Cần chấm dứt mua nhà xã hội kiểu 'bốc thăm trúng thưởng'

Xác định xây nhà ở xã hội cho ai, ai cung cấp?

Nêu ý kiến, đại biểu (ĐB) Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, việc phát triển nhà ở thời gian qua hướng đến quyền sở hữu nhà ở như là tài sản hơn là để ở - vốn là chức năng cơ bản của nhà. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp cận theo hướng nhà là để ở, không phải là để đầu cơ với kỳ vọng sinh lời trong tương lai. Ông Hoàn đề xuất nghiên cứu một số chính sách như: ưu đãi những người mua nhà lần đầu, hạn chế cấp tín dụng với ngôi nhà thứ hai, đánh thuế chuyển nhượng tài sản và nhà ở theo các mức tăng dần tỷ lệ nghịch với thời gian sở hữu, miễn thuế thu nhập từ cho thuê nhà ở xã hội (NOXH) cũng như cho thuê nhà với giá NOXH…

GIA HÂN

"Cần hạn chế đến mức tối đa tình trạng người mua NOXH sau thời gian 5 năm và bán thì giá trị tăng 2 - 3 lần so với lúc mua", ông Hoàn nói, đề nghị giữ lại quy định khi bán lại NOXH theo cơ chế thị trường thì phải nộp tiền sử dụng đất. Cùng đó, cần quy định chủ sở hữu NOXH chỉ được chuyển nhượng lại cho chủ đầu tư ban đầu hoặc đối tượng thuộc diện mua NOXH với nguyên giá mua ban đầu nếu không có nhu cầu về ở và chỉ mở rộng sau 5 năm kể từ khi mua.

"Cần xác định chúng ta sẽ xây dựng NOXH đến khi nào, đáp ứng cho ai và ai sẽ là người cung cấp. Cần có chính sách cụ thể để chấm dứt tình trạng mua nhà xã hội kiểu bốc thăm trúng thưởng trong thời gian vừa qua", ông Hoàn nói, và cho rằng cùng đó là chính sách đồng bộ về giải quyết việc làm tại nông thôn để hạn chế tình trạng di dân về đô thị.

ĐB Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) cho rằng, dự thảo luật đang thúc đẩy phát triển NOXH theo hướng làm giảm chi phí đầu vào, đưa ra các ưu đãi với nhà đầu tư mà chưa tập trung vào việc tăng cầu, tức là hỗ trợ trực tiếp cho khách hàng như hỗ trợ tiền mua, tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp, dài hạn. Theo ông, khi số người có nhu cầu được hỗ trợ tăng, cầu mua sẽ tăng và thị trường sẽ thu hút chủ đầu tư vào phân khúc NOXH. Do đó, ông Nghĩa đề nghị cần bổ sung chính sách hỗ trợ cho người thuộc đối tượng mua, thuê mua NOXH.

Tranh luận Tổng liên đoàn Lao động VN đầu tư nhà xã hội

Hai chính sách liên quan tới NOXH tại dự thảo luật vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau là đề xuất giao Tổng liên đoàn Lao động VN là chủ đầu tư NOXH, nhà ở lưu trú công nhân và quy định chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại phải dành quỹ đất xây dựng NOXH trong dự án nhà ở thương mại hoặc đóng tiền.

Nhiều ĐB như ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp), Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) cho rằng không nên giao Tổng liên đoàn Lao động VN là chủ đầu tư NOXH, nhà lưu trú công nhân. Theo ông Hòa, Tổng liên đoàn Lao động VN là tổ chức chính trị, không có chức năng kinh doanh. "NOXH cho công nhân sẽ được đầu tư để cho thuê, thuê mua nên nếu giao Tổng liên đoàn Lao động VN đầu tư thì sẽ phải thông qua doanh nghiệp trực thuộc. Nếu vậy thì nên giao UBND tỉnh, chủ đầu tư khu công nghiệp, khu chế xuất thực hiện", ông Hòa nêu quan điểm.

Trong khi đó, ĐB Trần Văn Khải (đoàn Hà Nam) dẫn thực tiễn triển khai dự án thiết chế công đoàn tại tỉnh Hà Nam cho rằng, Tổng liên đoàn Lao động VN đã chuẩn bị "rất kỹ lưỡng" về nguồn vốn, năng lực quản lý, thậm chí là quỹ đất tại 36 tỉnh, thành cả nước, chỉ thiếu quy định cho phép tổ chức này là chủ thể đầu tư NOXH. Với việc thành lập doanh nghiệp trực thuộc, theo ông Khải sẽ phải tiến hành đấu thầu, đấu giá và không thể tiếp cận đất đai một cách thuận lợi, làm tăng chi phí đầu vào. Từ đó, ông Khải đề nghị luật cho phép Tổng liên đoàn Lao động VN như là một chủ thể đầu tư NOXH như UBND tỉnh hay lực lượng vũ trang quy định tại dự án luật.

ĐB Phạm Trọng Nghĩa thì đề nghị trong giai đoạn trước mắt, Tổng liên đoàn Lao động VN ưu tiên nguồn lực để xây dựng nhà ở lưu trú cho công nhân, coi đây là trách nhiệm của công đoàn. "Đối với việc đầu tư xây dựng NOXH để bán, đề nghị tiếp tục lấy ý kiến và đánh giá tác động kỹ hơn và có thể thực hiện trong tương lai", ông Nghĩa nêu. Một số ĐB đề nghị Tổng liên đoàn Lao động VN có thể đề xuất thí điểm tham gia đầu tư xây dựng NOXH trước khi quy định vào luật.

Với quy định chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại phải dành quỹ đất xây dựng NOXH trong dự án nhà ở thương mại hoặc đóng tiền, nhiều ĐB bày tỏ đồng tình, coi đây là trách nhiệm của các chủ đầu tư. ĐB Lê Thanh Hoàn còn đề nghị nghiên cứu quy định trách nhiệm các chủ đầu tư dưới hình thức phí phát triển và được thu một lần đối với chủ đầu tư.

Trong khi đó, ĐB Phạm Trọng Nghĩa lại cho rằng, việc quy định chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại phải dành một phần diện tích đất để xây dựng NOXH trong dự án nhà ở thương mại hoặc đóng tiền là chưa phù hợp với quy luật thị trường, tạo gánh nặng cho chủ đầu tư, chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa nhà nước - thị trường và xã hội.