Việc giám sát “lời hứa” của các bộ trưởng tại mỗi phiên chất vấn những kỳ gần đây được thực hiện đều đặn. Tuy chất lượng của những giám sát này thì còn phải bàn (xét trên góc độ tác động của nó đến đời sống xã hội), nhưng điều này ít nhiều cũng đã gây áp lực lên các thành viên Chính phủ.
TS Nguyễn Sĩ Dũng, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội (QH), từng nói: “Dân chủ không nằm ở các quyền năng to lớn của QH, mà ở mối quan hệ giữa QH với cử tri. Đây là mối quan hệ giữa những người được ủy quyền với chủ nhân đích thực của quyền lực”. Ở đây, các vị đại biểu (ĐB) QH là người được ủy quyền, còn cử tri là chủ nhân đích thực của quyền lực. Và dân chủ được hiểu là QH chịu trách nhiệm trước cử tri và phải sử dụng quyền năng của mình để bảo vệ quyền lợi của cử tri.
Nhưng theo dõi các kỳ chất vấn gần đây có thể thấy, các vị ĐBQH chưa sử dụng hết quyền năng của mình để bảo vệ quyền lợi cử tri - những người nghèo, người yếu thế trong xã hội. Tại sao nói điều này, là bởi vì, trên thực tế, người giàu, doanh nghiệp lớn thường biết (có) cách để những vấn đề của họ đến được với cơ quan chức năng và được giải quyết; nhưng người nghèo thì chỉ có thể trông cậy vào các ĐBQH. Tuy nhiên, vấn đề thu nhập của nông dân, nông sản được mùa rớt giá, quá tải bệnh viện (chủ yếu người nghèo phải chịu), sự phiền hà của các thủ tục hành chính... thường được đặt ra tại các phiên chất vấn dưới dạng câu hỏi “để biết”, ít khi trở thành vấn đề gây tranh cãi, truy đến tận cùng căn nguyên và quyết nghị cách giải quyết.
Hạn chế này xuất phát từ cách thức chất vấn tại QH chỉ một phần, nhưng phần nhiều là do ý thức (và cả trình độ) của chính ĐBQH. Trên thực tế, có rất nhiều câu hỏi chất vấn “mất thời gian” kiểu như: Xin bộ trưởng cho biết hiệu quả các biện pháp giảm thiểu tai nạn giao thông? Xin bộ trưởng cho biết quan điểm về khoảng cách giàu - nghèo đang rộng ra?... Có những chất vấn đề cập đến việc triển khai chương trình cụ thể tại một địa phương; lại cũng có những chất vấn mà thực chất là xin kinh phí cho một chương trình, dự án nào đó.
Lựa chọn vấn đề để chất vấn là một kỹ năng, đòi hỏi sự đầu tư thời gian, công sức, trí tuệ và tâm huyết của ĐBQH. Các phiên chất vấn chỉ có thể đạt chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của cử tri khi nó đề cập đến bản chất những vấn đề quốc kế dân sinh, những vấn đề trọng tâm trong từng thời điểm: xóa đói giảm nghèo, kích cầu, chống tham nhũng, cải cách hành chính... Và quan trọng nhất là chỉ khi QH biến các vấn đề được chất vấn thành các tranh luận về trách nhiệm chính sách và áp đặt được chế độ trách nhiệm chính trị lên người trả lời chất vấn, thì mới mong các nhận biết về thực trạng tại diễn đàn QH có được sự chuyển biến trong thực tế.
An Nguyên
>> Thủ tướng và 4 Bộ trưởng sẽ trả lời chất vấn
>> Chốt danh sách 4 bộ trưởng trả lời chất vấn
>> Truyền hình trực tuyến: Thủ tướng trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội
>> Thủ tướng sẽ trả lời chất vấn
Bình luận (0)