Công nghệ Việt đón vận hội mới

Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn toàn cầu

"Việt Nam là quốc gia duy nhất có thể tham gia đầy đủ các công đoạn của chuỗi bán dẫn", ông Jensen Huang, Chủ tịch kiêm CEO Tập đoàn NVIDIA, nhận định khi đến Việt Nam. Không chỉ ngành công nghiệp chip, các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain) trong nước cũng đang nhận được sự quan tâm lớn từ các quỹ đầu tư, tập đoàn công nghệ toàn cầu.

ẢNH: NHẬT BẮC

Điều này đến từ lợi thế đặc biệt của Việt Nam trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, trở thành điểm đến an toàn, ổn định về địa chính trị cho các nhà đầu tư, tập đoàn công nghệ toàn cầu. Ngoài ra, tính đến cuối năm 2024, Việt Nam là một trong những nền kinh tế cởi mở nhất thế giới với 17 hiệp định thương mại tự do. Trong "Báo cáo kinh tế - xã hội năm 2024, giải pháp tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội năm 2025", Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết Việt Nam là một trong 15 nước đang phát triển thu hút vốn FDI lớn nhất thế giới. Mức tăng trung bình trong năm 2024 đạt khoảng 7%, cao nhất trong nhiều năm qua.

Việt Nam cũng trở thành tâm điểm của truyền thông quốc tế khi các tỉ phú công nghệ liên tục đến thăm. Hồi đầu tháng 3.2024, tỉ phú Bill Gates đã bay chuyên cơ riêng đến Đà Nẵng để tìm kiếm cơ hội hợp tác trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Giới phân tích nhận định sự trở lại của Bill Gates sau 18 năm là "minh chứng cho sức hấp dẫn ngày càng tăng của Việt Nam". Liên tiếp sau đó là các chuyến thăm của Tim Cook, CEO Apple; huyền thoại công nghệ thông tin Narayana Murthy (Ấn Độ)… và mới đây nhất là tỉ phú Jensen Huang của NVIDIA, công ty chip giá trị nhất thế giới. Đằng sau những chuyến thăm ấy là hàng chục tỉ USD được rót vào hệ sinh thái công nghệ ở Việt Nam với các trung tâm R&D mang tầm cỡ khu vực, các nhà máy AI, trung tâm bán dẫn liên tục mọc lên.

Theo tỉ phú Narayana Murthy, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến công nghệ toàn cầu, phản ánh cam kết và đầu tư của đất nước nhờ sự chăm chỉ, tính kỷ luật, sự sáng tạo và hoài bão. Ông nhận định nhờ những phẩm chất này, trong 20 năm tới, Việt Nam sẽ sớm trở thành một trong những quốc gia phát triển hàng đầu châu Á và đứng vào hàng ngũ tăng trưởng nhanh nhất thế giới.

Trái ngọt từ những chiến lược công nghệ mới

Những thay đổi nhanh chóng của thế giới tạo ra cho Việt Nam nhiều cơ hội mới nhưng chính những quyết sách quan trọng của nhà nước mới là động lực quan trọng, giúp đất nước kịp thời nắm bắt vận hội mới.

Một trong những chiến lược quan trọng nhất của công nghệ Việt năm qua là phát triển công nghiệp bán dẫn. Thay vì chỉ hoạch định cho giai đoạn 5 năm như hầu hết quốc gia trong khu vực, Việt Nam đã hoạch định một lộ trình theo 3 giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn 2050 theo công thức C = SET + 1. Theo đó, sự phát triển ngành bán dẫn Việt Nam (C - chip) dựa trên 4 yếu tố: (S - Specialized) sản xuất chip chuyên dụng; (E - Electronics) tăng trưởng ngành điện tử/công nghiệp điện tử; (T - Talent) xây dựng đội ngũ kỹ sư bán dẫn tài năng; (+1) kiến tạo Việt Nam trở thành điểm đến an toàn mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu về bán dẫn. Mục tiêu lâu dài là Việt Nam có thể tham gia đầy đủ vào cả 3 khâu sản xuất chính, gồm thiết kế, sản xuất và đóng gói chip.

Kết quả, không chỉ có những nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới như Intel, Amkor, Samsung, Synopsys hay Hanmi Semiconductor… tăng cường sự hiện diện tại Việt Nam mà các doanh nghiệp công nghệ trong nước như Viettel, FPT cũng đã mạnh dạn đầu tư vào R&D, chủ động thiết kế, sản xuất chip cho kết nối 5G, y tế, internet vạn vật (IoT).

Ngoài bán dẫn, năm qua Chính phủ cũng ban hành Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo đến năm 2030. Mục tiêu đưa Việt Nam thành một trong những điểm sáng về phát triển AI trên toàn cầu. Bên cạnh việc tạo hành lang pháp lý thông thoáng để phát triển công nghệ, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Việt Nam cũng đặc biệt nhấn mạnh việc tiếp cận công nghệ một cách có trách nhiệm, đảm bảo phù hợp với văn hóa Việt Nam, tránh những tác động, rủi ro nghiêm trọng đến cộng đồng. Để tự chủ trong cuộc đua AI, Việt Nam đã có nhà máy AI đầu tiên (AI Factory), sẵn sàng cung cấp dịch vụ từ tháng 1.2025. Việc xây dựng hạ tầng công nghệ đặt tại Việt Nam còn đảm bảo mọi dữ liệu phát sinh sẽ được lưu trữ, xử lý trong lãnh thổ Việt Nam, đảm bảo quyền tự chủ công nghệ, bảo mật quốc gia và thúc đẩy năng lực cạnh tranh AI. Đầu tháng 12.2024, Chính phủ và NVIDIA hợp tác mở Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Trí tuệ nhân tạo (Vietnam Research and Development Center - VRDC) và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam. Ngay sau đó, NVIDIA tuyển dụng hàng loạt vị trí từ kỹ sư đến quản lý cấp cao để làm việc tại Việt Nam. Đây được xem là những trái ngọt đầu tiên của Việt Nam trong cuộc đua về AI.

Nếu như bán dẫn, AI là cuộc đua đòi hỏi nguồn lực lớn trong thời gian dài, thì blockchain đang mở ra cho Việt Nam cơ hội dẫn đầu thế giới khi Chiến lược Blockchain quốc gia chính thức được ban hành. Theo mục tiêu đến 2030, Việt Nam thuộc nhóm dẫn đầu khu vực và có vị thế quốc tế trong ngành blockchain. Chiến lược cũng định hình khung pháp lý tương lai, giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập với xu thế công nghệ toàn cầu. Song song với Chiến lược Blockchain quốc gia, Quốc hội đang xem xét dự thảo luật Công nghiệp công nghệ số. Đây sẽ là nền tảng pháp lý ban đầu vững chắc để thúc đẩy ngành công nghiệp ứng dụng công nghệ blockchain non trẻ nhưng nhiều tiềm năng.

Chiến lược Blockchain quốc gia mở ra nhiều cơ hội quan trọng để khuyến khích ứng dụng blockchain trong các ngành như tài chính, logistics, nông nghiệp và quản lý dữ liệu, giúp các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ có thêm không gian để tăng trưởng và phát triển.

Theo các chuyên gia, nỗ lực kiến tạo môi trường thuận lợi với các chiến lược, chính sách ưu đãi, chương trình thúc đẩy đầu tư, chi phí lao động cạnh tranh và sự ổn định về địa chính trị, đang đưa Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng toàn cầu như bán dẫn, AI, blockchain. Tuy nhiên, để có thể nắm bắt ngay vận hội, tiến nhanh vào kỷ nguyên mới, các chuyên gia cho rằng Việt Nam cũng cần nhanh chóng hoàn thiện khung pháp lý, tập trung đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và lựa chọn phù hợp trong từng giai đoạn.