Cần nhìn đúng về tự chủ trong tuyển sinh

Rõ ràng nhất là đến giờ ngay cả những trường tốp trên vẫn tuyển không đủ chỉ tiêu, kể cả những ngành hấp dẫn - điều chưa từng xảy ra trước đây.

Trước hết các trường phải được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm nhiều hơn, nếu không muốn nói là toàn diện. Có mỗi cái số liệu để chủ động xử lý mà vẫn bị tước quyền thì không thể nói là tự chủ được. Mà điều này là trái ngược với chỉ đạo của cấp Chính phủ và ngay cả lãnh đạo Bộ trong hội nghị với ngành và các trường. Sự phụ thuộc này quá vô lý trong khi dữ liệu là của chính các hội đồng thi và chủ tịch hội đồng thi, hội đồng tuyển sinh các trường chịu trách nhiệm ký mà phải chạy vòng vòng rồi mới quay lại với “khổ chủ” của nó.

Những người làm việc ở các trường ĐH đều đã lớn và trưởng thành cả rồi, không cần phải cầm tay chỉ việc nữa. Sự can thiệp quá sâu của Bộ GD-ĐT vào các trường đã làm cho chính các trường bị phụ thuộc thái quá, vô lý. Những sự chỉ đạo bằng tin nhắn của lãnh đạo Bộ là rất kịp thời, với ý muốn tốt, đa số hướng vào quyền lợi của TS, nhưng nhiều việc không hợp lý, không mang tính pháp lý, tức thì.

Phải thừa nhận mặt tích cực của kỳ xét tuyển vào ĐH, CĐ năm nay là TS được lựa chọn tốt hơn về nghề nghiệp, ngành học theo nguyện vọng hơn là chỉ đậu ĐH. Có trường mặc dù thiếu chỉ tiêu nhưng họ đã chọn được gần như tuyệt đối số tân sinh viên theo ưu tiên 1 về ngành học của trường đã chọn. Đổi lại, các trường phải chấp nhận ảo. Nhưng ảo bao nhiêu phần trăm thì quả thật khó lường. Chưa bao giờ trường tốp trên cỡ y dược, bách khoa, ngoại thương… mà vẫn tuyển không đủ chỉ tiêu (?). Không phải đổ lỗi cho cảnh báo của Bộ trước giờ G xét tuyển (yêu cầu các trường không tuyển vượt), nhưng phải nói rằng hơn ai hết các trường tính ảo chắc tốt hơn nhưng đã không dám tuyển vượt nhiều, vì vậy mới có cảnh trường tốp trên ảo khá cao.

Bộ chắc chắn hiểu rõ hơn các trường ở việc nắm dữ liệu nguồn tuyển. Trường tốp trên mà tuyển bổ sung thì kỳ quá, chuyện chưa từng có, không trường nào muốn. Mà nói thật, nguyện vọng bổ sung là con dao 2 lưỡi, là “sân bay quá cảnh”, là trạm dừng chân... nên sinh viên sẽ không theo đuổi đến cùng sự học.

Trước thực tế này, hãy để “2 trong 1” về đúng vị trí và vị thế của nó. Xét tốt nghiệp là việc của địa phương và trường THPT. Việc xét tuyển vào ĐH, CĐ chắc chắn là việc các trường đã có kinh nghiệm hàng chục, hàng trăm năm, chắc không đến nỗi nào.

Tự chủ, tự chịu trách nhiệm luôn là đường hướng chiến lược để thoát khỏi những vụn vặt nhỏ nhặt, những sự đổ lỗi cho nhau về chính sách tốt nhưng cách làm không hay, những mong muốn hay nhưng ngoài tầm thực hiện.