Đâu là chuẩn mực của hoa hậu Việt?

Tuần trước, anh em chúng tôi về quê giỗ bố. Đây là dịp cả gia đình lớn đoàn tụ, đông đủ hơn cả tết. Sau bữa ăn, cả nhà quây quần tán chuyện. Tôi mở truyền hình, gặp ngay chương trình phát lại cuộc thi Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam 2015 vừa kết thúc. Mấy chục người đẹp Việt Nam trong nhiều trang phục, góc cạnh khác nhau, nhìn no mắt. Danh hiệu cao nhất thuộc về thí sinh Phạm Hương, dù trước đó có không ít thông tin và cả thư nặc danh phản đối. Câu chuyện bỗng trở nên rôm rả và ồn ào vì những người đẹp.

Cả nhà chia làm 3 phe. Tôi và đứa em thứ 3 làm du lịch chẳng thắc mắc gì vì cô nào cũng đẹp, một chín một mười, nếu phải chọn lựa hoa hậu thì cực khó. Chỉ lăn tăn là phần thi ứng xử. Theo dõi các cuộc thi hoa hậu Việt Nam từ 1988, lần nào cũng ấm ức vì khả năng ứng xử của Hoa hậu nước nhà. Có thể là do trình độ và văn hóa của người thi và người Việt như vậy. Có thể là do bản lĩnh và trình độ của giám khảo. Chẳng bù cho các cuộc thi Hoa hậu thế giới, xem là bất ngờ, hào hứng và tâm phục khẩu phục.

Các em tôi, mấy đại gia thanh long thì phản đối quyết liệt, có phần cực đoan, rằng chiều cao bình quân của người Việt chỉ 1,62m (nữ 1,58m), mà mấy cô dự thi cô nào cũng trên 1,7m là ngoại hạng rồi. Các em không biết Hoa hậu Việt Nam 2006 Mai Phương Thúy cao 1,8m. Việt Nam là nước nông nghiệp, khí hậu nhiệt đới mà da cô nào cũng trắng bóc thì hoặc là con lai hoặc là nhờ mỹ phẩm. Hương đồng gió nội của người Việt với đặc trưng da vàng, mũi tẹt đã biến đâu mất. Rồi còn thi áo tắm 2 mảnh bé tẹo. Cái này đâu phải của Việt Nam. Nếu chuẩn người đẹp như vậy thì lấy ai “dầm mưa dãi nắng”, “bán mặt cho đất bán lưng cho trời” làm nông nghiệp? Rồi chuyện báo chí tung hê quá khứ của hoa hậu. Nhiều chuyện rất bình thường của họ bỗng trở thành phi thường sau khi lên ngôi hậu...

Hoa hậu Kỳ Duyên trong đêm đăng quang 2014 - Ảnh: Hồng Vinh

Mẹ tôi, ngoài 80 vẫn minh mẫn, không ăn trầu và vẫn xem thời sự. Nãy giờ bà chỉ im lặng xem mấy anh em chia thành 2 phe tranh luận. Có lẽ để bớt căng thẳng, bà mỉm cười nhỏ nhẹ: “Nếu chỉ xem hình các cô thi hoa hậu, hỏi là người nước nào thì đành chịu thua. Mới nhìn có vẻ Tây, kỹ hơn thì rõ ràng là Đông Á vì tóc và mắt đen. Cô nào cũng đẹp nhưng đó là nét đẹp châu Âu và thế giới. Người Việt lâu nay đẹp kiểu khác”. Rồi mẹ pha trò: “Các con gái và con dâu của mẹ, đứa nào cũng là hoa hậu trong nhà”. Thế là mấy đứa em có thêm đồng minh. Có đứa đề nghị phải thêm chữ “Theo tiêu chuẩn Âu - Mỹ” trong cuộc thi Hoa hậu Việt Nam để tránh hiểu lầm.

Chẳng bên nào chịu thua, mệt quá thì lăn ra mỗi đứa một góc, ngủ. Về nhà nghĩ lại, thấy mẹ và mấy đứa em cũng có lý. Mỗi nước có những đặc thù riêng về nhân chủng học. Từ vóc dáng, ngoại hình, chiều cao và cả văn hóa. Vẻ đẹp hình thể và chiều cao cũng khác biệt theo từng quốc gia. Không thể lấy chuẩn mực của vài nước hay của một châu lục rồi áp đặt cho phần còn lại của thế giới. Nếu thi kiểu đó, các nước châu Phi, và những nước thuần chủng khác, trong đó có Việt Nam, sẽ chẳng bao giờ mon men được các giải thưởng khi thi Hoa hậu thế giới.

Phạm Hương (giữa) trong đêm đăng quang hoa hậu hoàn vũ Việt Nam - Ảnh: Độc lập

Cuộc thi hoa hậu thế giới (Miss World) đầu tiên ( thật ra là thi trang phục áo tắm để quảng cáo) ở Anh vào năm 1951 do Eric Morley tổ chức. Từ năm 2.000, sau khi chồng mất, bà Julia Morley kế tục làm trưởng ban tổ chức cho đến nay. Xuất phát điểm của cuộc thi từ châu Âu nên tiêu chuẩn theo Âu - Mỹ là điều dễ hiểu. Tại Việt Nam, cuộc thi hoa hậu đầu tiên được tổ chức ở miền Nam năm 1955 và không có phần trang phục áo tắm. Hoa hậu Việt Nam đầu tiên là Công Thị Nghĩa, cao 1,61m. Sau này là Tiến sĩ Thu Trang, tốt nghiệp đại học Paris VII, nhà báo và là điệp báo của Việt Minh.

Dù bạn nghĩ thế nào thì cuộc thi Hoa hậu Việt Nam và Hoa hậu thế giới vẫn cứ tiến hành và ngày càng hấp dẫn. Có điều, bên cạnh những những cuộc thi sắc đẹp theo chuẩn thế giới, cũng cần có những cuộc thi sắc đẹp theo chuẩn mực và văn hóa đặc thù Việt Nam. Không biết suy nghĩ mình có Hai Lúa và lẩm cẩm không nhỉ?