Chuyện gia đình ông Lý Quang Diệu - Kỳ 5: Dạy con cháu kiểu họ Lý

Ông bà Lý Quang Diệu cùng các cháu nội năm 1989 - Ảnh: On.cc

Sự thành công của con cháu ông Lý Quang Diệu trong học tập, sự nghiệp lẫn cuộc sống riêng là minh chứng cho việc họ đã được giáo dục rất kỹ ngay từ tấm bé. Và người đặt nền tảng cho việc dưỡng dục trong gia tộc họ Lý không ai khác chính là người mà cả thế giới kính phục.

Trong bài điếu văn thu hút nhiều sự chú ý hôm 29.3, Lý Hồng Nghị, con trai thứ của Thủ tướng Lý Hiển Long, ngậm ngùi nói: “Ông đã chỉ cho cháu thấy rằng chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt trong thế giới này một cách ngẩng cao đầu. Chúng ta không cần phải dối trá hay cướp đoạt. Bằng cách tạo ra những nguyên tắc hợp lý và tuân theo chúng, chúng ta có thể làm những điều tốt đẹp cho cuộc sống”. Lý Thằng Vũ, con cả ông Lý Hiển Dương, thì kể anh học được tính cách quyết liệt, bảo vệ đến cùng quan điểm của mình qua những lần tranh luận thẳng thắn với ông nội. Ông Lý Hiển Dương kể lại rằng có những lúc hai ông cháu tranh luận quên cả giờ giấc từ lúc ăn cơm đến tối chỉ để chắc rằng “đối phương” phải hiểu được quan điểm của mình.

Trong bài điếu văn đọc ngày 29.3, Lý Hiển Dương nghẹn ngào kể lại rằng cha mẹ ông luôn theo sát từng bước, cho lời khuyên khi cần nhưng không bao giờ ép buộc dù họ có hài lòng với lựa chọn của con cháu hay không. Chủ tịch Cục Hàng không dân dụng Singapore dẫn chứng lúc trẻ ông đã chọn Trường đại học Stanford để học thạc sĩ thay vì Đại học Harvard như mong đợi của cha, nhưng ông Lý Quang Diệu không hề phản đối. Ông cũng tôn trọng quyết định sống độc thân của con gái độc nhất Lý Vỹ Linh mặc cho nhiều điều tiếng xung quanh.

Tờ The Straits Times còn dẫn lời bà Lý, hiện là Giám đốc Viện Khoa học thần kinh quốc gia Singapore, kể ông Lý Quang Diệu còn thường xuyên khuyên con cháu sống mạnh mẽ, không sợ hãi bất cứ điều gì vì hoảng sợ không đem lại lợi ích gì. Bà Âu Dương, người từng giúp việc nhà cho gia đình họ Lý trong 40 năm, kể lại với tờ Apple Daily những khoảnh khắc ông Lý nắm chặt tay các con “như một người bạn, một người cha nghiêm khắc nhưng kiên nhẫn và là một người bạn có thể thoải mái tin tưởng”.

Một minh chứng khác cho sự cởi mở của ông Lý Quang Diệu là thái độ đối với người đồng tính. Dù luật Singapore vẫn cấm quan hệ tình dục đồng tính nhưng ông Lý từng khẳng định chính quyền “sẽ không can thiệp, quấy nhiễu bất cứ ai liên quan đến xu hướng tình dục”. Reuters dẫn lời ông kể năm 2007 rằng ông đã hỏi bác sĩ về đồng tính và được biết đây là vấn đề bẩm sinh do gien. Từ đó, trong cuốn Hard Truths To Keep Singapore Going (tạm dịch: Chân lý vững chắc để Singapore tiến bước) xuất bản năm 2011, Lý Quang Diệu thổ lộ nếu cháu nội ông là người đồng tính thì ông vẫn chấp nhận.

Sinh ra trong gia đình vọng tộc nhưng các con của ông Lý Quang Diệu đều phải sống tự lập, giản dị và tiết kiệm ngay từ nhỏ. Theo lời Lý Hiển Dương thì cha ông không muốn con cái “lớn lên với cảm giác luôn được hưởng mọi đặc quyền đặc lợi”. Ông Lý cho phép con cái được đi xe buýt công cộng, đi dạo bộ tùy thích. “Nguyên tắc của cha tôi là đảm bảo tôi và các anh chị có tuổi thơ bình dị nhất có thể”, người con trai út chia sẻ.

Bà Lý Vỹ Linh cũng cho biết lúc còn nhỏ, anh em bà luôn phải học cách sống tiết kiệm: tắt vòi nước ngay sau khi sử dụng hoặc tắt đèn, máy điều hòa lúc rời phòng nếu không muốn bị phạt nặng. Không như con cháu những gia đình giàu có quyền lực khác, anh em ông Lý Hiển Long luôn phải xin phép cha mẹ mỗi khi muốn mua gì đó, Apple Daily dẫn lời bà Âu Dương cho biết.

Bản thân ông Lý Quang Diệu cũng nỗ lực làm gương cho các con. Những lần ra nước ngoài công du, ông đều tự giặt đồ lót vì chi phí giặt hấp ở khách sạn 5 sao quá đắt, trong khi với số tiền đó ông có thể mua một chiếc quần mới. Sự giản dị, đúng mực của con cháu nhà họ Lý được hình thành qua những lần họ thấy cha, ông mình cư xử một cách bình dị, thân thiện với người giúp việc. Bà Âu Dương còn kể bà Kha Ngọc Chi, vợ ông Lý, luôn thúc giục người làm ăn cơm trước mỗi khi gia chủ đi làm về muộn và “mọi người cứ đợi chúng tôi về rồi bắt đầu chuẩn bị cơm nước cũng được”.

Rõ ràng, những gì mà con cháu Lý Quang Diệu thể hiện cho thấy ông đã đi đúng hướng trong việc giáo dục các thế hệ sau để dù nay ông đã đi xa, họ có thể tiếp nối truyền thống vẻ vang của gia tộc nổi tiếng nhất Singapore.