Bí ẩn vụ tên lửa Mỹ lưu lạc đến Cuba

Tờ The Wall Street Journal hôm qua 8.1 dẫn nhiều nguồn tin cấp cao tiết lộ một quả AGM-114 Hellfire, loại tên lửa đối đất đa nhiệm lợi hại nhất của Mỹ, không hiểu sao lại lọt vào tay Cuba “nguyên đai nguyên kiện” hồi năm 2014.

Vụ việc xảy ra trong thời điểm quan hệ song phương chưa được cải thiện như hiện nay và 2 nước vẫn đang trong tình trạng thù địch. Chưa hết, phải mất hàng tháng trời, phía Mỹ mới nhận ra sự cố và trong thời gian qua, giới hữu trách Washington đau đầu tìm cách thuyết phục Havana trả lại nhưng chưa thành công.

Theo AP, vào đầu năm 2014, quả tên lửa nói trên được ký gửi từ sân bay quốc tế Orlando ở TP.Orlando thuộc bang Florida (Mỹ) đến châu Âu phục vụ cho một cuộc tập trận của NATO tại Tây Ban Nha. Do là thiết bị quân sự nhạy cảm nên kiện hàng chứa tên lửa được đánh dấu đặc biệt để những người tham gia quy trình vận chuyển dễ nhận biết. Chính nhà sản xuất là Tập đoàn Lockheed Martin đứng ra ký gửi Hellfire sau khi được cấp phép từ Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ, cơ quan giám sát việc chia sẻ công nghệ quân sự với các nước đồng minh.

Sau khi đến thủ đô Madrid của Tây Ban Nha, tên lửa Mỹ tiếp tục được đưa đến TP.Rota, miền nam nước này để triển khai trong cuộc tập trận. Tất cả đều bình thường, nhưng đến lúc tên lửa được trả về Mỹ thì có chuyện. Tờ The Wall Street Journal dẫn nguồn từ Bộ Quốc phòng Mỹ cho hay kiện hàng chứa tên lửa được đưa lên xe tải của một công ty vận chuyển chở khỏi khu căn cứ quân sự của NATO rồi giao cho một công ty vận tải khác để mang về Madrid. Theo kế hoạch, công ty thứ hai này có nhiệm vụ gửi tên lửa lên chuyến bay từ Madrid đến TP.Frankfurt của Đức rồi từ đây kiện hàng sẽ tiếp tục đáp chuyến bay khác trở về Florida. Giới chức Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ giải thích rằng quả tên lửa tuy là thiết bị quân sự nhưng vẫn thuộc sở hữu của Lockheed Martin, không phải của chính quyền nên không thể đưa lên máy bay quân sự chở thẳng về nước. Cũng chính do mức độ nhạy cảm của chuyến hàng nên đường đi và thủ tục mới lòng vòng rắc rối như vậy.

Và rồi, sự cố xảy ra khi giới hữu trách tại Madrid không tìm thấy kiện hàng tên lửa trên chuyến bay đến Frankfurt. Sau khi rà soát, họ tá hỏa nhận ra rằng không biết vì lý do gì mà quả Hellfire đã được chất lên xe tải của Hãng hàng không Air France chở thẳng đến phi trường Charles de Gaulle tại thủ đô Paris (Pháp) và chất lên máy bay. Vào thời điểm công ty vận chuyển ở Madrid cuống cuồng truy tìm tung tích tên lửa thì nó đang yên vị trên chuyến bay của Air France tiến về Havana, theo tờ The Wall Street Journal. Khi máy bay hạ cánh, hải quan Cuba phát hiện ra lô hàng có ký hiệu đặc biệt nên thu giữ lại. Các hãng liên quan ở châu Âu cố giải quyết vụ việc trong im lặng nhưng đều bất lực và đến tháng 6.2014 họ đành thông báo tin dữ cho Lockheed Martin. Tập đoàn này lập tức thông báo cho Bộ Ngoại giao Mỹ.

Chuyến chu du đầy kỳ bí tới Cuba của tên lửa Mỹ đã khiến giới chức Mỹ bấn loạn trong suốt hơn 1 năm qua khi nó vi phạm hàng loạt luật lệ về bảo mật công nghệ, chuyển giao thiết bị quân sự và cấm vận Cuba. Chưa kể vụ việc xảy ra khi Cuba vẫn còn nằm trong cái gọi là danh sách bảo trợ khủng bố của chính quyền Washington và 2 bên vẫn còn xem nhau là thù địch. The Wall Street Journal dẫn kết quả điều tra sơ bộ cho thấy lỗi chính nằm ở các công ty giao nhận hàng ở châu Âu, nhưng giới chức chưa thể xác định đây là hành động của tội phạm hoặc gián điệp hay đơn thuần là hậu quả của một loạt sai lầm tắc trách. “Liệu ai đó đã nhận hối lộ để chuyển tên lửa đi nơi khác hay hoạt động tình báo hoặc chỉ là do nhầm lẫn? Chúng tôi đang cố làm sáng tỏ vụ việc”, một quan chức Mỹ nói.

Quả Hellfire lọt vào tay Cuba là tên lửa trơ không chứa thuốc nổ, nhưng giới chức Mỹ vô cùng lo ngại nguy cơ rò rỉ bí mật quân sự. Washington tin rằng Havana chưa đủ sức tự “phẫu thuật” quả tên lửa để tìm cách đánh cắp công nghệ. Tuy nhiên, nguy cơ lớn hơn là Cuba có thể chia sẻ “món quà” bất ngờ này với các nước khác như Trung Quốc, CHDCND Triều Tiên hoặc Nga.

The Wall Street Journal dẫn lời chuyên gia Peter Singer của tổ chức New America (Mỹ) nhận định nhiều quốc gia có thể muốn sở hữu các công nghệ độc đáo của Hellfire như bộ cảm biến hoặc thiết bị xác định mục tiêu để nâng cấp kho tên lửa của mình hoặc phát triển công nghệ phòng thủ ứng phó.

Trong trường hợp xác định nguyên nhân sự cố là sai sót đơn thuần thì giới chức Mỹ sẽ ngưng điều tra hình sự và Bộ Ngoại giao sẽ quyết định cách xử lý với Lockheed Martin. Một quan chức bộ này khẳng định hành động vi phạm luật kiểm soát xuất khẩu công nghệ quân sự có thể bị phạt tới hàng triệu USD.

Mặt khác, theo AP, kể từ khi tuyên bố lịch sử của lãnh đạo Cuba và Mỹ về tiến tới bình thường hóa quan hệ song phương cuối năm 2014, số phận của quả tên lửa thường xuyên được nhắc tới trong các cuộc thảo luận. Washington cố thuyết phục Havana trả lại nhưng phía Cuba đến nay vẫn chỉ “ậm ừ”. Hiện các bên liên quan chưa đưa ra bình luận về vụ việc.

Uy lực tên lửa Hellfire Được đưa vào sử dụng từ 1984 nhưng đến nay Hellfire vẫn là một trong những vũ khí đáng tin cậy nhất của Mỹ. Là loại tên lửa đối đất đa nhiệm dẫn đường bằng công nghệ laser, Hellfire ban đầu được thiết kế là vũ khí chống tăng, song sau đó đã được nâng cấp thành thiết bị quan trọng trong hệ thống vũ khí chống khủng bố của chính phủ Mỹ, trang bị chủ yếu trên trực thăng và máy bay không người lái (UAV). Hellfire dài khoảng 163 cm, đường kính 17,8 cm, nặng 45 - 49 kg với tầm hoạt động tối đa lên đến 8 km cũng như tốc độ bay là 1.591 km/giờ. Thế mạnh lớn nhất của tên lửa Hellfire là có thể tiêu diệt các mục tiêu đang chuyển động với độ chính xác cực cao. Vì thế, tên lửa này là vũ khí chủ lực trong các chiến dịch không kích bằng UAV Predator của Mỹ tại Trung Đông và Nam Á. Theo tờ The Guardian, nhiều nhân vật khét tiếng đã bỏ mạng vì tên lửa Hellfire như tên sát thủ “John thánh chiến”, kẻ xuất hiện trong nhiều đoạn phim quay cảnh chặt đầu con tin của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS), hay thủ lĩnh al-Qaeda Anwar al-Awlaki...