Bộ Xây dựng: Nhiều ưu đãi làm nhà ở xã hội không thực chất

Bộ Xây dựng vừa có báo cáo gửi Ủy ban Kinh tế Quốc hội phục vụ phiên thẩm tra báo kinh tế - xã hội 2022, kế hoạch 2023.

Liên quan tình hình phát triển nhà ở xã hội, cơ quan này cho biết, đến nay, trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 157.100 căn, với tổng diện tích hơn 7,95 triệu m².

TTXVN

Hiện có 418 dự án tiếp tục triển khai với quy mô xây dựng khoảng 432.400 căn, với tổng diện tích khoảng 22,565 m².

Trong số này đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 126 dự án thuộc chương trình phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp, quy mô xây dựng khoảng 62.700 căn hộ, tổng diện tích 3,135 triệu m²; đang tiếp tục triển khai 127 dự án với quy mô xây dựng khoảng 160.900 căn hộ, tổng diện tích hơn 8 triệu m².

Chương trình phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị cũng đã hoàn thành đầu tư xây dựng 181 dự án, quy mô xây dựng khoảng 94.390 căn hộ, tổng diện tích khoảng 4,815 triệu m². Còn 291 dự án đang tiếp tục triển khai với quy mô xây dựng khoảng 271.500 căn hộ, tổng diện tích khoảng 14,52 triệu m².

Riêng từ năm 2022 đến nay, tổng số lượng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp đã được khởi công là 20 dự án với tổng số khoảng 37.791 căn, trong đó, nhà ở xã hội 17 dự án quy mô 34.431 căn.

Nhiều khó khăn, vướng mắc, khó thu hút

Nêu vướng mắc, khó khăn trong xây dựng nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng cho biết, theo pháp luật thì chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không sử dụng nguồn vốn từ ngân sách nhà nước được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, để được miễn tiền sử dụng đất, chủ đầu tư vẫn phải xác định tiền sử dụng đất rồi mới thực hiện thủ tục miễn. Theo Bộ Xây dựng, việc này làm phát sinh thủ tục hành chính, mà theo báo cáo của các doanh nghiệp thì để thực hiện thủ tục này mất tới 1 - 2 năm.

Khó khăn tiếp theo liên quan đến quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội. Theo cơ quan này, quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội thời gian qua thiếu nhiều so với nhu cầu và không tạo sự chủ động cho địa phương.

Bộ Xây dựng đánh giá các ưu đãi cho chủ đầu tư như miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế, được dành 20% tổng diện tích đất ở (hoặc diện tích sàn xây dựng) để kinh doanh nhà ở thương mại (hoặc sàn kinh doanh thương mại), được vay vốn với lãi suất ưu đãi… là không thực chất.

Cơ quan này cho rằng, các chính sách trên chủ đầu tư không được hưởng mà là người dân được hưởng do theo quy định không được tính các khoản ưu đãi của Nhà nước vào giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội.

Đề cập đến giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng cũng cho đây là một vướng mắc khi chưa tính đến các chi phí hợp lệ, hợp lý như chi phí tổ chức bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp... trong khi lợi nhuận định mức không vượt quá 10% nên không thu hút được doanh nghiệp.

Để khắc phục các bất cập, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương xác định việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội cho người lao động có thu nhập thấp là một hạng mục đầu tư trong nguồn vốn trung - dài hạn.

Cơ quan này cũng nhấn mạnh đến yêu cầu thực hiện hiệu quả chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỉ đồng để cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân vay với lãi suất thấp hơn khoảng từ 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước và các ngân hàng thương mại ngoài nhà nước có đủ điều kiện với từng gói tín dụng cụ thể.