Hai bài viết có tiêu đề “Giải phóng tàu tư nhân!” và “Tàu tư nhân Mỹ là hợp pháp”, xuất bản trong nguyệt san Proceedings số tháng 4 của Viện Hải quân Mỹ (USNI), đề xuất chính phủ Mỹ cấp giấy phép, ủy quyền cho các tàu thuộc sở hữu tư nhân tấn công, bắt giữ hoặc tiêu diệt tàu thương mại của đối thủ.
Các tác giả của hai bài viết này là Mark Cancian, đại tá Thủy quân lục chiến Mỹ đã nghỉ hưu - cố vấn cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS, Mỹ), và Brandon Schwartz, cựu giám đốc quan hệ truyền thông CSIS.
Hai tác giả lưu ý đội tàu thương mại Trung Quốc là điểm yếu và một cuộc tấn công nhắm vào chúng sẽ làm suy yếu toàn bộ nền kinh tế và đe dọa sự ổn định của Trung Quốc.
Chiến dịch dùng tàu tư nhân là “hợp pháp và có chi phí thấp”, giúp kiềm chế việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh trên biển thay vì kích động dẫn đến chiến tranh, theo ông Cancian và Schwartz.
Tàu tư nhân được chính phủ giao nhiệm vụ như một tàu chiến đã có từ giữa thế kỷ 16 cho đến thế kỷ 18, nhưng bị xem là trái pháp luật sau khi các hiệp ước quốc tế khác nhau được ký kết trong thế kỷ 19 và 20, theo tờ South China Morning Post ngày 10.4.
Tuy nhiên, các tác giả cho rằng chính phủ Mỹ chưa chính thức ký kết bất kỳ hiệp ước nào nói trên, đồng thời lưu ý hiến pháp Mỹ đã trao quyền cho Quốc hội cấp giấy phép cho tàu tư nhân. “Mỹ chưa ban hành bất kỳ giấy phép ủy quyền bắt giữ nào cho tàu tư nhân kể từ năm 1907 vì lý do chiến lược, chính sách lúc bấy giờ, chứ không phải xem đây là điều bất hợp pháp”, theo bài viết.
Bên cạnh đó, hai bài viết không nêu rõ liệu những tàu thương mại chở hàng hóa trị giá hàng nghìn tỉ USD sang Mỹ có nên được miễn trừ khỏi các cuộc tấn công từ các tàu tư nhân hay không. Tuy nhiên, Mỹ có thể sẽ không miễn trừ giữa lúc sự phân ly kinh tế giữa nước này và Trung Quốc đang manh nha vì cuộc thương chiến từ năm 2018.
Nhà bình luận quân sự Hồng Kông, ông Tống Trung Bình đánh giá các chính trị gia bảo thủ và cực hữu Mỹ cổ súy sự phân ly kinh tế và điều này có thể dẫn đến nguy cơ đối đầu, thậm chí là xung đột. “Khi người Mỹ đã quyết định hành động cứng rắn chống lại cái gọi là đối thủ hoặc kẻ thù thì họ sẽ không hạn chế hay loại trừ bất kỳ biện pháp nào”, ông Tống nói.
Nghị sĩ đảng Cộng hòa Ron Paul từng đề xuất sử dụng tàu tư nhân chống lại trùm khủng bố al-Qaeda Osama bin Laden và cướp biển Somalia vào năm 2007 và 2009, nhưng không được phê chuẩn.
Chuyên gia Mỹ lập luận rằng việc tàu tư nhân được chính phủ cấp phép tấn công tàu thương mại của đối thủ là hợp pháp Reuters |
Một số chuyên gia nhận định ý tưởng và cách giải thích của chuyên gia Cancian và Schwartz là không đúng với luật pháp quốc tế.
Tiến sĩ Collin Koh, chuyên gia quốc phòng thuộc Trường Nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam tại Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), cho rằng đó là một ý tưởng sai lầm về mặt chính trị.
“Chiến dịch dùng tàu tư nhân là một hành động khiêu khích, sẽ kích ngòi sự trả đũa từ Trung Quốc. Bên cạnh đó, theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc, hành động này thậm chí có thể được xem là sử dụng vũ lực dẫn đến việc Mỹ bị cả cộng đồng quốc tế lên án”, theo ông Koh.
Ông Koh cho biết thêm các nhà hoạch định chính sách hiện tại của Mỹ khó có thể xem xét nghiêm túc đề xuất như vậy; và những bài viết như thế này thể hiện sự ủng hộ lập trường chính sách cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.
Bình luận (0)