Cảnh báo lạm dụng thiết bị định vị, nghe lén

Chúng tôi vào một cửa hàng điện tử trên đường Kha Vạn Cân (Q.Thủ Đức, TP.HCM) hỏi mua thiết bị định vị để theo dõi đối thủ làm ăn. Một nhân viên tên Đ. ở đây tư vấn, cửa hàng có nhiều loại từ nhập khẩu đến sản xuất trong nước, đều có tính năng định vị phương tiện hoặc người cần theo dõi. Cầm một thiết bị định vị trên tay, Đ. giới thiệu: “Thiết bị định vị GPS siêu nhỏ SM16, cỡ bằng hộp quẹt, giúp xác định vị trí nơi ta đặt nó, độ lệch từ 1 - 5 m so với vị trí thực tế, pin hoạt động 12 - 24 giờ, giá hơn 2 triệu đồng”. Đ. lấy tiếp một thiết bị khác, chào mời: “Còn đây là thiết bị theo dõi định vị toàn cầu GPS mini. Ngoài tính năng định vị, nó còn có thể nghe lén, ghi âm... Sử dụng rất đơn giản, chỉ cần lắp sim điện thoại trả trước vào rồi kết nối với số điện thoại của mình sẽ biết được địa điểm đặt định vị, nghe trực tiếp âm thanh xung quanh, ghi âm... Thiết bị này nhỏ, thời gian sử dụng liên tục 30 ngày, thích hợp ngụy trang theo dõi đối thủ làm ăn hoặc nghe lén trong cuộc họp...”.

Trong vai nhân viên một công ty thám tử tư tìm mua thiết bị định vị, nghe lén, chúng tôi được Tr. (người chuyên buôn bán thiết bị định vị, nghe, quay phim lén tại Q.Tân Bình) chỉ đến căn nhà tại hẻm 698 Trường Chinh (P.15, Q.Tân Bình, TP.HCM) xem hàng. Tại đây, Tr. lấy ra một thiết bị, giới thiệu: “Loại này vừa định vị vừa nghe lén, ghi âm, được thiết kế giống sạc pin điện thoại, hay hộp quẹt… nên ngụy trang rất dễ. Chỉ cần lắp sim vào, đậy nắp lại, dùng điện thoại kết nối với số sim bên trong thì có thể định vị và nghe lén, ghi âm các cuộc nói chuyện gần đó”. Để khách hàng tin, Tr. lấy sim lắp vào thiết bị và dùng điện thoại kết nối; Tr. cầm thiết bị định vị vào phòng, còn điện thoại đưa cho chúng tôi để nghe thử. Tất cả cuộc nói chuyện của vợ con Tr. ở trong phòng đều nghe rất rõ qua điện thoại. “Giá cái này 3 triệu đồng, pin xài liên tục 3 - 4 ngày. Bảo hành 1 năm, nếu có vấn đề gì em sẽ đổi lại cái mới 100%”, Tr. thuyết phục. Cửa hàng của Tr. còn rất nhiều thiết bị vừa định vị, vừa ghi âm, nghe, quay phim lén. “Các thiết bị này phần lớn được em bán cho các công ty thám tử để phục vụ công việc theo dõi, lấy bằng chứng người khác”, Tr. nói thêm.

Tr. (bên trái) giới thiệu thiết bị định vị giống cục sạc pin Ảnh: Trác Huy

Ngoài thiết bị định vị, trên mạng internet còn quảng bá rầm rộ phần mềm cài đặt trên ĐTDĐ có tính năng: định vị GPS, nghe lén, ghi âm cuộc gọi, sao chép nội dung tin nhắn SMS… mà người sử dụng điện thoại khó có thể phát hiện. Đây là phần mềm được đánh giá như một “thám tử” bí hiểm, có nhiều tính năng hơn so với thiết bị định vị, nghe lén dạng rời như: có thể điều khiển từ xa ĐTDĐ (bị cài phần mềm) tự chụp hình, ghi âm, định vị… người mà mình đang theo dõi.

Do tình trạng mất xe, mất trộm hàng hóa xảy ra nhiều nên việc công ty, người dân mua thiết bị định vị để quản lý tài sản là chuyện bình thường. Nhưng việc sử dụng thiết bị định vị, nghe lén với mục đích theo dõi đối tác kinh doanh, chuyện riêng của người khác, thậm chí là người thân - thì đó là hành vi xâm phạm quyền riêng tư của người khác.

Theo một nguyên lãnh đạo của Phòng CSĐT tội phạm về kinh tế và tham nhũng (PC46, Công an TP.HCM), với thiết bị chỉ có tính năng định vị, sử dụng bảo vệ tài sản thì được phép kinh doanh như các mặt hàng điện tử khác. Nhưng nếu sử dụng thiết bị định vị vào mục đích khác gây thiệt hại, hậu quả nghiêm trọng cho người khác thì sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật. “Với thiết bị có tính năng vừa định vị, vừa nghe lén hoặc phần mềm cài đặt qua ĐTDĐ như nói trên thì thuộc mặt hàng cấm kinh doanh, người bán sẽ bị xử phạt hành chính. PC46 cũng từng phối hợp với Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM phát hiện một số cửa hàng mua bán thiết bị định vị nghe lén, phá sóng, lập biên bản xử lý hành chính, tịch thu tiêu hủy các thiết bị”, vị lãnh đạo này nói.

“Nếu người bán thiết bị có tính năng vừa định vị, vừa nghe lén, biết người mua theo dõi người khác thì sẽ bị xử lý hình sự. Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50), Bộ Công an từng bắt giữ 5 nghi phạm nằm trong đường dây mua bán phần mềm cài đặt ĐTDĐ định vị, nghe lén tại TP.HCM”, một cán bộ của C50 cho biết.

Thiết bị định vị, quay, ghi âm, nghe lén được Tr. chào bán 3,6 triệu đồng Ảnh: Công Nguyên

Theo luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn luật sư TP.HCM), theo quy định pháp luật, quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm. Việc định vị, nghe lén, khai thác, kiểm soát thông tin cá nhân của người khác chỉ được thực hiện trong trường hợp pháp luật có quy định. Do đó, vợ chồng có hành vi định vị, nghe lén là hành vi xâm phạm đến quyền nhân thân người khác. Quyền bí mật cá nhân được pháp luật bảo vệ bởi chế tài dân sự, chế tài hành chính và chế tài hình sự.

Về vấn đề này, nguyên một lãnh đạo của PC46, Công an TP.HCM cho biết thêm: “Tội phạm này không chỉ xâm phạm đến quyền riêng tư cá nhân của mỗi người mà có thể ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự xã hội. Cuối năm 2015, PC46 triệt phá nhiều công ty “thám tử” kinh doanh cài đặt phần mềm định vị, nghe lén. Trong đó, đa phần khách hàng đến yêu cầu công ty theo dõi vợ, chồng hoặc đối thủ kinh doanh. Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng cần cùng nhau vào cuộc tăng cường kiểm tra xử lý nghiêm để tránh ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội”.

Ông Phan Hoàn Kiếm - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TP.HCM, cho biết cơ quan QLTT có nhận được yêu cầu kiểm tra mặt hàng thiết bị định vị, nghe lén. Tuy nhiên, do đây là mặt hàng kỹ thuật cao nên muốn kiểm tra cần có sự phối hợp với cơ quan chuyên môn, đặc biệt là cơ quan an ninh. Nhưng theo ông Kiếm, trước tình trạng mua bán sử dụng thiết bị định vị, nghe lén ngày càng nhiều, tới đây QLTT sẽ có văn bản chỉ đạo các đội lưu ý phối hợp kiểm tra mặt hàng này. Trung Hiếu