Đại án Gang thép Thái Nguyên: Luật sư đề nghị xem xét trách nhiệm Bộ Công thương

Ngày 15.4, Tòa án nhân dân TP.Hà Nội tiếp tục phiên xử 19 bị cáo trong vụ thất thoát 830 tỉ đồng tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty cổ phần gang Thép Thái Nguyên (TISCO).

Dự án này do TISCO làm chủ đầu tư, HĐQT Tổng công ty thép Việt Nam (VNS) là cấp quyết định đầu tư, được triển khai từ năm 2007 với tổng mức đầu tư dự kiến 3.843 tỉ đồng, do Tập đoàn luyện kim Trung Quốc (MCC) làm thầu chính. Tuy nhiên, do nhiều sai phạm, dự án đến nay dự án vẫn chưa hoàn thành, TISCO đã vay và rót vào đây 4.423 tỉ đồng, khiến doanh nghiệp này phải chịu thiệt hại 830 tỉ đồng tiền lãi.

Được quyền tranh luận, tự gỡ tội cho mình trước tòa, nhưng bị cáo Trần Trọng Mừng, cựu Tổng giám đốc TISCO, nhờ luật sư Đinh Anh Tuấn (Công ty luật Hợp danh Thiên Quang, Đoàn luật sư TP.Hà Nội) bào chữa thay mình.

Bị cáo Mừng bị quy kết giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án khi không chấp dứt hợp đồng với MCC, mặc dù biết MCC có nhiều vi phạm. Thời điểm đó, thay vì chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng; báo cáo người có thẩm quyền để hủy đấu thầu, đấu thầu lại, thì bị cáo này lại chỉ đạo để đàm phán theo yêu cầu của MCC, ký văn bản đề nghị tăng giá phần C (xây lắp) trong hợp đồng trọn gói EPC.

Ngoài ra, bị cáo Mừng còn bị quy kết đã giới thiệu và chấp thuận cho Tổng công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ, khi chưa đánh giá năng lực, dẫn đến việc chọn thầu phụ yếu kém khiến dự án phải dừng thi công vào năm 2011, và đến nay chưa hoàn thành.

Bào chữa cho thân chủ về vấn đề này, luật sư Đinh Anh Tuấn cho rằng, cần xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương, khi cơ quan này đã giới thiệu VINAINCON tới các bị cáo trong vụ để họ chọn làm nhà thầu phụ.

Việc Bộ Công thương giới thiệu VINAINCON được nhiều bị cáo là cựu lãnh đạo TISCO và VNS khai trước đó tại phiên tòa. Chính vì được Bộ Công thương giới thiệu VINAINCON là doanh nghiệp của Bộ, có năng lực tốt nên doanh nghiệp này mới được chấp thuận.

Đánh giá về sự việc này, luật sư Anh Tuấn cho rằng, tránh nhiệm chính trong việc giới thiệu VINAINCON phải thuộc về Bộ Công thương, chứ không phải TISCO và VNS, 2 doanh nghiệp này chỉ phải chịu trách nhiệm liên đới.

Về hành vi quy kết tại sao bị cáo Mừng không dừng hợp đồng với MCC, luật sư Anh Tuấn dẫn nhiều văn bản thể hiện thân chủ mình từng ký nhiều văn bản hối thúc MCC thực hiện dự án. Ngoài ra, bị cáo Mừng từng ký văn bản gửi Bộ Công thương và VNS nội dung: “Đề nghị Bộ Công thương báo cáo Chính phủ xin phép chấm dứt hợp đồng EPC với nhà thầu MCC. Yêu cầu MCC trả lại tiền đặc cọc và bồi hoàn thiệt hại”, tuy nhiên, việc này không được cấp có thẩm quyền chấp nhận.

Theo hợp đồng EPC, nếu có tranh chấp, TISCO và MCC sẽ giải quyết tại tòa trọng tài tại Singapore. Vì vậy, TISCO ký hợp đồng với hãng luật Kenvil Chia tại Singapore nhờ tư vấn và nhận trả lời: “Không thể xem nhẹ việc chấm dứt hợp đồng và chỉ nên xem xét việc chấm dứt nếu không còn các sự lựa chọn nào khác”. Chính vì vậy, bị cáo Mừng đã chọn việc tiếp tục hợp đồng, thực hiện thay điều chỉnh giá phần C và thay đổi giá hợp đồng EPC theo quy định tại Thông tư 09/2008 của Bộ Xây dựng.

Luật sư Anh Tuấn cho rằng, việc hợp đồng phần C bị thay đổi hình thức từ trọn gói sang hợp đồng theo đơn giá không phải do thân chủ mình đưa ra. Thậm chí, bị cáo Mừng phản đối việc này vì thay đổi theo đơn giá là giá quý sau cao hơn quý trước khiến dự án “đội giá”, nhà thầu không tích cực làm việc.

Từ những căn cứ trên, luật sư Anh Tuấn cho rằng, thân chủ của mình chỉ có một phần trách nhiệm trong việc giới thiệu VINAINCON làm nhà thầu phụ nên đề nghị HĐXX xem xét chuyển tội danh từ “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” sang “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.