Chuyện gì sẽ xảy ra nếu Disney mua thành công 21st Century Fox?

Vào tháng 11.2017, cả giới nghệ thuật, kinh tế kinh ngạc trước thông tin Disney quyết định mua lại hãng phim 21st Century Fox thuộc tập đoàn Fox. Sở hữu công ty mẹ, đồng nghĩa với việc hãng phim “ăn nên làm ra” nhất năm 2016 sẽ có được luôn các công ty con của 21st Century Fox như xưởng phim điện ảnh 20th Century Fox, công ty sản xuất truyền hình Fox Television, lẫn một số đơn vị truyền thông như FX Networks, National Geographic, Hulu và tất nhiên là bản quyền các bộ phim bạc tỉ USD mà Fox đang nắm giữ.

Trước đó, Disney đã có những thương vụ làm ăn lịch sử như vụ mua hãng phim hoạt hình Pixar để phát triển vô cùng mạnh mẽ với những bộ phim chất lượng, mua Marvel Studio rồi xây dựng nên vũ trụ điện ảnh siêu anh hùng và Lucasfilm, nơi sản xuất ra sê ri Star Wars với doanh thu đa phần đạt mức tỉ USD. Với chiến lược làm ăn vô cùng khôn ngoan như vậy, Disney hiện đang là hãng phim, nhà phát hành phim nắm giữ phần lớn thị trường điện ảnh tại Bắc Mỹ (hơn 26% theo số liệu của The Numbers tháng 1.2016).

Thương vụ sát nhập 21st Century Fox vào Disney sẽ tác động đáng kể tới ngành công nghiệp sản xuất phim tại Mỹ. Trong đó, hào hứng với sự kiện này có lẽ là người hâm mộ của đế chế Marvel.

Quay về những ngày trong quá khứ, vào thời điểm làm ăn khó khăn, ông chủ Marvel đã quyết định bán bản quyền các nhân vật siêu anh hùng. Trong đó Fox thu mua dự án X-Men (Dị nhân), Deadpool và Fantastic Four (Bộ tứ siêu đẳng) còn Sony Pictures mua Spider-Man (Người nhện).

Sau khi thuộc về Disney và phát triển như “vũ bão”, Marvel quyết định “triệu hồi” những đứa con lưu lạc bằng cách đàm phán mua lại bản quyền của những hãng này. Tuy nhiên, quá trình này gặp nhiều khó khăn vì không dễ dàng gì các ông lớn lại chịu nhả “con gà đẻ trứng vàng” của mình.

Thành công đầu tiên tới khi Disney và Sony hoàn tất thương vụ về việc sử dụng hình ảnh nhân vật Spider-Man. Việc hợp tác với Fox có vẻ trục trặc hơn nhiều nên Disney đã đưa ra quyết định cực "ngầu" là mua lại toàn bộ 21st Century Fox.

Như vậy, nhiều khả năng các siêu anh hùng X-Men và Fantastic Four sẽ có thể sát cánh bên đội Avengers (Biệt đội báo thù) trên màn ảnh rộng, điều mà các fan cứng của truyện tranh mong mỏi bấy lâu nay.

Không những vậy, Disney còn có cơ hội sở hữu hàng loạt những thương hiệu phim đình đám như Home Alone, Alien, Planet of the Apes, Kingsman, Predator và Avatar. Đối với đạo diễn James Cameron thì điều này hẳn là niềm vui bởi ông đã hợp tác với "nhà Chuột" để mở khu vui chơi Pandora - The World of Avatar tại công viên Disney World ở Orlando (Mỹ). Việc có được sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Disney từ “gốc tới ngọn” có thể khiến ông an tâm phát triển 4 phần phim Avatar còn lại mà không cần lăn tăn về chi phí.

Không chỉ mảng điện ảnh chứng kiến sự thay đổi lớn mà nhiều lĩnh vực giải trí khác cũng hứa hẹn nhiều sự chuyển mình từ thương vụ của Disney cùng Fox mang lại. Ở dịch vụ phim trực tuyến, hiện Disney đang nắm trong tay 30% cổ phần của dịch vụ Hulu, Fox nắm 30% cổ phần. Nếu sát nhập, Disney sẽ có 60% cổ phần và nhiều khả năng sẽ đứng ra quản lý nền tảng dịch vụ trực tuyến hàng triệu người đăng ký này. Với thư viện phim khổng lồ được tích hợp từ nhiều nguồn nói trên, nhà Chuột không ngần ngại thể hiện tham vọng đưa Hulu trở thành nhà phát hành phim trực tuyến lớn nhất thế giới, đối đầu trực tiếp với Netflix và Amazon vào thời điểm hiện tại.

Đối với mảng truyền hình, việc sở hữu thêm một hãng phim nữa sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chiến lược phát triển sắp tới của Disney bởi đây đang là mảng mà hãng có vẻ yếu thế so với đối thủ. Dựa vào những tài nguyên mà Fox có sẵn như kênh truyền hình Fox Television, FX Networks, National Geographic, Star và Sky với số lượng người xem phủ sóng trên toàn thế giới, đặc biệt là châu Á và châu Âu, việc sử dụng chúng sao cho hiệu quả mới là bài toán mà Disney cần quan tâm.

Tuy nhiên, vấn đề nào cũng có hai mặt, bên cạnh những mặt tích cực thì các chuyên gia cũng đưa ra nhiều dự đoán về các ảnh hưởng xấu tới bản thân Disney và nền điện ảnh chung mà thương vụ này mang lại.

Theo trang Slash Film, việc bản quyền các phim như Deadpool, The Wolverine của Fox thuộc về Disney sẽ làm xóa sổ các tác phẩm về siêu anh hùng gắn mác 18+. Lâu nay, với mục đích tiếp cận khán giả ở nhiều độ tuổi, phim của Disney chủ yếu mang màu sắc tươi sáng và hài hước. Tuy nhiên điều này khiến cho nhiều fan cứng của Marvel cảm thấy không hài lòng bởi không thể truyền tải hết tinh thần gốc của truyện tranh. Do đó, họ tìm đến các bộ phim gắn nhãn R của Fox để thưởng thức.

Nhiều người lo sợ, nếu cả Deadpool và The Wolverine về với Disney, đây không còn là những bộ phim đẫm máu và mang nặng triết lý nữa mà đơn thuần biến thành tác phẩm giải trí như Captain America, Iron Man hay Avengers.

Việc có quá nhiều công ty con khiến Disney phải đối mặt với khó khăn trong quản lý các bộ phim mà các hãng sản xuất. Với sự gia nhập của 21st Century Fox, ước tính mỗi năm Disney sẽ có thêm khoảng 10 bộ phim để phát hành (trong năm 2017, số lượng phát hành của Fox là 14 phim). Việc cân đối ngân sách, thời điểm ra mắt để các tác phẩm không “giẫm chân” lên nhau quả là vấn đề nan giải cho "nhà Chuột".

Hợp đồng kinh doanh này còn mang đến nhiều rủi ro đối với các đối thủ của Disney, đặc biệt trong đó là nguy cơ độc quyền thị trường. Hollywood vốn được điều hành bởi Big Six (6 hãng phim lớn bao gồm Warner Bros., 21st Century Fox, Paramount Pictures, Universal, Sony và Walt Disney), sau thương vụ con số này giảm xuống còn 5, đồng nghĩa với miếng bánh thị trường sẽ được chia chác lại. Chuyên gia của The Verge ước đoán, trong tương lai, Disney có thể nắm giữ tới hơn 40% thị trường phát hành phim tại Bắc Mỹ. Hollywood sẽ trở thành "xứ sở thần tiên" của hoạt hình và "bom tấn" siêu anh hùng. Các bộ phim có kinh phí vừa tới thấp của các hãng phim độc lập sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát hành.

Chốt lại về câu chuyện làm ăn này, tờ Slash Film nhận định việc Disney mua 21st Century Fox không phải để biến hãng phim lâu đời này thành một “nhà Chuột” thứ 2. Disney đang cần một đơn vị có đủ kinh nghiệm, nhân lực để phát triển mảng phim riêng đánh vào nhu cầu của người lớn, những tác phẩm riêng xoay quanh đề tài tình yêu, nhân văn luôn ăn khách dù ở thời đại nào. Và 21st Century Fox có thừa khả năng đó.