Dạy thêm, học thêm trong nhà trường có phải là kinh doanh?

Xuyên suốt luật Giáo dục 2019, không có câu từ nào coi dạy học, hoạt động giáo dục là kinh doanh. Tại Điều 99 luật Giáo dục dùng cụm từ "dịch vụ giáo dục, đào tạo". Điều 5 của Dự thảo thông tư quy định về dạy thêm, học thêm nêu: "Tổ chức hoặc cá nhân kinh doanh hoạt động dạy thêm, học thêm ngoài trường …", như vậy liệu có phù hợp? Nếu coi hoạt động dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường là hoạt động kinh doanh vậy dạy thêm, học thêm trong nhà trường có phải là hoạt động kinh doanh không?

NHẬT THỊNH

Học sinh phải học thêm chồng học thêm?

Dự thảo thông tư không cấm giáo viên dạy thêm học sinh mà giáo viên đang trực tiếp dạy học trong nhà trường. Như vậy, giáo viên nếu có dạy thêm trong nhà trường với học sinh đang trực tiếp dạy thì có được dạy thêm các học sinh này khi giáo viên đó dạy thêm ngoài trường hay không? Nếu Dự thảo thông tư không làm rõ thì không khéo học sinh rơi vào thế "một cổ hai tròng". Thực tế, học sinh vừa học thêm ở trường đồng thời học thêm ở nhà với cùng "chính chủ".

Xóa sổ dạy thêm tự nguyện, không thu học phí?

Cũng theo Dự thảo thông tư, dạy thêm, học thêm là hoạt động dạy học nội dung chương trình môn học, hoạt động giáo dục nhưng ngoài thời lượng quy định của chương trình, có thu thêm tiền học phí. Vậy, hoạt động dạy học ngoài thời lượng chương trình tự nguyện mà không thu học phí thì gọi là gì? Phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi là trách nhiệm, là hoạt động giáo dục vốn đặc thù thể hiện sự tận tụy, tâm huyết của thầy cô với học sinh sẽ đứng ở đâu trong nhà trường? Có hay không từ đây sẽ chuyển thành dạy thêm, học thêm để… thu học phí?

Học phí chồng học phí

Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT ban hành Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông nhiều cấp học, khoản 1, Điều 19 ghi: "Các hoạt động giáo dục thực hiện theo kế hoạch giáo dục của nhà trường, được tổ chức trong và ngoài giờ lên lớp, trong và ngoài khuôn viên nhà trường, nhằm thực hiện chương trình các môn học, hoạt động giáo dục chương trình giáo dục phổ thông …". Nội dung này có thu phí hay không?

Dự thảo thông tư quy định về dạy thêm, học thêm gồm hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục ngoài thời lượng quy định của chương trình. Nhưng thực tế, ranh giới giữa trong và ngoài thời lượng chương trình rất mong manh. Từ đây, có chăng một hoạt động giáo dục lẽ ra học sinh được thụ hưởng thì nay đưa vào… học thêm? Học phí rồi học phí, con nhà nghèo chịu sao xiết?

ĐÀO NGỌC THẠCH

Hiểu thế nào về quy định "Không cắt giảm nội dung chương trình môn học"? 

Về nguyên tắc dạy thêm, học thêm, Dự thảo thông tư nêu "không cắt giảm nội dung chương trình môn học trong kế hoạch của nhà trường để đưa vào dạy thêm, học thêm; không dạy thêm trước các nội dung so với phân phối chương trình môn học trong kế hoạch giáo dục của nhà trường". 

Vậy như thế nào là không cắt giảm nội dung chương trình môn học? Đã cho giáo viên dạy thêm song song với dạy chính khóa, tức là "chấp nhận" giáo viên cắt giảm rồi. Trên thực tế, khi dạy thêm, hẳn nhiên giáo viên sẽ dành những kiến thức, kỹ năng được khai thác sâu, "quý hiếm". Học sinh chỉ học chính khóa, các em có đóng học phí nhưng sao không được thầy cô chia sẻ? Như vậy vừa bất bình đẳng ngay trong trường lớp vừa làm tổn thương hình ảnh nhà giáo.

Mục tiêu phát triển phẩm chất, năng lực học sinh đòi hỏi không một học sinh nào bị bỏ lại phía sau, phải đáp ứng truyền thụ kiến thức, kỹ năng. Do đó dạy học chính khóa đòi hỏi người thầy đầu tư soạn bài giảng, gia công cho từng hoạt động khi lên lớp, chắt lọc để bài giảng tinh, chắc, phủ kín các yêu cầu. Kế hoạch giáo dục hàng năm có tính "động", tương đối và cần cập nhật thường xuyên. Do đó dự thảo đặt yêu cầu không cắt giảm chương trình môn học chỉ là "sáo", thấy cây mà không thấy rừng. 

Lại nữa, không dạy trước so với chương trình môn học trong kế hoạch giáo dục của nhà trường, giáo viên sao đủ thời gian ôn luyện học sinh thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh vào trường chuyên, tuyển sinh các lớp đầu cấp?

Lo lắng với quy định "hiệu trưởng được dạy thêm"

Theo Dự thảo thông tư quy định dạy thêm, học thêm thì hiệu trưởng được phép dạy thêm. Từng là hiệu trưởng, tôi lo lắng điều này. Ở vị trí đứng đầu nhà trường, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, hiệu trưởng xoay tít việc trường, dồn hết tâm sức, thời gian cho việc quản lý và dạy nghĩa vụ 2 tiết/tuần với THPT còn khó mà nay lại cho phép hiệu trưởng dạy thêm.

Điều này xa thực tế, rất trái khoáy. Hiệu trưởng lương cao và "lương" có rồi, cắp cặp dạy thêm coi sao được!

Nhà nước từng bước cải cách tiền lương, lương giáo viên đề xuất xếp cao nhất trong bậc lương hành chính sự nghiệp. Mới đây, Bộ Chính trị đã yêu cầu thực hiện chủ trương lương nhà giáo cao nhất. Sự quan tâm đó đòi hỏi ngành giáo dục, mỗi thầy cô dốc lòng vì học trò.

Là nhà giáo, qua đọc, tìm hiểu Dự thảo thông tư quy định dạy thêm, học thêm, qua thực tế, tôi chưa thấy thấm đậm tình cảm trân quý đó.