Bê bối trọng tài Việt Nam: Ai bịt mắt, dắt tay trọng tài?

Câu hỏi đặt ra ở đây là tại sao những bê bối liên quan đến trọng tài không chấm dứt, có ai đứng đằng sau điều khiển và chi phối công tác trọng tài?

Cựu Còi vàng Dương Mạnh Hùng trả lời thẳng: “Môi trường trọng tài (TT) tại VN đậm tính bè phái, chằng chịt các mối quan hệ theo dây nọ dây kia. Môi trường đó cực kỳ ngột ngạt mà chỉ cần TT không thuận theo “dây”, bướng bỉnh đòi làm hòn đá hiên ngang giữa dòng, đi ngược lại lợi ích của “dây” đó sẽ bị dìm cho chìm nghỉm. Có nhiều TT bắt ẩu vì cậy có ô dù. Sự thật đó không thể bị bưng bít mãi được.

Tôi lấy ví dụ, trận vòng 7 vừa rồi, Sanna Khánh Hòa BVN được hưởng quả phạt đền oan uổng do TT Văn Kiên làm bừa, liều lĩnh. Đằng sau Kiên có thế lực nào không mà Kiên dám có quyết định tùy tiện như vậy? Tôi xin nhấn mạnh ngay và luôn, nếu không người chống lưng, Kiên sẽ không dám làm. Không chỉ riêng trận này mà còn nhiều trận đấu Kiên cũng tùy tiện như thế mà người trong nghề phát hiện ra ngay”.

Trọng tài Dương Mạnh Hùng khẳng định có đường dây khuynh đảo công tác trọng tài ảnh: Khả Hòa

Ông Hùng nói tiếp: “Trên góc độ chuyên môn, tôi nghĩ TT VN không kém đâu. Vì họ rất thông minh. Nhưng không được làm đúng, được làm tử tế. Tại sao các TT, đặc biệt là những TT kỳ cựu, liên tục mắc lỗi thành hệ thống dù tổ chức bao lớp tuyển chọn, tập huấn, cập nhật mỗi năm? Lý do sai sót không còn nằm thuần túy ở tay nghề non kém mà do tư tưởng rồi. Sai về tư tưởng là rõ ràng, dẫn đến sai về phương pháp, sai về nghiệp vụ. TT không khác gì bị “bịt mắt, dắt tay”. Nhiều TT sai nhưng không bị xử lý triệt để vì họ ở “phe” mạnh, phe của những giám sát không ai dám đụng tới. Ban TT dung túng, không làm sạch sẽ cho tận cùng nếu không muốn nói còn tiếp tay, đồng lõa với cái sai. Kết quả mầm mống tiêu cực từ đó mà hình thành. Muốn thay đổi, phải dám cho những người không vì cái chung nghỉ việc, nghỉ điều hành công tác TT”.

Cựu Còi vàng khẳng định cốt lõi của vấn nạn TT nằm ở hiện tượng “chống lưng” dài hạn với một bộ phận TT. Có những TT thừa nhận sai sót và bị kỷ luật nặng với những chứng cứ rõ ràng nhưng lại không bị loại hẳn khỏi đời sống bóng đá. Thậm chí, vài ba năm sau lại quay ngược lại

V-League. Có TT thực hiện “khổ nhục kế” nằm im vài trận nhưng sau đó chi ra một khoản để trở lại làm ông vua sân cỏ và tiếp tục mắc lỗi. Theo ông Hùng, bóng đá VN cũng không hiếm chuyện TT trẻ có tiềm năng bị o ép. Nhiều TT chuyên môn tốt, tư cách đạo đức tốt, mê nghề và nói không với cám dỗ nhưng cả năm chỉ được gọi bắt Cúp quốc gia 1 - 2 trận. Nhưng lại có người là cầu thủ bị treo giò vĩnh viễn lại được “mở đường” lên làm TT như Bùi Quang Thông. Sau khi có CLB phát hiện và làm căng thì Ban TT mới miễn cưỡng cho nghỉ.

Ông Dương Mạnh Hùng kể: “Trước đây trong Ban TT có chuyện cát cứ vùng miền, nghĩa là mỗi ông nắm một số TT của vùng miền mình và chi phối làm cho TT bị hư hỏng. Gần đây xuất hiện nhóm “thái tử” ở miền Trung điều hành hết chuyện TT ở cả nam, trung, bắc. TT nào cũng biết nhưng mọi người không dám nói ra vì nghề TT là để mưu sinh. Bê bối TT không được dẹp bỏ, TT sai sót được trọng dụng. Sau này nếu những loại “con ông cháu cha” đó lên cấp giám sát TT thì sẽ cực kỳ nguy hiểm vì khi đó lực lượng TT trẻ tiếp nối sẽ phải học văn hóa “hầu” các thầy, chạy các dây, thương các “bố”. Vậy tương lai bóng đá VN sẽ thế nào đây?”.

Để nhóm “thái tử” lộng hành chi phối công tác TT, ông Hùng cho rằng: “Trưởng ban TT Nguyễn Văn Mùi có 43 năm làm TT, giám sát rồi giảng viên. Phó ban TT Dương Văn Hiền cũng là người có thâm niên. Thực tế các anh ấy biết hết nhưng các anh ấy thả nổi, bao che và không dứt khoát làm được tận cùng để TT phát triển vì lợi ích chung. Ngay Phó ban điều hành V-League 2018 trong VPF có trình độ, năng lực chuyên môn về bóng đá và biết rất rõ về công tác TT nhưng nhiều lúc cũng “mũ ni che tai” trước các vấn nạn liên quan đến TT. Điều nguy hiểm nhất là có năng lực lại không làm theo “chính đạo” mà theo ý đồ riêng, theo nhóm nào đó có lợi cho người ta”.

Một cựu lãnh đạo VFF cho biết: “Mười mấy năm trước, chúng ta từng vào cuộc xử lý rất cương quyết các TT sai phạm, mời công an vào cuộc và họ đã làm rất quyết liệt. Nhờ vậy mà công tác TT mới “sạch” trở lại và năm 2008 bóng đá VN mới vô địch AFF Cup chứ không phải vô cớ mà có thành quả vinh quang ấy. Vấn nạn TT hiện tại là do đã quá lâu rồi không ai “dọn dẹp”, thượng bất chính hạ tắc loạn.

Nếu ở thượng tầng Ban TT và VFF êm ả, đồng thuận và làm quyết liệt thì TT sẽ không dám làm bậy, không hình thành những đường dây chi phối theo kiểu “quyền lực đen”. Thêm một góc cạnh nữa là có những TT bị “mua”. Xưa nay vẫn vậy, các đội bóng có “tha” TT đâu, có để người ta làm việc nghiêm túc đâu. TT nghèo, người ta cho tiền gấp vài trăm lần tiền chế độ, tiền làm nhiệm vụ cả đời không bằng một nửa lần cầm một lần. Các CLB khi đụng chuyện hay đổ thừa cho TT, nhưng chính họ lại góp tay cho một số TT hư hỏng”.

Một cựu TT nói: “Không thể phủ nhận một thực tế là vẫn còn một số TT có vấn đề về thể lực. Vào sân, vì yếu sức nên không theo kịp được tình huống, không chọn được góc nhìn thuận lợi để đưa ra phán quyết chính xác. Vì yếu sức nên trước những pha bóng phức tạp, ô xy không đủ để đưa lên não và dẫn tới lúng túng, thậm chí rối bời, không biết xử lý sao cho đúng. Một số TT còn chưa nắm hết luật, dù đã từng được trao danh hiệu Còi vàng. Nhưng những sai sót thuần túy về chuyên môn không tai hại bằng sai sót bắt nguồn từ tư tưởng, bị ngả nghiêng trước tác động, lôi kéo từ CLB nọ, CLB kia, không cương quyết từ chối trước cám dỗ của đồng tiền.

Tai hại hơn nữa khi đội ngũ giám sát TT có một vài ông không sạch, không gương mẫu, tạo ra dây nọ, phe kia. Ban TT lại thiếu những nhân vật mạnh mẽ, khách quan, có tầm. Phó ban TT lại đi làm giám sát TT để kiếm thêm bổng lộc. Điều này rất không ổn vì như vừa đá bóng vừa thổi còi, cho mình một quyền lực quá lớn. Anh vừa tham gia phân công TT và lại kiêm luôn cả vai trò giám sát TT. Không thể để điều đó tiếp tục tồn tại được”.

Một quan chức của VPF nói: “Chúng tôi đang cố gắng làm trong sạch môi trường bóng đá VN mà trước hết là công tác TT và giám sát TT. Ngày 8.5, VPF đã có công văn gửi sang Liên đoàn Bóng đá VN (VFF) kiến nghị xem xét lại công tác TT. Chúng tôi hết sức thất vọng về trách nhiệm của Phó ban TT Dương Văn Hiền đồng thời cũng là giám sát TT trận đấu giữa Than Quảng Ninh và Nam Định.

TT Nguyễn Trọng Thư đã mắc một số thiếu sót lớn như bỏ qua các tình huống cầu thủ tấn công, trả đũa lẫn nhau, nhận định và xử lý sai luật. Nhưng việc ghi nhận và đánh giá về TT Thư của ông Hiền chưa đầy đủ và chính xác. Xét tính chất, vai trò của ông Hiền trên nhiều cương vị khác nhau, để đảm bảo tính công bằng và khách quan một cách cao nhất, cũng như giúp ông Hiền tập trung hoàn thành tốt chức trách của Phó ban TT, VPF và ban điều hành không mời ông Hiền làm nhiệm vụ từ vòng tứ kết cúp quốc gia”.

Phó ban Trọng tài Dương Văn Hiền vừa đá bóng vừa thổi còi nên đã bị VPF tuýt còi - Ảnh: Độc Lập

Trong cuộc họp khẩn vào ngày 8.5 do Phó chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn chủ trì với sự tham dự của lãnh đạo VPF, Ban TT, một số giám sát để xem xét những tình huống liên quan đến TT Kiên (sân Nha Trang) và TT Thư (sân Cẩm Phả) thì ngoài trường hợp TT Kiên sai nặng (theo phân tích của cuộc họp là do trước đó TT Kiên cắt cờ trợ lý TT cho HAGL hưởng phạt góc không chính xác dẫn đến bàn thắng mở tỷ số của Lương Xuân Trường nên đã tìm cách lấy cái sai này bù cái sai khác bằng cách thổi bù bằng quả phạt đền tưởng tượng cho chủ nhà Sanna Khánh Hòa BVN), thì ông Mùi và ông Hiền vẫn khẳng định TT Thư không sai.

Khi hình ảnh các tình huống trận Than Quảng Ninh - Nam Định được chiếu lại, 2 ủy viên ban TT Đặng Thanh Hạ và Bùi Như Đức phản biện, phân tích về những sai sót của TT Thư thì ông Mùi và ông Hiền tìm cách chống chế nói TT Thư không sai khi thổi còi trước khi có đánh nhau giữa cầu thủ 2 đội. Nhưng thực tế ban điều hành VPF được báo cáo lại là TT thứ 4 trận này là Nguyễn Trung Kiên A thấy đánh nhau đã báo và TT Thư mới cắt còi, từ đó dẫn đến sai luật và không kiểm soát tốt trận đấu này. Hôm qua một lãnh đạo VFF cho biết đồng ý với kiến nghị của VPF là sẽ không mời ông Hiền làm giám sát TT nữa.

Theo dự kiến phân công của Ban TT gửi lên VFF trước cuộc họp chiều 8.5 thì TT Nguyễn Trọng Thư được đổi từ TT chính xuống làm TT bàn trên sân Thống Nhất ở lượt trận 8 V-League trận Sài Gòn - Sanna Khánh Hòa BVN ngày 18.5, còn Phó ban TT Dương Văn Hiền làm giám sát TT trận lượt về tứ kết Cúp QG trên sân Bình Dương ngày 15.5 giữa Becamex Bình Dương và Sanna Khánh Hòa BVN. Tuy nhiên, Chủ tịch VPF Trần Anh Tú khẳng định đã đề nghị VFF và Ban TT thay hết 2 ông này vì không còn phù hợp làm ở các giải V-League, Cúp QG và hạng nhất do VPF quản lý, điều hành