Chuyện làm ăn của ông Trump ở Đông Nam Á

Sau khi đắc cử tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đã cam kết sẽ chuyển giao quyền kiểm soát việc làm ăn cho các con và cộng sự cũng như sẽ không tham gia bất cứ giao dịch nào kể từ ngày chính thức nhậm chức 20.1. Tờ The Economist ước tính Tập đoàn The Trump Organization trị giá lên đến 4 tỉ USD với doanh thu hằng năm khoảng 490 triệu USD. Các dự án của tập đoàn bao gồm nhiều khách sạn và khu nghỉ dưỡng có sân golf trải rộng từ Panama đến Scotland, cũng như một nhà máy rượu và các loại hình kinh doanh khác. Tại Đông Nam Á, những dự án đáng chú ý nhất bao gồm tòa nhà Trump Manila (Philippines) và 2 khu resort cao cấp tại Indonesia. Có ý kiến cho rằng những dự án khổng lồ này sẽ góp phần giúp khu vực chiếm được chỗ đứng trong các chính sách của chủ nhân Nhà Trắng tương lai.

Theo Đài NPR, đa số dự án của ông Trump trong khu vực là hợp tác theo dạng cấp phép (licensing), tức đối tác trả tiền cho The Trump Organization nhằm sử dụng tên tuổi, hình ảnh nhà tỉ phú để kinh doanh và tập đoàn không can dự trực tiếp vào việc điều hành cụ thể. Chẳng hạn, trong dự án Trump Manila trị giá 150 triệu USD tại thủ đô Manila của Philippines, tổng thống đắc cử được hưởng 5 triệu USD từ việc sử dụng tên mình. Tòa tháp căn hộ cao cấp 57 tầng này sẽ sớm được khánh thành trong thời gian tới và trở thành một trong những tòa nhà cao nhất Philippines với chiều cao 366 m. Đại diện đối tác phía Philippines, ông Jose Antonio, cũng là người vừa được Tổng thống Rodrigo Duterte cử làm Đặc phái viên về chính sách thương mại và kinh tế tại Mỹ.

Ông Trump bổ nhiệm con rể làm cố vấn cấp cao Tờ The Washington Post hôm qua đưa tin Tổng thống đắc cử Trump thông báo sẽ bổ nhiệm con rể Jared Kushner vào vị trí cố vấn cấp cao trong Nhà Trắng. Trong thời gian qua, ông Kushner, 36 tuổi, giữ quyền điều hành rất nhiều dự án bất động sản lớn đồng thời được xem là có vai trò cực kỳ quan trọng trong chiến dịch tranh cử thành công của nhạc phụ. Để đảm nhận vai trò mới, ông Kushner cũng đã tuyên bố thôi nhiều chức vụ trong Tập đoàn The Trump Organization, đồng thời từ bỏ quyền sở hữu nhiều tài sản lớn. Tuy nhiên, cùng ngày, một nhóm hạ nghị sĩ đảng Dân chủ đã gửi thư bày tỏ lo ngại về chồng chéo lợi ích, đồng thời kêu gọi Bộ Tư pháp và Văn phòng Đạo đức chính phủ xem xét việc bổ nhiệm nói trên có vi phạm luật chống gia đình trị hay không.

Trong khi đó tại Indonesia, The Trump Organization đang hợp tác với tỉ phú Hary Tanoesoedibjo để phát triển các khu nghỉ dưỡng sang trọng tại đảo du lịch Bali và ngoại ô thủ đô Jakarta. Đáng chú ý là theo tờ The Guardian, ông Tanoesoedibjo đang cân nhắc tranh cử tổng thống Indonesia vào năm 2019. Nếu ông đắc cử thì khi đó sẽ lần đầu tiên trong lịch sử có 2 nguyên thủ quốc gia là đối tác làm ăn của nhau. Ông Tanoesoedibjo là người sáng lập Tập đoàn truyền thông Global Mediacom và từng chạy đua vào ghế phó tổng thống hồi năm 2014 nhưng không thành công. Thống kê của tạp chí Forbes cho thấy ông Tanoesoedibjo hiện là người giàu thứ 29 tại Indonesia với tổng tài sản trị giá 1,09 tỉ USD. Vị tỉ phú 51 tuổi cũng chính là người giới thiệu cựu Chủ tịch Hạ viện Indonesia Setya Novanto với ông Trump. Ông Novanto đã thôi chức vào tháng 12.2016 sau khi xuất hiện đoạn băng ghi âm cáo buộc ông cố đòi 4 tỉ USD từ một công ty Mỹ trong dự án mỏ vàng và đồng Freeport, dự án mỏ lớn nhất ở Indonesia. Theo tờ The Jakarta Post, ông Novanto dự định sẽ tham dự lễ nhậm chức của ông Trump sắp tới và động thái này được kỳ vọng sẽ giúp giảm căng thẳng giữa Mỹ và Indonesia liên quan đến dự án trên.

The Economist dẫn lời giới quan sát nhận định đế chế kinh doanh của Tổng thống đắc cử Mỹ trải rộng nhiều châu lục với khoảng 500 công ty ở 20 quốc gia sẽ khiến những người phản đối ông lo ngại về việc đảm bảo “công tư phân minh”. Trong đó, khối tài sản ở Đông Nam Á cũng chiếm một phần không nhỏ.

Ông Joshua Kurlantzick, chuyên gia về Đông Nam Á của Tổ chức Hội đồng quan hệ đối ngoại có trụ sở tại New York, cho rằng ngay cả khi ông Trump từ bỏ quyền điều hành kinh doanh thì vẫn có thể xảy ra va chạm lợi ích. Để bảo đảm làm ăn thuận lợi, những người tiếp quản tập đoàn như con cái và cộng sự của ông vẫn phải xây dựng quan hệ chặt chẽ với những nhân vật có quyền lực ở nước ngoài và không có gì chắc chắn các bên sẽ tách bạch được giữa chính trị và kinh doanh. Theo ông Kurlantzick, ngay cả việc chỉ cấp phép sử dụng tên trong các công trình thì ông Trump vẫn có thể chịu tác động trong hoạch định chính sách và ra quyết định trên cương vị tổng thống. Tương tự, Giáo sư Đại học Luật New York Stephen Giller nói: “Chúng tôi muốn biết chắc rằng khi tổng thống cắt giảm một giao dịch nào đó thì đó là vì lợi ích quốc gia chứ không phải vì lợi ích nào khác như lợi ích tài chính cho bản thân”, ông nói.