Cần 130 tỉ USD làm đường sắt đô thị Hà Nội, TP.HCM

Theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị (metro) tại Hà Nội, TP.HCM, Bộ GTVT cho biết hệ thống đường sắt đô thị bắt đầu xây dựng từ năm 2007, tuy nhiên tiến độ triển khai chậm, không đáp ứng được nhu cầu vận tải.

ẢNH: T.N

Quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, đặc biệt là các quy định về trình tự, thủ tục đầu tư, huy động nguồn lực và tổ chức thực hiện.

Do đó, việc xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt rất cần thiết và cấp bách, để giải quyết điểm nghẽn về thể chế, góp phần đầu tư hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị tại hai thành phố.

Hà Nội và TP.HCM phấn đấu đến năm 2035 đưa vào khai thác 17 tuyến, đoạn tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài khoảng 752 km, đảm nhận 35 - 50% thị phần vận tải hành khách công cộng. Đến năm 2045 đưa vào khai thác thêm 7 tuyến, 4 đoạn tuyến với tổng chiều dài thêm khoảng 355 km, đảm nhận 50 - 60% thị phần vận tải hành khách công cộng.

Theo Đề án phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM đã được Bộ Chính trị thông qua, để phát triển mạng lưới đường sắt đô thị đến 2045, ước tính tổng nhu cầu vốn của Hà Nội là khoảng 62,25 tỉ USD và TP.HCM khoảng 67,15 tỉ USD (bao gồm chi phí vận hành khai thác, lãi vay).

6 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù

Về phương án huy động vốn, trên cơ sở huy động tối đa các nguồn lực (bao gồm cả phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài), hai thành phố dự kiến huy động được khoảng 75 - 85% nguồn ngân sách địa phương.

Đáng chú ý, dự thảo nghị quyết đưa ra 6 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù về huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư; phát triển mô hình quy hoạch phát triển đô thị theo mô hình giao thông công cộng (TOD); phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo; nguồn vật liệu xây dựng và bãi đổ thải; các chính sách áp dụng riêng cho TP.HCM.

Trong đó, việc phát triển mô hình TOD sẽ giúp các khu vực quanh nhà ga đường sắt đô thị được quy hoạch bài bản, tăng mật độ dân cư và chức năng thương mại, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế vừa giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

Bộ GTVT cũng đề xuất hướng tới phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước. Các doanh nghiệp nội địa sẽ có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng cho các dự án đường sắt đô thị.