Nghiên cứu mới về nguồn phát sinh bụi mịn từ ô tô

Hàng loạt các nhà sản xuất ô tô cũng như Chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới đang vạch ra lộ trình cũng như thực hiện việc chuyển đổi phương tiện di chuyển dùng động cơ đốt trong sang động cơ điện chạy bằng pin… nhằm hướng tới mục tiêu giảm khí thải ra môi trường. Tuy nhiên, ô tô điện thực tế cũng không hoàn toàn xanh, sạch hay thân thiện với môi trường như nhiều người vẫn nghĩ. Một nghiên cứu mới đây cho thấy, bụi từ má phanh ô tô phát ra độc hại hơn cả việc hít phải một hơi than đang cháy.

Ảnh: Bá Hùng

Các nhà khoa học của Đại học Southampton ở Anh mới đây đã nghiên cứu tác động của các hạt bụi mịn thải ra từ các loại má phanh khác nhau trên ô tô đến sức khỏe con người. Một loại má phanh ô tô có thành phần kim loại thấp, trong khi ba loại còn lại là bán kim loại, hữu cơ không chứa amiăng và gốm.

Thông thường, chúng ta thường nghĩ rằng bất cứ thứ gì có nhãn hữu cơ sẽ tốt cho sức khỏe hơn, nhưng trong các cuộc thử nghiệm, má phanh có thành phần hữu cơ không chứa amiăng gây viêm nhiều nhất. Chúng được đánh giá là độc hại hơn đối với phổi của con người so với khí thải từ động cơ diesel. Theo các tác giả của nghiên cứu này, loại má phanh này phổ biến nhất ở Mỹ vì chúng rẻ, êm và có tỷ lệ hao mòn khá thấp.

Ảnh: Carscoop

Được phát triển để thay thế các loại má phanh cũ chứa amiăng, chúng chứa sợi đồng, giúp cải thiện độ dẫn nhiệt. Amiăng đã được loại bỏ khỏi hỗn hợp sản xuất loại má phanh này vì có nguy cơ cao gây bệnh phổi. Tuy nhiên, bụi đồng trong các má phanh hiện đại cũng được phát hiện có nguy cơ gây các bệnh về phổi hay ung thư, hen suyễn và bệnh phổi mãn tính.

Một số tiểu bang ở Mỹ như California và Washington đều đã thông qua luật để giảm hàm lượng đồng trong má phanh ô tô. Các quy định về tiêu chuẩn khí thải Euro 7 có hiệu lực từ năm 2026 cũng sẽ bắt đầu hạn chế lượng khí thải từ bụi phanh. Dù vậy, những quy định mới sẽ chỉ ảnh hưởng đến ô tô mới chứ không phải các bộ phận có sẵn trên ô tô hiện hành.

Ảnh: B.H

Hiện tại, có rất ít quy định trên toàn thế giới về khí thải của xe không có ống xả. Tuy nhiên, bụi hay khí thải từ hệ thống phanh ô tô, lốp xe… cũng là một nguồn phát thải nguy hiểm cho sức khỏe con người.