Bí ẩn khủng bố ở Little Saigon

Từ giữa năm 1981 đến 1990, tổng cộng đã có 5 nhà báo gốc Việt từ bờ Đông đến bờ Tây nước Mỹ bị giết hại, nhiều người khác trong cộng đồng người Việt ở Mỹ bị hăm dọa và tấn công. Ai đứng đằng sau những hành động khủng bố này, và nghi vấn về cái chết của các nạn nhân vẫn là câu hỏi chưa có lời đáp bất chấp nhiều thập niên trôi qua.

22 giờ ngày 3.11 (tức 10 giờ ngày 4.11 giờ VN), chương trình truyền hình nổi tiếng Frontline và trang tin điều tra ProPublica trình chiếu bộ phim tài liệu điều tra mang tên Terror in Little Saigon (tạm dịch Khủng bố ở Little Saigon). Theo Đài truyền hình PBS của Mỹ, cuộc điều tra sẽ soi rọi ánh sáng vào một trường hợp khủng bố đầy bí ẩn trên đất Mỹ từng khiến Cục Điều tra Liên bang (FBI) “bó tay” trong nhiều thập niên qua.

“Từ vụ một biên tập viên ở Houston, bang Texas bị bắn chết tại nhà riêng - ông ta làm việc cho tờ báo có tên Tự do - đến vụ một chủ bút ở Quận Cam, bang California bị chết cháy bên trong văn phòng, chúng tôi muốn tìm hiểu những vụ giết hại dã man này và tìm ra câu trả lời”, theo nhà sản xuất kiêm nhà báo Adam Clay Thompson, người đã bỏ ra 2 năm lần theo những dấu vết còn lại của các vụ ám sát cách đây hơn 3 thập niên.

Giám đốc, biên kịch kiêm đồng chế tác là ông Rick Rowley, nổi tiếng với bộ phim điều tra từng được đề cử giải Oscar có tựa đề Dirty Wars (tạm dịch Những cuộc chiến bẩn thỉu). Hầu hết những vụ án mạng này không được giới truyền thông chủ lưu ở Mỹ chú tâm và các nạn nhân bị chìm vào quên lãng. “Thông thường, dư luận luôn bày tỏ sự giận dữ và đòi phải có câu trả lời trong những vụ sát hại dã man các nhà báo. Nhưng chưa từng có ai bị truy tố trong vụ sát hại các nhà báo Mỹ gốc Việt”, Giám đốc chế tác Rowley nói.

Dựa trên hàng ngàn tài liệu, bao gồm những hồ sơ vừa được FBI giải mật cũng như ghi nhận của cảnh sát, và hồ sơ di trú lẫn điện tín của Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA), Frontline và ProPublica đã tìm đến thân nhân của người bị hại, các cựu đặc vụ và những người Mỹ gốc Việt trên khắp nước Mỹ trong nỗ lực đòi hỏi công lý cho những người đã khuất.

Theo những gì thu thập được, cả 5 nhà báo bị sát hại đều làm việc cho những ấn bản báo chí tiếng Việt với số lượng phát hành nhỏ nhằm phục vụ cho cộng đồng di dân tại Mỹ sau năm 1975. Một điểm chung khác cũng được Frontline và ProPublica nêu rõ là nhiều ấn phẩm của các tờ báo này đều chỉ trích một tổ chức chống cộng khét tiếng gọi là “Mặt trận quốc gia thống nhất giải phóng Việt Nam” (gọi tắt là “Mặt trận”, tiền thân của tổ chức phản động Việt Tân).

Trong bộ phim tài liệu Terror in Little Saigon, Frontline và ProPublica đã phanh phui một đường dây khủng bố trải dài từ các thành phố Mỹ như Houston và San Francisco đến những khu rừng rậm ở Đông Nam Á. Nhóm điều tra đã lần theo dấu vết và tìm ra những cựu thành viên tổ chức phản động này. Và chính 5 cựu thành viên đã thừa nhận rằng “Mặt trận” từng thành lập một đội ám sát bí mật có bí danh K-9 để thực hiện các vụ ám sát nói trên. Đồng thời, các nhà báo điều tra cũng phát hiện những vụ ám sát mới, có thể liên quan đến nhóm này ở ngoài nước Mỹ.

Frontline là chương trình phát các loạt phim tài liệu điều tra nổi tiếng và được phát sóng dài kỳ nhất tại Mỹ. Chương trình đã giành được toàn bộ các giải thưởng uy tín trong lĩnh vực báo chí và truyền hình, bao gồm 75 giải Emmy. ProPublica là tổ chức truyền thông độc lập và phi lợi nhuận, chuyên mảng điều tra. Năm 2010, ProPublica là hãng tin trực tuyến đầu tiên đoạt giải thưởng danh giá Pulitzer.

Các nạn nhân của K-9 21.7.1981: Nhà báo Dương Trọng Lâm, 45 tuổi, chủ bút tờ Cái Đình Làng, bị bắn chết tại San Franciso, bang California. Một nhóm đã nhận trách nhiệm vụ này, nhưng phát hiện mới cho thấy K-9 mới là thủ phạm. 24.8.1982: Nguyễn Đạm Phong, 48 tuổi, người sáng lập tờ Tự do tại Houston, bang Texas, bị ám sát tại nhà riêng. 9.8.1987: Phạm Văn Tập (bút danh Hoài Điệp Tử), 45 tuổi, biên tập của tờ tuần san Mai, thiệt mạng khi văn phòng của ông bị đốt vào sáng 9.8. 22.11.1989: Đỗ Trọng Nhân, 56 tuổi, biên tập viên dàn trang cho tạp chí Văn nghệ Tiền phong, bị bắn chết trong ô tô riêng tại hạt Fairfax, bang Virginia. 22.9.1990: Lê Triết, 61 tuổi, nhà bình luận của tạp chí Văn nghệ Tiền phong, bị bắn chết khi đang đỗ xe trước nhà riêng. Vợ của ông và một người qua đường cũng thiệt mạng trong vụ xả súng.