Các trường đại học cần thay đổi ra sao trước thời đại của ChatGPT?

Nhiều ý kiến cho rằng các trường đại học dấy lên lo ngại rằng sinh viên có thể vượt qua các bài kiểm tra mà không cần tự viết một từ nào, hay thậm chí không cần phải hiểu tài liệu ôn thi. Và đây không phải là nỗi lo trong tương lai bởi hiện tại, sinh viên đã bắt đầu nộp bài làm do AI tạo ra. Một số trường đã coi việc sử dụng chatbot AI là "gian lận". Ví dụ như hệ thống trường công lập ở các bang New South Wales và Victoria, Úc đều đã cấm ChatGPT.

AFP

Nhưng lệnh cấm kiểu này rất khó thực thi. So với các hình thức đạo văn truyền thống, việc sinh viên sử dụng văn bản do AI tạo ra rất khó bị phát hiện, một phần vì phiên bản ChatGPT mới có khả năng tạo ra phản hồi mới mỗi lần người dùng nhập cùng một yêu cầu.

Trước vấn đề này, đội ngũ giáo sư và giảng viên của Đại học Monash (Úc) đã đưa ra cảnh báo về hai mối đe dọa chính mà các công cụ như ChatGPT gây ra. Đầu tiên là việc chúng đưa ra nội dung có vẻ hợp lý nhưng hoàn toàn không chính xác, tạo nên cái nhìn lệch lạc về thế giới. Đó là bởi ChatGPT không cố gắng đưa ra sự thật mà chỉ đơn thuần thực hiện nhiệm vụ là tạo ra những câu trả lời nghe có vẻ hợp lý hoặc có tính thuyết phục cho các câu hỏi được đặt ra.

Mối đe dọa thứ hai là việc lệ thuộc vào AI sẽ gây xói mòn các kỹ năng quan trọng. Đơn cử như việc viết luận có giá trị bởi nó giúp ta suy nghĩ thấu đáo về những khái niệm khó và tạo ra những ý tưởng mới. Viết lách không chỉ là hành động truyền tải suy nghĩ lên trang giấy mà đối với nhiều nhà văn - còn là một phần của quá trình lý luận. Nếu chúng ta phó thác việc viết lách này cho trí tuệ nhân tạo, thì sinh viên có thể đánh mất kỹ năng quan trọng này.

Các giáo sư và giảng viên đại học Monash cho rằng, cách giải quyết tốt nhất là dạy cho học sinh, sinh viên cách sử dụng công cụ AI, cách kiểm tra tính chính xác của thông tin mà AI đưa ra và hiểu về những hạn chế của AI.

Ngoài ra, nhà trường có thể thiết kế các bài tập phù hợp với nghề nghiệp tương lai của sinh viên và làm rõ lợi ích của những bài tập này đối với sự phát triển sinh viên. Bài tập có liên quan chặt chẽ với sở thích, nâng cao hứng thú của sinh viên có thể thúc đẩy họ học tập chăm chỉ hơn mà không cần phó thác kiến thức của mình cho AI.

AFP

Bên cạnh đó, nhà trường có thay thế bài tập viết bằng các loại hình bài tập khác, đơn cử như kỹ năng giao tiếp - đây là kỹ năng rất có giá trị trong nhiều ngành nghề. Đồng thời, kỹ năng viết cũng sắp trở nên kém quan trọng hơn trước khi các công cụ như ChatGPT ngày càng được sử dụng rộng rãi để tạo ra các văn bản, cả trong và ngoài phạm vi lớp học.

Một cách khác là kết hợp các bài luận với thuyết trình và thảo luận ngay trong giờ học, có thể mô phỏng theo phương thức của công trình bảo vệ luận án nhưng được điều chỉnh cho nhẹ nhàng và ngắn gọn hơn. Phương thức này đòi hỏi sinh viên phải thực sự hiểu và có thể trình bày và bảo vệ những ý tưởng trong bài luận của mình - dù họ có sử dụng AI hay không.

Ngoài ra, nhà trường có thể tạo ra các đề bài mà ChatGPT khó có thể thực hiện tốt. Đơn cử, ChatGPT rất kém khi được hỏi về tính cạnh tranh của một cuộc tranh luận học thuật, vì kho dữ liệu của nó có rất ít tài nguyên kiểu này. Khi được yêu cầu đưa ra bằng chứng cho các tuyên bố của mình, ChatGPT cũng thường bịa ra các nguồn không tồn tại. Hiện tại, các bài tập yêu cầu nghiên cứu sâu về những công trình học thuật trong khoảng thời gian gần đây tương đối khó với AI. Tuy nhiên, phương thức này cần được cải tiến liên tục trong bối cảnh các chatbot AI liên tục được cải thiện về khả năng.

Đội ngũ giáo sư và giảng viên Đại học Monash tin rằng nếu có thể làm tốt những điều trên, các trường đại học có thể tiếp tục giảng dạy và đánh giá các kỹ năng cốt lõi vốn là trọng tâm trong chương trình giảng dạy, ví dụ như nghiên cứu, lập luận và tư duy phản biện.