ngoài đường của người Việt rất lạ lùng, và mâu thuẫn. Quét nhà cho sạch rồi tấp rác ra đường, mà là đường nhà mình, là nơi mình đang sống. Xấu che tốt khoe, chuyện trong nhà không muốn ngoài ngõ hay biết nhưng lại sẵn sàng gọi điện thoại oang oang nói chuyện riêng tư giữa chốn đông người. Ăn mặc cho đạt chuẩn trai xinh gái đẹp để ra đường khoe dáng khoe mẽ nhưng ném rác xoành xoạch, nói chuyện oang oang, chửi thề hết cỡ.

Nơi công cộng lẽ ra phải là nơi mọi người cùng nhau giữ ý tứ, chọn cách hành xử có cân nhắc, tuân thủ các hướng dẫn chung của cộng đồng thì không ít người chỉ vì chút thuận tiện riêng cho mình mà bất chấp văn minh.