Ca ngợi cựu binh phát xít là 'người hùng', Chủ tịch Hạ viện Canada từ chức

REUTERS

Hôm 22.9, theo sau bài phát biểu trước Quốc hội Canada của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, ông Rota ca ngợi ông Yaroslav Hunka, 98 tuổi, là "người hùng Canada" gốc Ukraine. Theo Chủ tịch Hạ viện Canada, Hunka đã "chiến đấu giành độc lập cho Ukraine" vào thế chiến thứ hai.

Cựu binh Hunka không những được mời dự phiên đặc biệt, mà còn được toàn thể thành viên Hạ viện Canada đứng lên vỗ tay 2 lần. Cả Tổng thống Zelensky lẫn Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng có những cử chỉ chúc mừng ông Hunka.

Tuy nhiên, sau đó, các tổ chức nhân quyền và Do Thái lên án ông Rota vì Hunka từng là thành viên của Sư đoàn Waffen-SS Grenadier 14 (Sư đoàn Galician số 1) của lực lượng SS. Theo tổ chức này, đây là sư đoàn "chịu trách nhiệm cho việc thảm sát hàng loạt dân thường vô tội với mức độ tàn bạo và độc ác không thể tưởng tượng được".

Trước khi ông Rota thông báo từ chức hôm 26.9, Ngoại trưởng Canada Mélanie Joly gọi vụ việc là "điều không thể chấp nhận" và là "sự xấu hổ", theo Reuters hôm 27.9.

Sự ra đi của ông Rota diễn ra trong bối cảnh đảng Tự do cầm quyền Canada nỗ lực vận động nhằm tẩy xóa "vết nhơ" về việc quốc hội nước này từng vinh danh cựu binh từng chiến đấu cho Đức Quốc xã trong thế chiến thứ hai.

Đảng Bảo thủ Canada phản đối nỗ lực trên. "Những người không nhớ lịch sử sẽ còn lặp lại (sai lầm)", theo nghị sĩ Bảo thủ Marty Morantz.

Văn phòng Thủ tướng Justin Trudeau giải thích không biết trước thông tin cựu binh Hunka sẽ tham dự phiên đặc biệt hôm 22.9 vì người này khách của Chủ tịch Hạ viện, và danh sách người tham dự không được chia sẻ với chính phủ.

Sau vụ bê bối ở Canada, Bộ trưởng Giáo dục Ba Lan Przemysław Czarnek nói ông đang triển khai yêu cầu dẫn độ ông Hunka về Ba Lan.