Chính sách đối ngoại của ông Trump: chấm dứt chiến sự Ukraine, mua Greenland

Ông cũng khẳng định sẽ kiểm soát kênh đào Panama và đánh thuế 25% vào Canada và Mexico nếu hai nước này không hạn chế dòng vận chuyển ma túy và người di cư vào Mỹ. Sau đây là phác họa các đề xuất chính sách đối ngoại mà ông Trump cam kết thực hiện sau khi ông nhậm chức.

NATO, Ukraine và các đồng minh châu Âu

Ông Trump nói trong nhiệm kỳ của ông, Mỹ về cơ bản sẽ cân nhắc lại "mục tiêu và sứ mệnh của NATO".

Ông đã cam kết yêu cầu châu Âu thanh toán cho Mỹ "gần 200 tỉ USD" viện trợ vũ khí đã gửi cho Ukraine, và ông không cam kết tiếp tục viện trợ Kyiv.

Ông Trump đã cắt giảm tài trợ quốc phòng cho NATO trong nhiệm kỳ đầu tiên và thường xuyên phàn nàn rằng Mỹ đang đóng góp nhiều hơn so với các thành viên khác. Trong những tuần gần đây, ông nói các thành viên NATO nên chi 5% GDP cho quốc phòng, cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% hiện tại.

Về xung đột Ukraine, ông Trump trong chiến dịch bầu cử năm 2024 tuyên bố ông sẽ chấm dứt cuộc xung đột ngay cả trước khi nhậm chức. Nhưng kể từ khi tái đắc cử, ông đã không nhắc lại cam kết đó và các cố vấn hiện thừa nhận rằng sẽ phải mất nhiều tháng để đạt được thỏa thuận hòa bình.

Tổng thống Trump đã chỉ ra rằng Kyiv có thể phải nhượng lại một số lãnh thổ để đạt được thỏa thuận hòa bình, một quan điểm được các cố vấn chủ chốt của ông ủng hộ. Ông Trump nói Tổng thống Nga Vladimir Putin nên đạt thỏa thuận với Ukraine để chấm dứt chiến sự, nếu không thì Moscow "sẽ gặp rắc rối lớn".

Mặc dù kế hoạch của ông vẫn chưa hoàn thiện, nhưng hầu hết các trợ lý chủ chốt của ông đều ủng hộ việc loại bỏ tư cách thành viên NATO cho Ukraine, ít nhất là trong tương lai gần. Họ cũng ủng hộ ý tưởng đóng băng chiến tuyến tại vị trí hiện tại.

ẢNH: REUTERS

Mở rộng lãnh thổ

Vào giữa tháng 12, ông Trump cho biết ông dự định mua lại Greenland, một ý tưởng mà ông đã ấp ủ trong nhiệm kỳ 2017-2021. Tuy nhiên, nỗ lực trước đây của ông đã thất bại khi Đan Mạch tuyên bố lãnh thổ hải ngoại của họ không phải để bán.

Nhưng tham vọng của ông Trump đối với hòn đảo lớn nhất thế giới vẫn không hề suy giảm. Trong cuộc họp báo hồi tháng 1, ông Trump tuyên bố không loại trừ khả năng xâm chiếm Greenland vì hòn đảo này rất quan trọng đối với lợi ích an ninh quốc gia Mỹ.

Nhà lãnh đạo cũng tuyên bố sẽ giành quyền kiểm soát kênh đào Panama, cáo buộc chính quyền Panama tính phí quá cao cho các tàu đi qua tuyến đường vận chuyển quan trọng này.

Ông Trump cũng đã nhắc đến việc biến Canada thành một tiểu bang của Mỹ, mặc dù các cố vấn cho rằng đây là lời nói đùa chứ không phải là một tham vọng địa chính trị.

Trung Quốc, thương mại và Đài Loan

Ông Trump thường xuyên cảnh báo áp đặt các mức thuế quan hoặc hạn chế thương mại mới đối với Trung Quốc cũng như nhiều đồng minh thân cận.

Đạo luật thương mại do ông đề xuất sẽ cho phép ông có toàn quyền quyết định tăng thuế để đáp trả nếu các nước khác dựng các rào cản thương mại đối với Mỹ. Ông đã đưa ra ý tưởng về mức thuế nhập khẩu lên đến 10%, và riêng với Trung Quốc thì thuế quan có thể ít nhất là 60%.

Tổng thống Trump kêu gọi chấm dứt áp dụng quy chế tối huệ quốc đối với Trung Quốc. Ông tuyên bố sẽ ban hành “các hạn chế mới mạnh mẽ hơn đối với quyền sở hữu của người Trung Quốc đối với bất kỳ cơ sở hạ tầng quan trọng nào ở Mỹ" và cương lĩnh chính thức của đảng Cộng hòa kêu gọi cấm người Trung Quốc sở hữu bất động sản ở Mỹ.

Về vấn đề Đài Loan, ông tuyên bố hòn đảo này phải trả chi phí bảo đảm an ninh cho Mỹ. Ông nói Đài Loan chẳng cho Mỹ điều gì mà lại lấy hết "khoảng 100% ngành bán dẫn" của Mỹ.

Mexico, Canada và ma túy

Ông Trump đe dọa sẽ áp dụng mức thuế 25% đối với Mexico và Canada nếu những nước này không ngăn chặn được dòng ma túy và người di cư vào Mỹ.

Giới lãnh đạo Mexico và Canada đã phải nỗ lực tìm cách chứng minh rằng mình nghiêm túc trong việc giải quyết vấn đề nhập cư bất hợp pháp và buôn ma túy.

Ông Trump cho biết ông sẽ chỉ định các băng nhóm ma túy hoạt động ở Mexico là tổ chức khủng bố nước ngoài và ra lệnh cho Lầu Năm Góc "sử dụng lực lượng đặc biệt một cách phù hợp" để tấn công nhóm lãnh đạo và cơ sở hạ tầng của băng nhóm. Tuy nhiên hành động như vậy khó có thể chính phủ Mexico chấp thuận.

Ông cho biết sẽ triển khai hải quân Mỹ để tiến hành phong tỏa chống lại các băng nhóm, và sẽ trục xuất những kẻ buôn bán ma túy và thành viên băng nhóm ở Mỹ.

Cương lĩnh của đảng Cộng hòa cũng kêu gọi chuyển hàng nghìn binh sĩ được triển khai ở nước ngoài tới biên giới Mỹ-Mexico để chống lại tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Xung đột ở Gaza

Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump là ông Steve Witkoff đã hợp tác chặt chẽ cùng với các quan chức trong chính quyền của Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden để đạt được thỏa thuận hòa bình được công bố trước đó vào tháng 1 giữa Israel và Hamas. Các nguồn tin thân cận với cuộc đàm phán cho biết ông đã gây áp lực đáng kể lên cả hai bên để nhanh chóng đạt được thỏa thuận.

Iran

Các cố vấn của ông Trump cho biết sẽ tiếp tục gây áp lực lớn nhất có thể đối với Iran.

Chiến dịch gây áp lực tối đa của chính quyền ông Trump trước đây dựa trên việc sử dụng các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ để bóp nghẹt nền kinh tế Iran và buộc nước này phải đàm phán một thỏa thuận, chấp nhận nhượng bộ về các chương trình vũ khí hạt nhân và đạn đạo.

Chính quyền ông Biden không nới lỏng nhiều các hạn chế mà ông Trump đưa ra, nhưng vẫn còn tranh cãi về hiệu quả thực thi của các lệnh cấm vận.

Khí hậu

Ông Trump tuyên bố rút khỏi Thỏa thuận Paris, một hiệp định quốc tế nhằm hạn chế phát thải khí nhà kính. Ông đã rút Mỹ khỏi hiệp định này trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, nhưng Mỹ đã tái gia nhập hiệp định dưới thời ông Biden vào năm 2021.

Chương trình tên lửa

Ông Trump đã cam kết xây dựng một "bức tường thành" phòng thủ tên lửa hiện đại trên khắp nước Mỹ. Ông không đi sâu vào chi tiết nhưng cho biết đóng vai trò lãnh đạo trong quá trình này sẽ là Lực lượng Không gian Mỹ, một binh chủng được thành lập trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.