Có nên xử lý hình sự người mẹ bán thai nhi trong bụng?

Sáng 24.6, kỳ họp 7 Quốc hội khóa XV tiếp tục làm việc. Các đại biểu thảo luận tại hội trường về dự án luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

GIA HÂN

Khoảng trống pháp lý đối với hành vi mua bán thai nhi

Tham gia thảo luận, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đề cập tới hành vi mới xuất hiện thời gian gần đây, liên quan đến mua bán người, đó là mua bán thai nhi trong bụng mẹ.

Hành vi này bắt đầu diễn ra từ thời điểm mang thai đến khi đứa trẻ chưa chào đời, nghĩa là hậu quả chưa xảy ra, dẫn tới khó khăn trong công tác xử lý.

Bà Thu nói, theo pháp luật về hình sự của Việt Nam, chỉ khi đứa trẻ sinh ra đời thì mới được coi là con người và có quyền công dân, còn khi vẫn đang bào thai trong bụng mẹ thì chưa được điều chỉnh để xem xét là đối tượng của hành vi phạm tội. Vì thế, cơ quan chức năng không có cơ sở, căn cứ pháp lý để xử lý hành vi mua bán thai nhi.

Vẫn theo đại biểu tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, nếu xét dưới góc độ pháp luật, việc người mẹ bán con cũng có dấu hiệu của tội mua bán người. Tuy nhiên, cả bộ luật Hình sự năm 2015 và luật Phòng, chống mua bán người năm 2011 đều chưa quy định về nội dung này, nên chưa có cơ sở để xem xét.

Bà Phúc đề nghị ban soạn thảo cân nhắc, có giải pháp phù hợp để xử lý đối với hành vi mua bán thai nhi còn đang trong bụng mẹ.

Một vấn đề nữa được nữ đại biểu nêu, các đối tượng thực hiện hành vi mua bán người thường che giấu bằng các hình thức rất phức tạp, như tham quan, du lịch, ký kết hợp đồng hợp tác kinh tế, lao động, tổ chức kết hôn, nhận con nuôi… thông qua pháp nhân thương mại.

Bà kiến nghị bổ sung chủ thể chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội danh liên quan đến mua bán người là pháp nhân thương mại, nhằm kịp thời điều chỉnh, phù hợp với thực tiễn.

GIA HÂN

Mua bán trẻ em núp bóng tổ chức thiện nguyện

Cùng cho ý kiến về dự thảo luật, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) dẫn báo cáo từ Bộ Công an cho thấy số vụ mua bán người ngày càng có chiều hướng gia tăng. Đáng lo ngại là xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá, hoặc mua bán trẻ em núp bóng các tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát.

Ủng hộ quan điểm của đại biểu Huỳnh Thị Phúc, bà Thu nói hành vi mua bán thai nhi trong bụng mẹ nguy hiểm cho xã hội, vi phạm đạo đức cũng như thuần phong mỹ tục, nhưng lại chưa được quy định trong pháp luật. Bà Thu cho rằng, cần bổ sung quy định truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi này.

Vẫn theo đại biểu tỉnh Thái Bình, giai đoạn 2012 - 2020, hành vi mua bán người chủ yếu thực hiện ra nước ngoài, chiếm đến 80%. Còn hiện nay, số vụ mua bán người ở trong nước ngày càng tăng, riêng năm 2022 chiếm 45% số vụ.

Chưa hết, đối tượng mua bán người trước đây thường trực tiếp về các vùng, địa điểm để tiếp cận, tìm kiếm nạn nhân. Trong khi đó, với sự phát triển của công nghệ hiện nay, các đối tượng chỉ cần ngồi ở một vị trí, sử dụng Zalo hoặc Facebook để kết nối, dụ dỗ, mua bán nạn nhân.

Bà Thu cho hay, hành vi mua bán người được Liên Hiệp Quốc xác định là một trong 4 tội phạm nguy hiểm nhất thế giới. Thời gian qua, loại tội phạm này không ngừng diễn biến phức tạp, thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây hậu quả nghiêm trọng.

Từ thực tiễn đã nêu, nữ đại biểu cho rằng việc sửa đổi luật Phòng, chống mua bán người là hết sức cần thiết, nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh, xử lý vi phạm.