Chó rà bom mìn !
19/07/2015 08:28 GMT+7
Lần đầu tiên tại VN, những chú chó được tham gia công tác rà phá bom mìn còn sót lại sau chiến tranh. Thử nghiệm hết sức lạ lẫm này đang mở ra một hướng đi tích cực cho công việc vốn cực kỳ nguy hiểm, trước nay chỉ do con người và máy móc phụ trợ thực hiện...
Lần đầu tiên tại VN, những chú chó được tham gia công tác rà phá bom mìn còn sót lại sau chiến tranh. Thử nghiệm hết sức lạ lẫm này đang mở ra một hướng đi tích cực cho công việc vốn cực kỳ nguy hiểm, trước nay chỉ do con người và máy móc phụ trợ thực hiện...
|
Video: Những chú chó tinh khôn lần đầu tiên đảm nhận việc rà phá bom mìn (Thực hiện: Nguyễn Phúc)
|
 Chó rà thuốc nổ được ngồi trên chiếu để nghỉ ngơi giữa buổi tác nghiệp - Ảnh: Nguyễn Phúc |
Biết chương trình “rục rịch” từ tháng 4, tháng 5 nhưng mãi đến giữa tháng 7 chúng tôi mới có thể tiếp cận sau không ít lần “hẹn hò”. Trên chuyến xe phóng thẳng đến hiện trường là một đồi thông hẻo lánh thuộc thôn Xuân Mỵ (xã Cam Tuyền, H.Cam Lộ, Quảng Trị), anh Ngô Xuân Hiền, đại diện truyền thông của dự án RENEW (hoạt động trong lĩnh vực khắc phục hậu quả chiến tranh, thành lập nhờ sự hợp tác của UBND tỉnh Quảng Trị và Quỹ viện trợ nhân dân Na Uy - NPA) cũng tỏ ra phấn khích khi nói về chương trình mà đối với anh “còn rất mới mẻ”.
|
||||||||||||||||
Tuyển như phi công, ăn như võ sĩ
Hong Rith, điều phối viên chương trình chó rà thuốc nổ của NPA Campuchia, đã mở đầu như vậy khi nói về 2 chú chó nghiệp vụ vừa cùng ông đi từ đất nước chùa tháp và đền đài sang VN. Danh tính của chúng là O-Nada và Fini, một quý ông và một quý bà.
Cũng như các đồng đội đang làm việc rất hiệu quả ở Campuchia từ mấy năm trước, O-Nada và Fini thuộc giống Malinios - xuất xứ Bỉ. Cả hai đã được huấn luyện một thời gian dài để trở thành chó rà thuốc nổ. Theo Hong Rith, chương trình huấn luyện thường từ 12 đến 18 tháng, nghiêm ngặt và “khó nhằn”. “Để trở thành một “chuyên gia” rà thuốc nổ, các chú chó phải vượt qua 16 bài kiểm tra lớn, trong đó là chi chít các bài kiểm tra nhỏ. Dù vậy, tuổi nghề của chúng chỉ kéo dài 5 - 7 năm, con nào thực sự xuất sắc mới làm việc đến năm thứ 10”, Hong Rith nói.
Việc đưa thử nghiệm chó rà phá bom mìn là việc rất mới tại dự án Renew nói riêng và ở VN nói chung Việc tuyển chọn, huấn luyện khắc nghiệt nên chó rà thuốc nổ cũng được chăm sóc đặc biệt. “Chúng chỉ ăn các loại thức ăn khô, nhập từ các nước phương Tây, chia làm 2 bữa sáng tối, đảm bảo đầy đủ calo. Dù có thể được bổ sung thêm các thức ăn bổ dưỡng khác thì chúng vẫn phải tuân thủ một khẩu phần ăn nghiêm ngặt mà võ sĩ đấm bốc hạng trung chắc cũng chỉ ăn ngang vậy”, Hong Rith dí dỏm.
Cũng theo vị chuyên gia này thì chó rà thuốc nổ chỉ làm việc ngày 5 tiếng, thường vào buổi sáng, không làm việc khi trời mưa hoặc trời quá nóng. Chúng sẽ quên “nghề” hoặc trở nên hung dữ nếu bị nhốt quá lâu không cho “xung trận”. Nhưng đổi lại, khi ra hiện trường, chúng có khu nghỉ ngơi riêng, được ngồi chiếu, có dù che. Chính vì thế, đừng ngạc nhiên nếu đến hiện trường thấy chúng đang ngồi “vểnh râu” nơi râm mát với nước nôi đầy đủ, trong khi các cán bộ rà phá phải lè lưỡi “phơi nắng” ngoài trời.
Ngồi đâu, bom đó !
Cán bộ kỹ thuật rà phá bom mìn tại các vị trí mà chó nghiệp vụ đã “chỉ định” Nguyên tắc tác nghiệp của chó rà thuốc nổ cũng thật đơn giản. Dưới sự cầm cương của cán bộ kỹ thuật, O-Nada sau một hồi dúi mõm lùng sục sát mặt đất, bỗng nhiên dừng lại, ngồi thẳng đứng dù không sủa một tiếng nào. Mỗi lần như vậy, vị cán bộ kỹ thuật lại vứt xuống vị trí O-Nada ngồi một vật màu đỏ làm dấu trước khi cùng chú đi tiếp. Trong khoảng 10 phút, chúng tôi thấy 3 lần O-Nada dừng lại và ngồi đúng tư thế.
Khi O-Nada được đưa về nghỉ dưới dù che, các cán bộ kỹ thuật bắt đầu tiến hành xác định vị trí mà chú chó này “chẩn đoán” là đạn pháo hay vật liệu nổ gì. Cụ thể, sau khi dùng máy rà quét qua, cả 3 vị trí đều phát hiện có bom bi. Qua đo đạc, nơi mà O-Nada vừa "tọa lên" chỉ cách vị trí phát hiện bom 10 đến 20 cm. Chỉ trong buổi sáng chúng tôi ghé hiện trường, O-Nada và Fini đã phát hiện tổng cộng 15 vật liệu nổ các loại với cách thức như trên.
Theo Hong Rith, chó rà thuốc nổ chỉ được huấn luyện để đánh hơi thuốc nổ có trong bom mìn, với chiều sâu tối thiểu là 30 cm so với mặt đất. Điều này lý giải vì sao trên cùng một diện tích rà phá, chó rà thuốc nổ sẽ bắt ít tín hiệu hơn so với máy rà thông thường (bắt tín hiệu với tất cả các vật liệu kim loại dưới lòng đất) nên các kỹ thuật viên không cần phải xới tung mặt đất, mà chỉ đào bới ở một vài vị trí, tiết kiệm được nhiều thời gian và công sức.
Không đưa ra một bình luận hơn thua nào, nhưng ông Ngô Thiện Khiết, Đội trưởng Đội thử nghiệm chó rà thuốc nổ, cung cấp thông tin rằng đối với một đội rà máy như trước đây cần khoảng 16 người nhưng đối với đội của ông, chỉ 5 người là đủ. Cùng quan điểm, Hong Rith chia sẻ: “Cho đến lúc này tôi vẫn chưa khẳng định phương pháp sử dụng chó rà thuốc nổ ưu việt hơn sử dụng con người cùng với máy móc. Bởi chó rà thuốc nổ cũng có rất nhiều khuyết điểm khi hiệu quả hoạt động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như gió, thời tiết, độ ẩm, khối lượng thuốc nổ có trong vật liệu nổ... và vị trí mà chúng “chọn lựa” thường có chút xê xích với vị trí chính xác của vật liệu nổ. Chính vì thế, tôi cho rằng việc kết hợp cả 2 phương pháp vẫn là tối ưu vì chúng bổ trợ cho nhau”.
|
Vì một VN an toàn
Theo ông Jonathon Gurthrie, quyền Giám đốc quốc gia NPA tại VN, hiện trên thế giới có khoảng 20 quốc gia từng sử dụng chó nghiệp vụ trong hoạt động rà phá bom mìn. VN là quốc gia mới nhất đưa chó vào hoạt động này, tuy nhiên tất cả chỉ mới dừng ở mức độ thử nghiệm. Còn theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, ngoài chó, một số nước trên thế giới còn sử dụng cả chuột để rà tìm bom mìn...
Trao đổi với PV Thanh Niên, bà Nguyễn Thị Diệu Linh, Quản lý hoạt động chương trình khảo sát và rà phá bom mìn của dự án RENEW, cho biết thời gian thực hiện thử nghiệm sẽ đến tháng 9, nhưng cũng có khả năng kéo dài đến hết năm 2015. Sau khi kết thúc thử nghiệm, RENEW sẽ có báo cáo kết quả cho UBND tỉnh Quảng Trị và các cơ quan liên quan, xác định tính hiệu quả, đánh giá mức độ phù hợp việc sử dụng chó rà thuốc nổ với điều kiện thực tế ở VN cả về mặt kỹ thuật lẫn kinh phí...
Từ đó các cơ quan chức năng sẽ quyết định khả năng mở rộng chương trình, tăng số lượng chó nghiệp vụ ra hiện trường hay không. “Việc thử nghiệm lần này là rất quan trọng. Nó được kỳ vọng mang lại những bằng chứng thuyết phục để chính quyền địa phương, các nhà tài trợ có thể hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho chương trình. Điều đó sẽ cho phép nhân rộng đưa chó nghiệp vụ tham gia nhiều hơn vào hoạt động rà phá bom mìn ở Quảng Trị và xa hơn là lãnh thổ VN. Tất cả cũng chỉ hướng tới mục đích đẩy nhanh quá trình giải phóng đất đai, vì một VN an toàn!”, bà Linh nhấn mạnh.
|
Bình luận (0)