Nỗ lực đổ bể
Nỗ lực bắc cầu của các lãnh đạo Pháp và Anh tại Mỹ trong tuần qua gần như "đổ sông, đổ bể" sau cuộc tranh cãi nảy lửa giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngay trước mặt giới truyền thông tại Phòng Bầu dục hôm 28.2. Trước đó, hai chuyến thăm Nhà Trắng của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer được cho là đã mang lại một vài tín hiệu tích cực, theo AP.
Giới lãnh đạo châu Âu nói gì về cuộc ‘khẩu chiến’ giữa hai ông Trump-Zelensky?
Mặc dù Tổng thống Trump không đưa ra cam kết an ninh của Mỹ cũng như từ chối trực tiếp ủng hộ lực lượng gìn giữ hòa bình của châu Âu tại Ukraine như ông Macron và Starmer mong muốn, chủ nhân Nhà Trắng cũng đã có lời lẽ hòa nhã hơn về phía Ukraine lẫn ông Zelensky. Tuy nhiên, chỉ 12 giờ sau khi ông Starmer từ Washington D.C về nước, quá trình đối thoại hòa bình gần như sụp đổ sau cuộc cãi vã công khai giữa lãnh đạo Mỹ và Ukraine.
Thủ tướng Anh Starmer ôm Tổng thống Ukraine Zelensky tại cuộc gặp ở London ngày 1.3
ẢNH: REUTERS
Bà Rachel Ellehuus, Tổng giám đốc Viện Nghiên cứu an ninh quốc phòng RUSI (Anh), nhận xét: "Ông Starmer đã thể hiện ấn tượng khi khẳng định vai trò của châu Âu trong cuộc chiến về Ukraine và chuyển thông điệp đến Tổng thống Trump rằng châu Âu sẵn sàng và có thể tiếp quản vai trò dẫn đầu trong việc thi hành bất cứ thỏa thuận hòa bình đáng tin nào. Nhưng không may, cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 28.2 là một bước lùi lớn".
Sau khi rời khỏi Mỹ mà không tìm được cam kết an ninh nào, Tổng thống Zelensky đã được đón tiếp nồng hậu tại London ngày 1.3 và diện kiến vua Charles trong hôm qua. Nói với nhà lãnh đạo Ukraine tại văn phòng ở số 10 phố Downing, Thủ tướng Starmer khẳng định Anh "sẽ sát cánh cùng Ukraine đến khi nào còn có thể". Sau cuộc gặp, Anh thông báo sẽ cho Ukraine vay 2,8 tỉ USD để mua sắm thiết bị quân sự và số tiền này sẽ được hoàn trả bằng lợi nhuận từ tài sản Nga bị phương Tây đóng băng.
Điều gì ‘châm ngòi’ cuộc khẩu chiến giữa hai tổng thống Zelensky-Trump?
Tìm cách cứu vãn
Hôm qua 2.3, Tổng thống Zelensky tham dự cuộc họp với lãnh đạo 14 nước NATO và Liên minh châu Âu (EU) tại London sau chuyến công du sóng gió tại Mỹ. Giờ đây, các nhà lãnh đạo châu Âu đứng trước thử thách lớn hơn khi phải tìm cách bảo vệ Ukraine và củng cố hệ thống phòng thủ của lục địa già trước nguy cơ bị Mỹ bỏ rơi.
Theo CNN, hội nghị đề ra 3 mục tiêu là đáp ứng các nhu cầu ngắn hạn cho Ukraine, đảm bảo một thỏa thuận chấm dứt xung đột lâu dài, và lên kế hoạch cho các đảm bảo an ninh mạnh mẽ.
Trong tuyên bố đưa ra trước hội nghị, Thủ tướng Anh nói châu Âu đang đứng trước bước ngoặt quan trọng và cần đoàn kết để đảm bảo kết cục tốt nhất cho Ukraine, bảo vệ an ninh của lục địa và tương lai chung, theo CNN. Đến chiều qua, ông Starmer thông báo Anh cùng Pháp và có thể thêm một vài nước nữa sẽ làm việc với Ukraine về kế hoạch hòa bình rồi sau đó sẽ trao đổi với Mỹ. Kế hoạch 3 phần dự kiến gồm đảm bảo Ukraine phải ở vị thế mạnh mẽ để chiến đấu nếu cần, đàm phán các đảm bảo an ninh của châu Âu và sự bảo đảm của Mỹ.
Theo AFP dẫn lời Thủ tướng Starmer, ông và Tổng thống Macron cũng sẽ bàn về một đường ranh giới giữa Ukraine và Nga để thống nhất trong điều khoản của thỏa thuận. Nhà lãnh đạo Anh còn tuyên bố sẵn sàng đưa binh sĩ đến bảo vệ thỏa thuận hòa bình tại Ukraine nhưng sẽ không an toàn nếu thiếu sự hỗ trợ liên lạc, hậu cần và trên không từ Mỹ.
Chẳng hề dễ dàng
Tổng giám đốc RUSI Ellehuus cho rằng châu Âu cần bước lên để giúp Ukraine có vị thế đàm phán mạnh mẽ nhất và có thể trích một phần trong số tài sản Nga đang bị đóng băng để giúp tài trợ cho nỗ lực đó. Thủ tướng CH Czech Petr Fiala đánh giá châu Âu đang đứng trước thách thức lịch sử và phải tăng cường chi tiêu quân sự nhanh chóng lên ít nhất 3% GDP. Bởi theo ông, nếu để cho đối thủ quyết định cuộc chơi, châu Âu "sẽ không có kết cục tốt".
Trong khi đó, truyền thông Nga dẫn ý kiến của một số chuyên gia cho rằng sẽ rất khó để châu Âu thay thế Mỹ gánh vác vai trò chính trong việc hỗ trợ Ukraine. Hãng Sputnik dẫn lời ông Mikael Valtersson, cựu sĩ quan quân đội - chính trị gia Thụy Điển và hiện là nhà bình luận chính trị quân sự, nhận định: Để thay thế Mỹ, châu Âu ít nhất phải tăng gấp đôi sự ủng hộ cho Ukraine. Theo ông, đó sẽ là gánh nặng lớn, đặc biệt trong bối cảnh sự phản đối của người dân châu Âu ngày càng gia tăng đối với việc chi quá nhiều tiền vào Ukraine.
Nhà bình luận chính trị Joseph Siracusa, giáo sư tại ĐH Curtin (Úc), đánh giá các nước EU không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu quân sự của Ukraine, chưa nói đến hỗ trợ tái thiết hậu xung đột. Theo ông, việc mất đi "sức mạnh cơ bắp" của Mỹ sẽ là thất bại chết người cho Ukraine, bắt buộc nước này phải điều chỉnh chiến lược phù hợp với thực tế.
Tổng thống Pháp kêu gọi châu Âu đối thoại về răn đe hạt nhân
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong cuộc phỏng vấn hôm 1.3 cho rằng châu Âu đáng lý phải "thức tỉnh sớm hơn" như vận động của ông những năm qua. Nhà lãnh đạo nói nếu châu Âu muốn tự chủ nhiều hơn về phòng thủ và răn đe hạt nhân, các lãnh đạo châu lục nên khởi động đối thoại. "Tôi sẵn sàng cho việc thảo luận này nếu nó cho phép chúng ta xây dựng một lực lượng châu Âu. Luôn có một chiều hướng châu Âu đối với lợi ích sống còn trong học thuyết hạt nhân của Pháp", Reuters dẫn lời ông Macron. Đáp lại, lãnh đạo cực hữu Pháp Marine Le Pen khẳng định năng lực răn đe hạt nhân của Pháp là vấn đề chủ quyền và không được chia sẻ.
Nga thận trọng về kết quả hợp tác với Mỹ
Trả lời phỏng vấn ngày 2.3, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói Nga sẵn sàng thảo luận về hợp tác kinh tế với Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực đất hiếm, nhưng với tình hình chính trị hiện tại, đặc biệt là vấn đề Ukraine, không nên mong đợi một kết quả nhanh chóng.
"Chúng tôi cần phác thảo phạm vi các chủ đề có thể hợp tác nhưng không nên kỳ vọng vào bất kỳ kết quả nhanh chóng nào", TASS dẫn lời ông Peskov nói. Người phát ngôn Điện Kremlin cũng nhắc lại quan điểm của phía Mỹ rằng trước mắt phải tìm giải pháp cho vấn đề Ukraine rồi mới tính đến hợp tác kinh tế.
Bình luận (0)