Cuba, thiên đường của những hoài niệm

>> Những hoài niệm đẹp của Sài Gòn xưa

Cocotaxi và taxi Maquina xếp hàng trước Inglatera – khách sạn cổ nhất tại Havana

Những chuyến hành trình kế tiếp mang tôi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Mới đây thôi tôi cảm thấy như mình được quay lại với quá khứ mà thoáng chốc lại bắt gặp những nét hiện đại trẻ trung ở bất kỳ nơi đâu đặt chân tới, từ thủ đô Havana kiêu kỳ, Santiago sôi nổi hay Trinidad trầm mặc cổ kính. Cuba mang trong mình bao hoài niệm cùng sự đối nghịch đến nao lòng từ cảnh sắc cho đến con người nơi đây...

Quang cảnh ở khu Old Havana (Havana Vieja)

Khó có thể bắt gặp nơi nào có phương tiện giao thông đa dạng như Cuba. Ngay ở thủ đô Havana, bạn có thể bắt gặp xe buýt, xe ngựa, xe đạp, taxi maquina sặc sỡ, coco taxi (như xe ba bánh Việt Nam, mô phỏng hình quả dừa) và bicitaxi (giống như xích lô nhưng người lái xe ngồi đằng trước) chạy đan xen trên đường phố. Giá cả chênh lệch tùy vào khoảng cách xa gần, việc bạn có phải là du khách hay không và có giỏi mặc cả hay không!

Trong một chiếc xe khách camion chạy liên tỉnh

Đặc biệt văn hóa đi nhờ xe ở Cuba đã trở thành một phần của cuộc sống. Khi đi từ tỉnh này sang tỉnh khác, người dân có thể xin đi cùng taxi maquina với những người chung tuyến đường (khá giống taxi Uber), đi nhờ xe tải hoặc xe buýt hoặc bắt xe khách camion với chi phí tương đương 20.000 đồng một chặng giữa hai tỉnh cạnh nhau. Tài xế có thể là bất kỳ ai muốn kiếm thêm thu nhập, ví dụ như tôi đã từng đi nhờ xe của một anh phát thanh viên trên đài tiếng nói, sau khi mua xe ô tô anh cũng chạy taxi ban ngày để kiếm thêm ngoài công việc phát thanh hàng tối.

Phương tiện cá nhân thì có xe ô tô cổ, xe đạp, xe ngựa và xe máy. Có một chiếc xe ngựa để chở vợ con về thăm nhà ngoại cuối tuần ở xa khá là “oách” ở Cuba. Trừ xe máy khá quen thuộc, tôi đã chụp không biết bao nhiêu ảnh với những chiếc xe ô tô cổ hiệu Buick, Pontiac Starchier, Fairlane... siêu ngầu, màu sắc sặc sỡ và lúc nào cũng như nhún nhẩy theo nhạc salsa xập xình phát ra từ trong xe.

Còn xe đạp, ngoài những chiếc đời mới, Cuba vẫn còn khá nhiều những chiếc xe đạp nhập khẩu từ Trung Quốc cách đó hàng chục năm theo lô rẻ nhất, không phanh và không còi. Những chiếc xe này được cha truyền con nối qua nhiều thế hệ, có chăng là được gia cố thêm khóa mà thôi! Lốp và săm là chuyện vô cùng xa xỉ ở Cuba nên bạn có thể bắt gặp người dân mang cờ lê ốc vít ra đập bong bong và sửa xe ở bất kỳ đâu khi xe bị trục trặc!

Hiện ở Cuba vẫn tồn tại hai đồng tiền song song – đồng tiền chuyển đổi (CUC) với tỷ giá 1 CUC gần bằng 1 USD và đồng tiền nội địa (CUP) với tỷ giá 1 CUC = 25 CUP. Việc duy trì song song hai đồng tiền này gây ra khá nhiều phiền toái cho du khách nước ngoài, nhưng mặt khác giá niêm yết dành cho khách du lịch theo đồng CUC mang lại một khoản thu nhập khổng lồ cho Cuba.

 

Một ban nhạc đường phố đang tập duyệt trước khi biểu diễn ở Trinidad

Sau vài ngày “cắn răng” tiêu bằng đồng CUC, với chút vốn tiếng Tây Ban Nha ít ỏi và nhiều vốn từ “tay chân”, tôi cùng một người bạn quyết tâm khám phá Cuba theo cách người Cuba – a lo Cubano. Thay vì dạo quanh những cửa hàng niêm yết giá CUC và khu vực dành cho người nước ngoài, chúng tôi len lỏi vào những nơi có đông người dân địa phương và xa trung tâm. Đây mới là lúc chúng tôi hiểu tại sao Cuba lại được coi là “rẻ”. Đi xe buýt mất 40 cent CUP tức khoảng 400 đồng, nước trái cây tương đương 2.000 đồng, kem ốc quế 1.000 đồng và một bữa ăn trong nhà hàng địa phương (paladar hoặc criolla) chỉ tốn khoảng 35.000 – 50.000 đồng bao gồm ba món.

Khám phá ra “bí kíp” này, chúng tôi vô cùng hào hứng thử các món nước ép và sinh tố rất ngon của Cuba (ổi, me, dứa, nước mã mây) cũng như các món ăn đặc trưng của nơi đây: cơm nấu đỗ đen, bít tết lợn, chuchanero (bì lợn sấy)... Không hổ danh là đất nước của mía đường, Cuba khiến du khách phải choáng ngợp trước thực đơn đồ ngọt đồ sộ với cơ man là các loại bánh ngọt, kẹo caramelo và kem các loại.

Cũng chính vì sự phân chia hai đồng tiền như vậy mà có một số khu vực ở Cuba gần như được coi là dành người nước ngoài, đơn cử như các resort all-inclusive, khách sẽ trả tiền cho toàn bộ dịch vụ ăn ở tại đó khi đặt phòng. Với rượu uống tràn trề, buffet đồ ăn Âu Á, hồ bơi và tiện nghi như các resort đẳng cấp thế giới, rất nhiều khách du lịch từ Mỹ, Canada và châu Âu bay sang Cuba chỉ để nghỉ dưỡng cuối tuần và tất cả những gì họ thấy là một Cuba hoa lệ và không khác gì các bãi biển danh tiếng trên thế giới. Tuy nhiên đằng sau bức tường resort đó, cuộc sống của người dân địa phương lại hoàn toàn khác...

Khi tới Cuba, nếu vào các nhà hàng địa phương, gần như bạn không thể thấy món thịt bò trong thực đơn. Việc mua bán và giết mổ bò chỉ do nhà nước thực hiện, mỗi đứa trẻ sinh ra sẽ được nhận 11 kg thịt bò và toàn bộ số thịt bò còn lại sẽ được đem ra phục vụ du khách tại các nhà hàng và resort sang trọng. Món ăn thường trực của người dân Cuba ở tiệm hay ở nhà là một đĩa cơm nấu đậu đen, một chút vianda frita (chuối chiên), salad thường là dưa chuột hoặc cà chua và một miếng thịt heo hoặc sườn.

Ai ai mỗi khi nhắc tới Cuba đều liên tưởng ngay tới những vũ điệu lắc hông nóng bỏng hay các chàng trai cô gái mơn mởn và đầy sức sống. Bản thân tôi cảm thấy điều đó rõ ràng hơn hết khi xuống phố trong trang phục giống như phụ nữ Cuba – áo hai dây và quần short.

Tôi và người bạn đi cùng được (hoặc là bị) tiếp cận từ trẻ em, thanh niên đến ông già bởi nhiều cách khác nhau. Chào hỏi, hôn gió và thậm chí là lời chào mời “Em có thích bạn trai người Cuba không?”. Chỉ cần một chút nhạc salsa, ánh mắt hay lắc hông, các chàng trai cô gái có thể làm dáng và tán tỉnh nhau thật tự nhiên. Tôi vẫn tiếc hùi hụi là khi rời Cuba đã không thể “đóng chai” một chút sức sống a lo Cubano để mang về nước.

Dành cho bạn có ý định đi du lịch Cuba - Mùa du lịch cao điểm của Cuba thường kết thúc vào tháng 5 nhưng thường đây cũng là thời điểm khuyến mãi của một số hãng hàng không lớn của châu Âu có đường bay đi Cuba như Air France. Vé đi Cuba dao động từ 1.600 – 1.900 USD khứ hồi. Do Cuba cấp visa cho du khách VN tương đối nhanh chóng và thuận tiện, bạn không cần đặt vé quá sớm. Cơ bản chỉ cần có vé máy bay, bảo hiểm và điền tờ khai là bạn có thể nộp đơn xin visa và sớm nhất chỉ cần 1 ngày là có visa. Bãi tắm Paraiso – bãi tắm đẹp nhất ở hòn Cayo Largo - Khi đổi tiền sang Cuba bạn nên mang Euro do hiện tỷ giá Euro với VNĐ đang thấp nhưng Euro lại khá được giá ở Cuba. Đồng USD khi đổi sang tiền Cuba sẽ tự động bị giảm 10%. Các văn phòng đổi tiền (Cadeca) hoặc ngân hàng đều có dịch vụ đổi tiền và tỷ giá như nhau. - Nên mang giấy vệ sinh và đồ vệ sinh cá nhân đủ dùng vì các mặt hàng này ở Cuba khá đắt. - Vì người dân Cuba ăn ít rau và dùng nhiều đồ ngọt nên bạn cần mang theo vitamin và uống nước ép thường xuyên để bổ sung vi chất. Nước máy ở Cuba khá nhiều calcium nên nếu không quen bạn nên mua nước đóng chai để uống hoặc mua viên lọc nước để khử calcium trước khi dùng. - Nên tìm các nhà hàng đề biển criolla, paladar hoặc niêm yết giá bằng tiếng Tây Ban Nha vì đa phần là dành cho khách địa phương. - Nên trang bị một chút tiếng Tây Ban Nha cơ bản để giao tiếp ở Cuba. Đa phần dân Cuba không biết tiếng Anh. - Ở Cuba dùng chấu vuông và nguồn điện chủ yếu là 110V. Bạn nên mang theo bộ chuyển điện để dùng nếu cần.