Tiến sĩ, bác sĩ Tăng Hà Nam Anh, Giám đốc trung tâm Chấn thương chỉnh hình - Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Phó chủ tịch Hội Y học Thể thao và Nội soi khớp Đông Nam Á, cho biết đứt dây chằng chéo trước (đứt dây chằng ACL) là một chấn thương thường gặp trong thể thao và sinh hoạt hằng ngày. Với người chơi thể thao, bất kể chuyên nghiệp hay nghiệp dư đều có nguy cơ đứt dây chằng.
Ngay trong năm 2022, cầu thủ Võ Nguyên Hoàng phải chia tay đội tuyển U23 Việt Nam trước thềm SEA Games 31, Thái Thị Thảo chia tay tuyển nữ, gần đây nhất là Lê Văn Xuân trong trận bán kết, tất cả đều đứt dây chằng chéo trước.
 |
Cầu thủ Lê Văn Xuân gặp chấn thương trong trận bán kết với U.23 Malaysia tối 19.5 |
độc lập |
Cơ chế gây ra tình trạng đứt dây chằng chéo trước
"Hai cơ chế gây ra tình trạng này là do xoay ngoài và đẩy ra trước; ưỡn duỗi quá mức. Khi tham gia thể thao, nếu người bệnh đang trụ một chân trên mặt đất khi cả cơ thể bị vặn xoay, xô đẩy, hoặc đạp lên… như tiếp đất sai kỹ thuật, chuyển hướng đột ngột khi đang chạy… có thể dẫn đến đứt dây chằng chéo trước", bác sĩ Tăng Hà Nam Anh phân tích.
Bên cạnh đó, tình trạng đứt dây chằng chéo trước cũng có thể xảy trong sinh hoạt hằng ngày, thường gặp nhất là do tai nạn xe gắn máy. Theo đó, khi dừng xe đột ngột, tư thế một chân trụ trên mặt đất trong khi cả người và xe xoay ngang có thể gây tổn thương dây chằng.
Dây chằng khớp gối là một hệ thống nhiều dây chằng như dây chằng chéo trước, chéo sau, dây chằng bên, dây chằng phía trước ngoài… chịu trách nhiệm giữ cho mâm chày không bị trượt khi chuyển động. Tình trạng nghiêm trọng nhất xảy ra khi sụn chêm bị rách, dây chằng chéo trước và dây chằng bên trong đều bị đứt. Khi đó, không chỉ không thể tiếp tục đam mê thể thao mà người bệnh còn không thể đứng bình thường, gối sẽ đổ sụp xuống và trẹo sang bên.
Hai phương pháp chính để điều trị đứt dây chằng chéo trước
Tiến sĩ Nam Anh cho biết, y học có hai phương pháp chính để điều trị đứt dây chằng chéo trước là bảo tồn và phẫu thuật. Tuy nhiên, nhiều trường hợp đứt dây chằng chéo trước không có dấu hiệu hoặc dấu hiệu không rõ ràng, làm người bệnh chủ quan, khi đến viện điều trị đã quá trễ, buộc phải phẫu thuật.
Do đó, việc chẩn đoán sớm và chính xác tình trạng, mức độ của đứt dây chằng chéo trước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều trị. Các phương pháp chẩn đoán truyền thống bao gồm khám lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh.
Trong khám lâm sàng, người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện test Lachman để kiểm tra độ lỏng và lệch ra trước của mâm chày; Pivot shift (vặn xoắn khớp gối, giả lập cơ chế chấn thương) để xác định tình trạng bán trật của mâm chày. Trong trường hợp người bệnh đã đứt dây chằng chéo 1 - 2 tháng trước mà chưa điều trị, bác sĩ sẽ kiểm tra gân và cơ tứ đầu đùi.
 |
Cầu thủ Lê Văn Xuân chống nạng sau khi gặp chấn thương, anh dự kiến sẽ được phẫu thuật để điều trị chấn chương |
Đức bình |
Trong chẩn đoán hình ảnh, chụp X-quang sẽ được yêu cầu để xác định độ hẹp của khe khớp trong, mức độ vẹo của trục cẳng chân, từ đó gián tiếp đánh giá mức độ tổn thương của sụn khớp. Chụp MRI hiển thị hình ảnh đứt dây chằng chéo trước, tìm kiếm tổn thương ở các khu vực khác như sụn, phù nề tủy xương…
Bên cạnh hai phương pháp chẩn đoán trên, còn có một kỹ thuật chẩn đoán đứt dây chằng khớp gối tiên tiến hơn, đó là robot lượng giá dây chằng. Thiết bị này cũng được các câu lạc bộ bóng đá lớn trên thế giới ưa chuộng, giúp đánh giá sức mạnh dây chằng, phân tích tổn thương dây chằng gối... từ đó cho kết quả chẩn đoán nhanh và chính xác hơn.
 |
Robot lượng giá dây chằng giúp phân tích tổn thương dây chằng gối |
bvđk Tâm anh |
Khi nào cần phẫu thuật
Bác sĩ Nam Anh chia sẻ, để quyết định phẫu thuật đứt dây chằng chéo trước phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, nguyên nhân chấn thương, mức độ hoạt động thể lực và nhu cầu hoạt động của người bệnh trong tương lai…
Ví dụ, một người 50 tuổi bị đứt dây chằng chéo trước (các dây chằng và những bộ phận khác không bị ảnh hưởng) có nhu cầu hoạt động trong tương lai chỉ là đi bộ, đạp xe… thì không cần phẫu thuật.
Ngược lại, người có nhu cầu vận động thể thao cường độ cao như cầu lông, tennis… thì cần tiến hành phẫu thuật điều trị. Do đó để quyết định có phẫu thuật đứt dây chằng chéo trước hay không, người bệnh cần được thăm khám kỹ lưỡng và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa.
Bình luận (0)