Cửa biển bồi lấp, hàng trăm tàu cá không thể ra khơi

"ĐI LÀ ĐI LUÔN !"

Theo ghi nhận của PV Thanh Niên vào chiều 13.2, tại cửa biển Mỹ Á (P.Phổ Quang, TX.Đức Phổ, Quảng Ngãi) có nhiều ngư dân túc trực để theo dõi, chờ nước lớn đưa tàu ra khơi. Sau nhiều giờ trông đợi, tàu cá QNg 98831 TS của ngư dân Huỳnh Văn Vũ (P.Phổ Vinh, TX.Đức Phổ) mới nổ máy chuẩn bị ra khơi.

ẢNH: PHẠM ANH

Biết cửa biển Mỹ Á bị bồi lấp, ông Vũ nhờ ngư dân Nguyễn Thanh Huyền (chủ tàu cá QNg 48520 TS) lai dắt ra biển. Tin tưởng vào ngư dân thuộc lòng từng luồng, bãi ở cửa Mỹ Á, tàu ông Vũ nối vào tàu ông Huyền bằng sợi dây thừng, lần theo con nước nhích dần ra phía biển. Tưởng chỉ cần 5 phút để 2 con tàu ra khỏi cửa biển nhưng 2 giờ sau vẫn không thoát ra được.

Quần thảo một hồi, bỗng tàu cá QNg 98831 TS đứng khựng lại, gầm rú ầm ĩ vì mắc cạn. "Chuyến này ra khơi đi là đi luôn, không quay về bến quê Mỹ Á nữa. Bán hải sản ở các cửa biển ngoài tỉnh cho khỏe", ông Vũ bực bội.

ẢNH: PHẠM ANH

Ông Vũ cũng giống hàng trăm ngư dân khác, gần Tết Ất Tỵ đưa tàu về bến Mỹ Á đậu, để qua tết lại mở biển ra khơi. Nhưng chuyến ra khơi đầu năm bị mắc cạn khiến các ngư dân bức xúc. Chứng kiến cảnh tàu cá ông Vũ bị mắc cạn, 4 tàu cá khác dù đã chuẩn bị đầy đủ nhưng thuyền trưởng đành gọi báo cho bạn chài không ra khơi trong đêm 13.2, chờ đợt thủy triều khác lớn hơn.

Theo các ngư dân P.Phổ Quang, tàu thuyền ra khơi an toàn là ban ngày. Tuy nhiên, ở cửa biển Mỹ Á, các chủ tàu phải "canh" thủy triều để ra khơi, nước cạn từ 11 giờ trưa, đến 16 giờ thủy triều lên và đến 22 giờ cạn lại. Nhiều năm qua, tình trạng tàu cá mắc cạn trong những chuyến ra khơi đầu năm luôn tái diễn tại cửa biển Mỹ Á.

NHIỀU THIỆT HẠI

Một cán bộ Đồn biên phòng Phổ Quang cho biết, khu vực cửa biển Mỹ Á có 373 tàu cá lớn (dài 15 m trở lên). Nhưng nhiều năm qua, tàu về neo đậu cảng Mỹ Á chưa được 1/3, các tàu khác đi đánh bắt rồi về cảng cá ở Đà Nẵng nhiều nhất, sau đó là cảng cá Tịnh Hòa (TP.Quảng Ngãi) và các cảng cá tại Bình Định, Quảng Bình, Quảng Trị… Nguyên nhân do luồng lạch cảng Mỹ Á vừa hẹp lại bị bồi lấp.

ẢNH: P.A

Một chủ tàu kể, xe khách lớn ngoài tỉnh về thẳng cảng Mỹ Á là chở hàng chục ngư dân từ bến cá ở Đà Nẵng và các tỉnh khác trở về thăm vợ, con. Chơi chừng 5 - 7 ngày, ngư dân thuê xe quay lại tàu để đi biển. Chưa kể thời gian, mỗi chuyến đi về thăm gia đình mất ít nhất 400.000 - 500.000 đồng tiền tàu xe, còn tàu cá đậu tại bến ngoài tỉnh 1 tuần phải trả tiền trông giữ từ 1,5 - 2 triệu đồng/tàu. Tàu thuyền không về, dịch vụ hậu cần nghề cá như: đá lạnh, nhiên liệu, thực phẩm… ở cảng Mỹ Á ngày càng sa sút.

Nhiều ngư dân địa phương cho rằng nếu không bị mắc cạn, xuất bến từ cửa Mỹ Á và trở về đây bán cá sẽ có nhiều thuận lợi, thúc đẩy nghề cá và kinh tế ngư dân phát triển. Còn đậu tàu cá ở các nơi, ngư dân không an tâm. Điển hình là Tết Nguyên đán năm 2023, có 2 tàu của ngư dân P.Phổ Quang bị cháy tại âu thuyền Thọ Quang (TP.Đà Nẵng), trong đó có tàu cá của ông Huỳnh Văn Vũ. "Chúng tôi đã kiến nghị nhiều lần, nhưng không hiểu sao cửa biển bồi lấp mãi vẫn không được nạo vét thông luồng", một chủ tàu nói.

Không chỉ cửa Mỹ Á, cửa Đại (ở xã An Phú, TP.Quảng Ngãi) cũng bị bồi lấp, có khoảng 150 tàu thuyền đánh bắt xa bờ không thể ra khơi đầu năm. Theo ông Phạm Văn Hùng (xã An Phú), khoảng 10 năm nay, cửa Đại bị bồi lấp nghiêm trọng, luồng lạch ngày càng hẹp dần. Do vậy, nhiều tàu cá phải neo đậu các bến cảng trong và ngoài tỉnh, chịu cảnh chi phí đi lại, giữ tàu và mất an toàn.

"Tàu ra vào cửa Đại mấy năm nay phải do ngư dân "thiện chiến", có kinh nghiệm, nắm rõ thủy triều lên xuống mới dám lái tàu đi qua. Mực nước khi cạn thì chỗ thấp nhất chừng nửa mét, cao nhất chỉ tới rốn. Đây là điều thấp thỏm của hàng trăm ngư dân khi điều khiển tàu thuyền đi qua cửa biển này", ông Hùng nói.

Hiện khu vực cửa Đại bị bồi lấp khoảng 2 km, tính từ cửa biển vào. Nơi cạn nhất khi thủy triều lên cao cũng chỉ 1,5 m và sâu nhất khoảng 2 m nên tàu thuyền công suất từ 30 CV trở lên đều không thể ra vào cửa Đại.

Theo ông Võ Khánh, Phó chủ tịch UBND xã An Phú, khi cửa biển bị bồi lấp, ngư dân làm ăn kém hiệu quả, dịch vụ hậu cần nghề cá cũng gặp khó khăn, nhiều cơ sở chế biến thủy sản phải đóng cửa do thiếu nguyên liệu. UBND xã An Phú đã kiến nghị các cấp, các ngành về việc nạo vét để thông luồng cửa biển; về lâu dài, cần sớm đầu tư giai đoạn 2 dự án Khu neo đậu tránh trú bão kết hợp với cảng cá Cổ Lũy để ngư dân hoạt động thuận lợi hơn.

ĐANG CHỜ THỦ TỤC, QUY TRÌNH NẠO VÉT

Đại úy Lê Sơn Dũ, Trạm trưởng Trạm biên phòng Mỹ Á (Đồn biên phòng Phổ Quang), cho biết đã nhận công tác tại đây 18 tháng và tháng nào cũng có báo cáo về vấn đề cửa biển bồi lấp. Tại các cuộc họp, lãnh đạo Đồn biên phòng Phổ Quang cũng kiến nghị việc nạo vét luồng lạch cửa Mỹ Á để ngư dân hoạt động thuận lợi hơn.

Theo UBND TX.Đức Phổ, cảng Mỹ Á được xây dựng giai đoạn 1 năm 2009, đưa vào sử dụng năm 2011; giai đoạn 2 xây dựng năm 2018, đưa vào sử dụng tháng 9.2019. Cửa biển này bị bồi lấp nặng năm 2022, với chiều dài khoảng 500 m từ cửa biển vào, gây tâm lý không an tâm khi ngư dân đưa tàu thuyền vào neo đậu và mua bán hải sản. Nhiều tàu thuyền mắc cạn dẫn đến hư hại, bị sóng đánh chìm khi ra vào cửa biển gây thiệt hại kinh tế và đời sống ngư dân.

Do cửa biển bồi lấp, số lượng tàu thuyền ra vào giảm dần, dịch vụ hậu cần nghề cá cũng hoạt động cầm chừng, thậm chí có cơ sở ngừng hoạt động… Ngoài ra, do luồng cửa biển hiện chỉ có 1,8 m nước nên tàu cá khoảng 200 CV phải đi neo trú ngoài địa phương.

Ông Trần Ngọc Sang, Phó chủ tịch UBND TX.Đức Phổ, cho biết địa phương đã kiến nghị rất nhiều lần lên ngành chức năng tỉnh Quảng Ngãi, yêu cầu bổ sung kinh phí để nạo vét cửa biển Mỹ Á.

Vào tháng 5 và 6.2024, Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ngãi đã báo cáo UBND tỉnh Quảng Ngãi về tình trạng bồi lấp cửa biển Mỹ Á và có tờ trình đề nghị thực hiện dự án nạo vét thông luồng cửa biển này. Theo đó, nạo vét chiều dài 300 m, thông chiều rộng đáy luồng 60 m, cao độ đáy luồng 4 m, với khối lượng 90.000 m³. Thời gian thực hiện trong giai đoạn 2024 - 2025, kinh phí 3 tỉ đồng. Tuy nhiên, hiện dự án vẫn chưa thực hiện.

Theo ông Nguyễn Đức Bình, Phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ngãi, các đơn vị chức năng vẫn đang làm các thủ tục, quy trình thực hiện nạo vét thông luồng cảng Mỹ Á.