Cá sông Đà

Cá nướng ven sông - Ảnh: Đăng khôi

Bà chủ quán trải ruốc mỏng trên hai cái mâm lớn, rồi lần lượt cho vào các hũ sạch để sẵn, mỗi hũ cân lượng 300 gr. Đó chính là ruốc (chà bông) cá trắm, sẽ theo du khách ngược xuôi làm quà tặng gia đình.

Tôi sinh ra và lớn lên ở xứ biển phương nam. Vào mỗi giai đoạn trong cuộc sống, có thể chịu thiếu thốn thứ này thứ kia, chỉ có cá là không thiếu bao giờ. Nếu ta nghĩ rằng nhà giàu mới được ăn cá ngon và các loại hải sản đặc sắc, thì nhà nghèo xứ biển vẫn có cá tươi roi rói thường trực trong mỗi bữa cơm. Cá trích, cá mòi, cá đù giấy... những loại rẻ tiền được vớt lên và đem về chợ vào mỗi sáng, đừng nên quá kén chọn, bởi khi đã rời xa biển thì mới thấy giá trị của cá tươi, chứ không phải cá đắt tiền.

Vào cái ngày tôi ngược lên Tây Bắc, sông Đà cuối nguồn đón chào thật hiền hòa với dòng nước trong xanh. Cá sông Đà - kỳ thực muốn thuyết phục du khách đến từ xứ biển thì có hơi mất công một chút. Tại thành phố Hòa Bình, dài dài hàng quán treo biển “Cá sông Đà” kèm liệt kê chi tiết từng loại cá. Đi thuyền du lịch trên sông, lại có thêm những nhà hàng phục vụ món cá. Cập thuyền viếng thăm đền thờ Chúa Thác Bờ, càng thêm hoa mắt với lủ khủ cá măng, cá nheo, cá trắm, cá thiểu... nguyên con nướng sẵn chờ du khách, với tên gọi chung là “cá nướng” thơm quyến rũ.

Hôm mới tới Hòa Bình, dùng bữa cơm cá trong nhà hàng Hải Hà, tôi lẻn vào bếp coi người ta chế biến. Muốn coi thì họ cũng cho đứng đấy, nhưng nhà bếp làm nhanh tay quá, với lại nhân viên tới lui liên tục để bưng bê, thành ra rối mắt không thấy gì nhiều. Chỉ biết, cá nằm sắp lớp, chờ làm món cho khách đặt bàn sẵn và cả khách vãng lai. Cá rất tươi, nhìn sơ cách chế biến đã phải nuốt nước miếng. Nhóm chúng tôi ăn cơm trưa với một khúc cá quất luộc, một khúc kho, một tô tương lòng cá băm nhuyễn, hai đĩa rau rừng. Khúc cá quất rất to, kết hợp với rau, với tương, các loại gia vị đi kèm, thơm ngon đầy ấn tượng. Bữa cơm đầu tiên ở vùng Tây Bắc đủ để tôi hình dung lý do mình trở lại sau này.

Trong mấy ngày lưu lại đây, lần thấy cá nhiều và cảm giác ngon lành nhất chính vào cái hôm xuống xã Thung Nai, thuộc huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình. Chúng tôi đi thuyền du lịch lòng hồ sông Đà, chứng kiến một đoạn sông cuối nguồn đẹp như tranh vẽ. Ngày gần cuối năm, hoa xuân chưa nở, đồng khô rơm rạ, nhưng có hề gì khi thuyền lướt nhanh trên dòng sông mát rượi và tấp vào theo tiếng í ới của những hàng cá nướng ven sông...