Chủ động phòng cúm mùa với vắc xin Ivacflu-S

TS Dương Hữu Thái, Viện trưởng Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế (IVAC), đã có những trao đổi với Thanh Niên về tầm quan trọng của vắc xin phòng cúm mùa và vai trò của vắc xin Ivacflu-S do IVAC sản xuất.

ẢNH: BÁ DUY

PV: Thưa ông, tại sao vắc xin cúm được sản xuất theo mùa? Quy trình cập nhật và sản xuất vắc xin cúm mùa diễn ra như thế nào?

TS Dương Hữu Thái: Vắc xin là biện pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả nhất đối với các bệnh truyền nhiễm nói chung và bệnh cúm mùa nói riêng. Điểm đặc biệt của vi rút cúm mùa là khả năng biến đổi liên tục hàng năm, tạo ra nhiều chủng cúm khác nhau. Do đó, vắc xin cúm cũng được sản xuất theo mùa, luôn cập nhật, thay đổi và sản xuất mới thường xuyên để ứng phó với những chủng cúm lưu hành tại mỗi thời điểm theo khuyến cáo của WHO, giúp tối ưu khả năng bảo vệ sức khỏe người dân.

Hàng năm, WHO thành lập Hệ thống giám sát và ứng phó với cúm toàn cầu để đánh giá sự biến đổi của vi rút cúm, sau đó dựa trên dữ liệu dịch tễ học và di truyền của vi rút cúm để khuyến cáo các chủng sử dụng trong thành phần vắc xin cúm mùa bắc bán cầu và nam bán cầu. Trước đây, WHO khuyến cáo sử dụng vắc xin 4 chủng (A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria). Tuy nhiên, dựa trên các dữ liệu về sự lưu hành các chủng cúm trên toàn cầu, WHO đã khuyến cáo loại trừ thành phần chủng B/Yamagata khỏi vắc xin cúm mùa. Từ năm 2025, Mỹ, EU và một số quốc gia đã chính thức chuyển sang sử dụng vắc xin 3 chủng (A/H1N1, A/H3N2, B/Victoria). 

ẢNH: BÁ DUY

Là vắc xin cúm mùa duy nhất do Việt Nam sản xuất, Ivacflu-S và những vắc xin đang lưu hành có gì khác biệt, thưa không?

Việt Nam đang phổ biến 4 loại vắc xin phòng cúm mùa, trong đó có 3 loại nhập khẩu từ Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc và một loại do Việt Nam sản xuất là Ivacflu-S.

Ivacflu-S do IVAC sản xuất được WHO và Tổ chức Y tế toàn cầu PATH hỗ trợ phát triển từ cơ sở vật chất, công nghệ, đến thử nghiệm lâm sàng. Mọi chỉ số, tính an toàn, hiệu quả… đều tương đồng với các vắc xin đang lưu hành hiện nay của các nhà sản xuất khác. Nền tảng cơ sở của IVAC cũng chính là cơ sở sản xuất vắc xin cúm đại dịch mà WHO đã hỗ trợ từ năm 2007.

Có thể khẳng định, về kỹ thuật, công nghệ, công thức thành phần, đối tượng chỉ định của cả 4 loại vắc xin đang lưu hành tại Việt Nam là tương đồng. Điểm đặc biệt của Ivacflu-S là được sản xuất tại Việt Nam, phù hợp với người Việt về giá thành và khả năng tiếp cận. Hiện nay, Ivacflu-S đã được cấp phép mở rộng đối tượng tiêm chủng là người từ 6 tháng tuổi trở lên, tương tự vắc xin nhập khẩu.

Việt Nam tự chủ sản xuất vắc xin cúm mùa có ý nghĩa như thế nào, thưa ông?

Việc IVAC sản xuất thành công vắc xin cúm mùa Ivacflu-S không chỉ là bước tiến quan trọng của ngành y tế Việt Nam mà còn mang lại nhiều lợi ích cho người dân trong nước.

Thứ nhất, khẳng định năng lực và sự sẵn sàng của Việt Nam trong công tác sản xuất vắc xin cúm nói chung và vắc xin cúm mùa nói riêng. Trên thực tế, IVAC từng sản xuất, phát triển thành công ở nhiều giai đoạn khác nhau các vắc xin H1N1, H5N1 và H7N9. Điều đó chứng minh chúng ta hoàn toàn có đầy đủ cơ sở vật chất, công nghệ, năng lực để ứng phó khi có dịch cúm hoặc chủng cúm mới xuất hiện có thể gây dịch, đại dịch.

Thứ hai, việc sản xuất được vắc xin trong nước có một số ưu điểm tốt về giá thành. IVAC là đơn vị sự nghiệp, ưu tiên tính phục vụ cộng đồng, phục vụ nhân dân, nên giá thành sản phẩm luôn ở mức hợp lý.

Thứ ba, ưu điểm về thời gian. IVAC là nhà sản xuất trong nước, không phải xét đến các thủ tục nhập khẩu, do đó thời gian có được vắc xin để cung cấp cho người dân cũng sẽ sớm hơn. Đặc biệt, cúm mùa là loại bệnh lưu hành theo mùa, biến đổi liên tục, việc có sẵn vắc xin sẽ giúp người dân được bảo vệ sớm hơn, giảm đi phần nào những nguy cơ trong mùa dịch đó.

ẢNH: IVAC

IVAC có kế hoạch gì để nâng cao công suất sản xuất vắc xin cúm, thưa ông ?

IVAC đang sản xuất Ivacflu-S với công suất khoảng 1 triệu liều/năm và đặt mục tiêu nâng công suất lên khoảng 3 triệu liều/năm vào năm 2030. Chúng tôi đang phát triển dạng vắc xin đóng sẵn trong bơm tiêm, giúp tiêm chủng thuận tiện hơn. Đồng thời, IVAC tiếp tục theo dõi và sẵn sàng sản xuất vắc xin khi có biến chủng cúm mới có nguy cơ gây dịch hoặc đại dịch.

Theo chủ trương của Đảng và Nhà nước thì dự kiến đến năm 2030, vắc xin cúm mùa sẽ được đưa vào tiêm chủng mở rộng, để tăng tỷ lệ bao phủ trong cộng đồng. Đây là điều có ý nghĩa rất lớn, vì Việt Nam là quốc gia nằm trong khu vực nhiệt đới và cũng là nơi có bệnh cúm lưu hành quanh năm.

Ông có thể cho biết thời điểm tốt nhất để người dân tiêm vắc xin Ivacflu-S ?

Cúm mùa tại nước ta được chia thành hai mùa dịch chính là mùa bắc bán cầu (từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau) và mùa nam bán cầu (từ tháng 4 đến tháng 9).

Thời điểm tiêm phòng vắc xin cúm mùa Ivacflu-S của IVAC tương tự các loại vắc xin đang lưu hành tại Việt Nam. Người dân nên tiêm chủng tốt nhất vào thời điểm trước khi mùa cúm bùng phát. Việc tiêm vắc xin sớm nhằm đón đầu mùa dịch và để cơ thể có đủ thời gian tạo miễn dịch và bảo vệ cơ thể tốt nhất. Ví dụ, trong tháng 9 hoặc đầu tháng 10 thì có thể tiêm vắc xin cúm bắc bán cầu; đối với mùa nam bán cầu, có thể tiêm trong tháng 3 hoặc đầu tháng 4. Người dân cần lưu ý để chọn lựa loại vắc xin được WHO khuyến cáo mới nhất.

Từ nhiều năm nay, Ivacflu-S được phân phối và lưu hành trên toàn quốc. Người dân có thể tiêm vắc xin cúm mùa Ivacflu-S tại tất cả các phòng tiêm chủng trên cả nước.

ẢNH: BÁ DUY

Người nào nên tiêm phòng cúm mùa? Phụ nữ mang thai có thể tiêm vắc xin cúm mùa được không, thưa ông ?

Tất cả người dân từ 6 tháng tuổi trở lên đều nên tiêm vắc xin cúm. Đặc biệt, nhóm đối tượng nguy cơ cao mắc cúm, gây bệnh nặng như: trẻ em dưới 6 tuổi, người già (trên 65 tuổi), phụ nữ mang thai, những người đang có bệnh nền..., có thể tiêm nhắc lại vắc xin cúm mùa 2 lần/năm, để tăng cường hiệu quả bảo vệ sức khoẻ cho cơ thể.

Riêng đối với phụ nữ mang thai, việc tiêm vắc xin cúm còn có thể đem lại lợi ích gấp đôi khi là lá chắn bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Khi tiêm vắc xin cúm, các kháng thể được tạo ra trong cơ thể người mẹ sẽ được truyền sang thai nhi, những kháng thể này sẽ bảo vệ bé phòng ngừa bệnh cúm cho đến khi trẻ có thể tiêm phòng ngừa cúm lần đầu tiên lúc được 6 tháng tuổi.

Có thể khẳng định vắc xin cúm là cách bảo vệ chủ động và hiệu quả nhất phòng ngừa bệnh cúm mùa. Do đó, người dân hãy chủ động tiêm phòng để bảo vệ bản thân và cộng đồng!

Cảm ơn ông về những chia sẻ rất hữu ích này!