Tọa đàm do Tổng công ty TNHH MTV cấp nước Sài Gòn (SAWACO) phối hợp Báo Phụ nữ TP.HCM tổ chức, là một trong những hoạt động của SAWACO nhằm hưởng ứng ngày Nước thế giới (22.3).
 |
Phó tổng giám đốc SAWACO Bùi Thanh Giang (đứng) cho biết ngành cấp nước đang thực hiện nhiều giải pháp để giảm khai thác nước ngầm |
ẢNH: SỸ ĐÔNG |
Nước ngầm không đạt tiêu chuẩn nước sinh hoạt
Bác sĩ Cao Ngô Lẫm, Trưởng khoa Sức khỏe cộng đồng - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) thông tin, 1.400 mẫu giếng khoan được lấy năm 2015 cho thấy 70% mẫu không đạt chỉ tiêu hóa lý, 2 - 5% không đạt chỉ tiêu vi sinh. Đến năm 2021, HCDC lấy 160 mẫu nước giếng khoan thì chỉ có 3 mẫu đạt chỉ tiêu hóa lý, 15% mẫu đạt chỉ tiêu vi sinh. Điều đó cho thấy chất lượng nước ngầm đã rất xấu, không đủ tiêu chuẩn làm nước sinh hoạt, các mẫu nước ngầm không đạt vệ sinh tập trung ở các quận, huyện: 12, Bình Tân, Tân Bình, Bình Chánh, Hóc Môn.
Theo PGS-TS Hà Quang Khải, Khoa Môi trường và tài nguyên (Trường đại học Bách khoa TP.HCM), việc khai thác quá mức khiến mực nước ngầm suy giảm, đặc biệt là khu vực Gò Vấp, Tân Bình, Bình Chánh… dẫn đến sụt lún mặt đất xảy ra ngày càng nhiều. Đáng chú ý, năm 2019 xảy ra nhiều vụ sụt lún ở Bình Chánh với mức sụt lún trung bình 4 cm/năm, phần lớn liên quan đến hoạt động của con người, trong đó một phần trực tiếp do khai thác nước ngầm. Nhiều nghiên cứu của Trường đại học Bách khoa TP.HCM cũng chỉ ra tình trạng ô nhiễm chất lượng nguồn nước ngầm và xâm nhập mặn ở nhiều khu vực như Củ Chi, Hóc Môn, Tân Bình, Nhà Bè, Bình Chánh.
Ông Bùi Thanh Giang, Phó tổng giám đốc SAWACO cho biết, nước sạch sinh hoạt là sản phẩm thiết yếu, theo đó lãnh đạo TP.HCM yêu cầu mọi người dân được tiếp cận một cách công bằng. Sau khi dành kinh phí rất lớn để đầu tư, SAWACO đã phủ kín mạng lưới, đảm bảo 100% người dân được tiếp cận nước sạch. “Đến nay, TP.HCM là địa bàn đầu tiên và cũng là duy nhất đạt tỷ lệ 100% người dân tiếp cận nước sạch”, ông Giang thông tin.
Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn là nhiều gia đình muốn gắn đồng hồ nước đến tận nhà nhưng sau đó lại không sử dụng, gây lãng phí nguồn lực đầu tư. Tính đến cuối tháng 2.2022, ngành cấp nước TP.HCM có hơn 1,5 triệu đồng hồ nước, nhưng có đến 173.000 đồng hồ nước có chỉ số sử dụng bằng không (chiếm 11,2%), nhiều nhất ở các quận, huyện: Hóc Môn, Gò Vấp, Bình Chánh, Bình Thạnh… Không sử dụng nước sạch, người dân dùng nước giếng khoan để sinh hoạt, nhiều gia đình sử dụng đồng thời 2 nguồn nước. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh cũng dùng nước giếng khoan vì muốn tiết kiệm chi phí.
Nhiều giải pháp đồng bộ
Ông Huỳnh Thanh Nhã, Trưởng phòng Quản lý tài nguyên nước - khoáng sản và biển đảo (Sở TN-MT TP.HCM) cho biết, hiện vẫn còn lượng lớn nước ngầm được khai thác hằng ngày từ người dân và doanh nghiệp.
Theo quy định, tất cả doanh nghiệp muốn khai thác nước ngầm đều phải xin phép, sau đó Sở TN-MT dựa trên nhu cầu, hiện trạng mạng lưới cấp nước để cấp phép tối đa 2 năm với lưu lượng giảm dần. Riêng 6 khu công nghiệp do Bộ TN-MT cấp phép có thời hạn 10 năm, Sở TN-MT đã tham mưu UBND TP.HCM có ý kiến với Bộ TN-MT về vấn đề giảm lưu lượng, tiến tới ngưng khai thác nước ngầm.
Trong khi đó, đối với người dân khai thác dưới 10 m³/ngày thì không cần phải xin phép. “Nhu cầu của người dân đa dạng chứ không phải chỉ riêng sinh hoạt. Như ở Hóc Môn, Củ Chi thì có nhu cầu tưới cây, nếu dùng nước sạch để tưới cây thì không khả thi. Đây là vấn đề mà Sở TN-MT TP.HCM rất trăn trở”, ông Nhã nói.
Nhận thấy trách nhiệm của mình trong bảo vệ bền vững nguồn nước, SAWACO đã có những bước phát triển nhanh trong công nghệ xử lý nước, công nghệ quản lý thông minh hệ thống cấp nước. Đến thời điểm hiện nay đã có nhiều nhà máy nước, mạng lưới cấp nước phủ khắp TP.HCM được triển khai xây dựng, qua đó góp phần giúp cho nguồn nước sạch cung cấp dôi dư ra nhiều hơn, giảm dần khai thác nước ngầm…
Lãnh đạo SAWACO cho biết hiện việc cấp nước sạch cho người dân ngoài việc đảm bảo an toàn, ổn định với chất lượng nước ngày càng được nâng cao, còn gắn liền với bảo vệ môi trường trước những hệ lụy của biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân nếu không có biện pháp phát triển bền vững.
Bức tranh giảm khai thác nước ngầm tại TP.HCM tươi sáng hơn trong những năm tới, khi ngành cấp nước đặt mục tiêu giảm mạnh việc khai thác nước ngầm bằng cách tập trung đầu tư lắp đặt hệ thống mạng lưới cấp nước sạch nhằm bao phủ toàn thành phố. SAWACO đặt mục tiêu năm 2022 sẽ kéo giảm về mức 60.000 m³/ngày đêm, và giảm thêm 10.000 m³/ngày đêm trong năm 2023.
“Với trách nhiệm cao trong nhiệm vụ bảo vệ môi trường, SAWACO sẽ đẩy nhanh các dự án đầu tư phát triển mạng lưới cấp nước sạch để sớm đưa việc giảm khai thác nước ngầm tới mức thấp nhất”, Phó tổng giám đốc SAWACO Bùi Thanh Giang chia sẻ, đồng thời nhấn mạnh việc giảm khai thác nước ngầm và cấp nước an toàn là nhiệm vụ kép then chốt mà SAWACO luôn tập trung thực hiện.
 |
SAWACO đầu tư nhiều hệ thống uống nước sạch tại vòi để phục vụ học sinh trên địa bàn TP.HCM |
NƯỚC NGẦM KHÔNG PHẢI VÔ HẠN
Ông Cao Thanh Bình, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội, HĐND TP.HCM đánh giá nguồn tài nguyên nước không phải vô hạn, hiện nay ô nhiễm nguồn nước sông, kênh rạch ngày càng trầm trọng, nếu không bảo vệ nước ngầm thì tương lai sẽ gặp khó khăn lớn về nguồn nước sinh hoạt.
Từ kết quả khảo sát về thực trạng và nguyên nhân sử dụng nước ngầm, ông Bình cho biết có những địa phương có đến vài chục ngàn giếng khoan. Nhiều người dân còn suy nghĩ tiết kiệm phần nào hay phần đó, nên công tác tuyên truyền cần được chú ý, trong đó nhấn mạnh đến chất lượng nước ngầm đang bị ô nhiễm và hậu quả đối với sức khỏe. Đối với những gia đình có nhu cầu để chăn nuôi, tưới tiêu thì có thể tận dụng nước mưa, vừa giảm ngập nước, vừa sử dụng nước mưa hiệu quả...
“Hôm nay chúng ta bàn vấn đề bảo vệ nước ngầm cũng là đã muộn, nhưng đừng để quá muộn. Cần đưa ra lộ trình giảm số lượng giếng khai thác cụ thể, gắn với trách nhiệm cụ thể của từng ngành. Rất mong muốn các cơ quan vào cuộc quyết liệt, người dân cùng chung tay bảo vệ nguồn nước ngầm, vì tương lai con cháu chúng ta”, ông Bình nói và cho rằng để giải bài toán giảm khai thác nước ngầm cần các giải pháp đồng bộ.
Về chế tài xử phạt hành vi khai thác nước ngầm trái phép, luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết, Luật Tài nguyên nước năm 2012 nghiêm cấm hành vi thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước và hành nghề khoan nước dưới đất trái phép. Điều 9, Nghị định số 36/2020 quy định mức phạt cao nhất có thể lên đến 110 - 140 triệu đồng đối với hành vi khai thác, sử dụng tài nguyên nước không có giấy phép cho sản xuất nông nghiệp với lưu lượng từ 2 m³/giây trở lên. Ngoài ra, cá nhân, hộ gia đình sẽ bị buộc khắc phục tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước đối với các hành vi vi phạm.
Bình luận (0)