Cúm gia cầm lan rộng, cảnh báo có thể thành nguy cơ nghiêm trọng quanh năm

Hơn 20 chuyên gia và nông dân ở 4 châu lục cho rằng các đợt bùng phát cúm gia cầm sẽ không sớm giảm ở các trang trại gia cầm, làm gia tăng các mối đe dọa đối với nguồn cung cấp thực phẩm của thế giới, theo Reuters. Họ khuyến cáo rằng nông dân phải xem căn bệnh này là mối nguy cơ nghiêm trọng quanh năm, thay vì tập trung nỗ lực phòng ngừa trong mùa di cư mùa xuân của các loài chim hoang dã.

Các đợt bùng phát của virus gây cúm gia cầm đã lan rộng ở Bắc và Nam Mỹ, châu Âu, châu Á và châu Phi, không bị đánh bại bởi cái nóng mùa hè hoặc những đợt lạnh giá mùa đông, kể từ khi một chủng virus xuất hiện ở Mỹ vào đầu năm 2022 có những đặc điểm tương tự về mặt di truyền so với những trường hợp ở châu Âu và châu Á.

Reuters

Hôm 15.2, Argentina và Uruguay tuyên bố tình trạng khẩn cấp vệ sinh quốc gia sau khi các quan chức xác nhận các ca nhiễm cúm gia cầm đầu tiên của hai nước này. Argentina đã tìm thấy virus ở chim hoang dã, trong khi những con thiên nga chết ở Uruguay cho kết quả dương tính.

Các loài chim hoang dã chịu trách nhiệm chính trong việc lây lan virus, theo các chuyên gia. Những loài thủy cầm như vịt có thể mang bệnh mà không chết và truyền bệnh cho gia cầm qua phân, nước bọt và những thứ khác bị nhiễm virus.

"Cuộc chiến mới"

Giá trứng lập kỷ lục sau khi dịch bệnh năm ngoái giết chết hàng chục triệu con gà đẻ trứng, khiến một số nước nghèo nhất thế giới không thể tiếp cận nguồn protein giá rẻ chủ yếu vào thời điểm nền kinh tế toàn cầu đang lao đao vì lạm phát cao, theo Reuters.

Tại Mỹ, Rose Acre Farms, nhà sản xuất trứng lớn thứ hai của nước này, đã mất khoảng 1,5 triệu con gà mái tại một địa điểm sản xuất ở hạt Guthrie thuộc bang Iowa trong năm ngoái, dù bất kỳ ai vào chuồng đều phải tắm trước để loại bỏ mọi dấu vết của virus, theo Giám đốc điều hành Marcus Rust.

Ông Rust cho biết thêm một trang trại của công ty ở hạt Weld thuộc bang Colorado đã bị nhiễm bệnh hai lần trong vòng 6 tháng, giết chết hơn 3 triệu con gà. Ông cho rằng gió đã thổi virus gây bệnh từ những cánh đồng gần nơi ngỗng thải phân.

Mỹ cùng Anh, Pháp và Nhật Bản nằm trong số các quốc gia bị thiệt hại kỷ lục về gia cầm trong năm qua, khiến một số nông dân cảm thấy bất lực.

"Cúm gia cầm đang xảy ra ngay cả trong một trang trại gia cầm mới với thiết bị hiện đại và không có cửa sổ, vì vậy tất cả những gì chúng tôi có thể làm bây giờ là cầu xin Thượng Đế ngăn chặn dịch bệnh bùng phát", Shigeo Inaba, người nuôi gà lấy thịt ở tỉnh Ibaraki gần Tokyo, cho hay.

Gia cầm ở Bắc bán cầu trước đây được cho là gặp nguy cơ cao nhất khi các loài chim hoang dã hoạt động trong mùa di cư mùa xuân. Các chuyên gia cho rằng mức độ virus tăng cao ở nhiều loại thủy cầm và các loài chim hoang dã khác có nghĩa là gia cầm hiện phải đối mặt với nguy cơ cao quanh năm.

"Đó là một cuộc chiến mới. Về cơ bản, đó là một cuộc cầu nguyện kéo dài 12 tháng", ông Bret Marsh, bác sĩ thú y cấp bang ở bang Indiana (Mỹ), nhận định.

Trong một dấu hiệu cho thấy mối đe dọa sẽ tiếp tục tồn tại, ông Marsh đang xin tài trợ từ các nhà lập pháp Indiana để thuê thêm một bác sĩ thú y gia cầm và chuyên gia sức khỏe gia cầm. Indiana đã mất hơn 200.000 con gà lôi và các loài chim khác trong năm qua, trong khi tổng số con chim chết ở Mỹ đã lên tới 58 triệu con, theo Reuters dẫn số liệu từ chính phủ Mỹ,

Virus thường gây tử vong cho gia cầm và toàn bộ đàn bị tiêu hủy khi chỉ một con gia cầm có kết quả xét nghiệm dương tính.

Tiêm vắc xin không phải là một giải pháp đơn giản. Việc này có thể làm giảm tình trạng lây nhiễm nhưng không loại bỏ được mối đe dọa từ virus, khiến việc phát hiện sự hiện diện của virus trong đàn trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, Mexico và Liên minh châu Âu (EU) nằm trong số những quốc gia tiêm chủng hoặc cân nhắc tiêm phòng, theo Reuters.

Mặc dù virus có thể lây nhiễm sang người, thường là những người tiếp xúc với gia cầm bị nhiễm bệnh, nhưng Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định nguy cơ đối với con người ở mức thấp.

Vấn đề toàn cầu

Ông Gregorio Torres, đứng đầu bộ phận khoa học của Tổ chức Thú y thế giới có trụ sở tại Paris (Pháp), cho hay các loài chim hoang dã đã lây lan dịch bệnh ra khắp thế giới ngày càng rộng hơn bao giờ hết, có khả năng mang theo lượng virus kỷ lục. Ông cho Reuters hay loại virus này đã thay đổi từ những đợt bùng phát trước đó thành một dạng có khả năng lây truyền cao hơn.

Dạng virus lưu hành đang lây nhiễm cho nhiều loài chim hoang dã hơn so với các biến thể trước, bao gồm cả những loài không di cư xa, theo ông David Suarez, quyền giám đốc phòng thí nghiệm của Phòng thí nghiệm nghiên cứu gia cầm Đông Nam của chính phủ Mỹ ở bang Georgia. Ông cho rằng sự lây nhiễm của những con chim "cư trú" như thế đang giúp virus tồn tại trong suốt cả năm.

Ngoài ra, ông David Stallknecht, giám đốc Nghiên cứu Bệnh Động vật hoang dã Hợp tác Đông Nam tại Đại học Georgia, cho biết cho hay mức độ virus cao ở các loài chim như mòng biển cánh xanh và vịt di cư quãng đường dài đã giúp virus lây lan sang các vùng mới của Nam Mỹ.

Chụp màn hình The Guardian

Các quốc gia bao gồm Peru, Ecuador và Bolivia trong những tháng gần đây đã báo cáo các trường hợp nhiễm cúm gia cầm đầu tiên của mình.

Bộ Nông nghiệp và Chăn nuôi Ecuador cho biết đã áp đặt tình trạng khẩn cấp về sức khỏe động vật kéo dài 3 tháng từ ngày 29.11, hai ngày sau khi trường hợp gia cầm nhiễm bệnh đầu tiên được phát hiện. Cũng theo bộ này, cho đến nay đã có hơn 1,1 triệu con gia cầm chết.

Các ca nhiễm bệnh ở Uruguay và Bolivia đã đẩy cúm gia cầm đến gần nước xuất khẩu thịt gà hàng đầu thế giới là Brazil, quốc gia chưa bao giờ xác nhận ca cúm gia cầm nào. Bộ trưởng Nông nghiệp Brazil Carlos Favaro ngày 15.2 cho biết nước này đã điều tra ba trường hợp nghi ngờ, nhưng kết quả xét nghiệm cho kết quả âm tính.

Một số chuyên gia nghi ngờ biến đổi khí hậu có thể góp phần vào sự lây lan toàn cầu của cúm gia cầm bằng cách thay đổi môi trường sống và đường di cư của các loài chim hoang dã.

Trong khi đó, nhiều chuyên gia cho hay nông dân đang thử các chiến thuật khác thường để bảo vệ gia cầm, với một số sử dụng máy móc phát ra tiếng động lớn để xua đuổi chim hoang dã, theo Reuters.