Chiến dịch 'sắt máu' chống băng nhóm tội phạm nào đang truyền cảm hứng ở Trung Mỹ?

Từng là xứ sở yên bình và thân thiện với du khách, Costa Rica đang phải đối mặt với làn sóng bạo lực gia tăng.

Chỉ trong năm ngoái, tỷ lệ giết người tại quốc gia đã tăng lên 40%. Đây là một bước nhảy vọt khủng khiếp, buộc chính phủ phải "học theo" quốc gia láng giềng El Salvador, nơi đã đình chỉ các quyền hiến định trong chiến dịch trấn áp sâu rộng nhằm giải quyết vấn đề tội phạm.

Tổng thống Costa Rica Rodrigo Chaves cho biết: "Có những thời điểm đặc biệt đòi hỏi những biện pháp đặc biệt, kể cả liên quan đến luật hình sự của chúng ta. Đây vốn là bộ luật có sự đảm bảo hiến định rất mạnh mẽ, nhưng tại thời điểm này, đất nước cần phải suy nghĩ xem liệu điều này có vì lợi ích chung của người dân hay không."

Tổng thống đã đề xuất nhiều ý tưởng, bao gồm tăng án tù đối với trẻ vị thành niên lên tối đa 50 năm tù như với người trưởng thành, cho phép dẫn độ, và mở rộng việc áp dụng biện pháp giam giữ phòng ngừa, giúp các cơ quan chức dễ dàng giam giữ những nghi phạm với bằng chứng hạn chế.

Việc Costa Rica sẵn sàng áp dụng đối với các biện pháp như vậy cho thấy tầm ảnh hưởng từ Tổng thống Salvador Nayib Bukele, với những chiến thuật bạo liệt nhằm ngăn chặn việc mở rộng hoạt động của các băng nhóm ma túy.

REUTERS

Việc đình chỉ các quyền hiến định, như cho phép cảnh sát giam giữ vô thời hạn các thành viên băng nhóm bị nghi ngờ mà họ không có quyền mời luật sư, đã gây ra sự lên án mạnh mẽ từ các nhà vận động nhân quyền.

Việc áp dụng các hình thức tương tự sẽ là một sự thay đổi căn bản đối với Costa Rica, nơi nhiều nghị sĩ vẫn thiên về cách tiếp cận nhân từ hơn để phòng chống tội phạm. Nhưng kể cả trong số nghị sĩ đó cũng đã xuất hiện ý kiến ngầm ủng hộ các chính sách cứng rắn hơn.

Trong một cuộc khảo sát hồi tháng 10.2013 của công ty nghiên cứu Indice, ông Bukele từng được bầu chọn là nhà lãnh đạo chính trị được người dân Costa Rica yêu thích nhất.

Tổng thống Costa Rica Chaves chắc chắn thấy rõ điều này. Ông cam kết sẽ giải quyết điều mà ông cho là luật pháp "mềm yếu" của đất nước, và xem El Salvador là điểm "tham khảo" trong việc phòng chống tội phạm.

Các nhà phân tích cho rằng số vụ giết người gia tăng ở Costa Rica là do chiến tranh giữa các băng nhóm buôn cocaine và sự bất mãn xã hội ngày càng gia tăng kể từ đại dịch Covid-19.