Bộ trưởng Công an: 'Tiếp tục dùng sổ hộ khẩu tới năm 2025 là không thực tế'

Sáng 10.8, tại phiên họp thứ 47, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về dự án luật Cư trú (sửa đổi).

Một trong những vấn đề lớn cơ quan thẩm tra dự án luật xin ý kiến Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khi giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo là nội dung liên quan đến thời điểm có hiệu lực của luật và quy định chuyển tiếp.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, đại diện cơ quan thẩm tra, cho biết có ý kiến băn khoăn về tính khả thi của phương thức quản lý này và cho rằng, quy định thời điểm có hiệu lực của luật từ ngày 1.7.2021 là “không đủ thời gian để bảo đảm các cơ sở dữ liệu liên quan có thể hoàn thiện và vận hành ngay được trên thực tế”.

Theo ông Tùng, để áp dụng phương thức quản lý cư trú mới theo quy định của luật này, Ủy ban Pháp luật cho rằng, cần ít nhất 2 điều kiện cơ bản.

Thứ nhất, phải hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú và cấp đầy đủ số định danh cá nhân cho mọi công dân.

Thứ hai, tất cả các cơ quan đăng ký cư trú theo quy định mới của luật (cơ quan công an từ cấp xã) phải được trang bị đủ máy móc, thiết bị, hạ tầng mạng; cán bộ, chiến sĩ đủ năng lực để thực hiện việc cập nhật, quản lý, xử lý thông tin về cư trú trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.

Ông Hoàng Thanh Tùng báo cáo tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội Ảnh Gia Hân

“Theo kết quả khảo sát của Thường trực Ủy ban Pháp luật thì vẫn còn khá nhiều ý kiến lo ngại về việc bảo đảm thực hiện các điều kiện nói trên”, ông Tùng nói, và cho hay, đến nay vẫn còn một số địa phương chưa thu thập đủ phiếu thông tin về dân cư; một số phiếu đã thu thập nhưng còn sai sót, thiếu thông tin, hoặc chưa đạt yêu cầu; việc trang bị máy tính, cơ sở vật chất, tập huấn nghiệp vụ cho công an cấp xã để thực hiện nhiệm vụ còn nhiều hạn chế...

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng cho biết, nhiều ý kiến đề nghị trong luật cần quy định về lộ trình chuyển tiếp phù hợp để bảo đảm việc chuyển sang phương thức quản lý cư trú mới thực sự khả thi. Trong quá trình đó, cần tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng, ý kiến trên của đại biểu là xác đáng. “Nếu bỏ ngay sổ hộ khẩu, sổ tạm trú trong khi các cơ quan chưa sẵn sàng cho việc kết nối, chia sẻ, truy cập trực tuyến cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác định thông tin về nơi cư trú của công dân, thì sẽ gây xáo trộn lớn đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, gây khó khăn, phiền phức cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính, và các giao dịch dân sự khác có đòi hỏi chứng minh thông tin về nơi cư trú”, ông Tùng nói.

Từ đó, ông Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định một thời kỳ chuyển tiếp, cho phép sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp song song với hệ thống điện tử cho tới hết 31.12.2025. Tuy nhiên, ông Tùng cũng cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Công an không đồng tình với đề xuất này.

Phát biểu ngay sau báo cáo của ông Tùng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm tiếp tục đề nghị giữ nguyên phương án Chính phủ trình, để luật có hiệu lực từ 1.7.2021 và không để thời gian chuyển tiếp tới năm 2025 như đề xuất của Ủy ban Pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu ý kiến tại phiên họp Ảnh Gia Hân

“Chúng tôi thấy bây giờ vẫn lưu lại sổ hộ khẩu cho tới năm 2025 là không phù hợp, không thực tế. Điều này, đồng chí Chủ tịch Quốc hội cũng đã nói rồi. Đây là sự thay đổi rất căn bản, là mong muốn của nhân dân, các công dân. Bây giờ lại kéo dài thêm 1 nhiệm kỳ, 5 năm nữa thì quyết tâm thực hiện cái này không cao”, ông Lâm nói, và cho biết, nếu tất cả các cơ quan liên quan có sự phối hợp để thực hiện thì việc triển khai quản lý dân cư theo phương thức mới sẽ có đủ điều kiện về thời gian cũng như các điều kiện khác.

Cũng theo ông Lâm, các cơ quan có trách nhiệm cũng đang tích cực thực hiện việc này. “Chúng tôi là cơ quan chủ trì thấy hoàn toàn có đủ khả năng điều kiện”, ông Lâm quả quyết, và cho rằng "không có căn cứ gì kéo dài giữ sổ hộ khẩu song hành cho tới năm 2025, nếu đối chiếu với các công việc đang triển khai".

Đồng tình việc kéo dài thời gian chuyển tiếp đến 2025 là quá dài, song Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng lo ngại nếu bỏ ngay sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì sẽ có nhiều vướng mắc, vì liên quan đến nhiều thủ tục đi kèm.

Từ đó, ông Thanh đề nghị học theo việc thu phí tự động không dừng, nghĩa là cho tồn tại song song cả 2 hình thức. “Đến năm 2025 đúng là quá dài thật, nhưng vẫn phải có thời gian chuyển tiếp linh hoạt để tạo điều kiện trong thủ tục hành chính”, ông Thanh đề nghị.

Cho ý kiến sau đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, nên đưa ra mốc thời gian luật có hiệu lực để cố gắng. “Tới lúc đó còn lấn cấn gì đó thì Quốc hội ra nghị quyết ra hạn thêm. Giống như sách giáo khoa vừa rồi”, bà Ngân nói và nhấn mạnh, bà ủng hộ theo đề xuất của Bộ Công an và Chính phủ, không kéo dài thời gian chuyển tiếp tới năm 2025.