Đề nghị quy định rõ 'cao tốc phải tối thiểu 4 làn xe và làn khẩn cấp'

Sáng 21.5, kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau tại dự thảo luật Đường bộ. Đây là một trong số các dự án luật được dự kiến bấm nút thông qua ở kỳ họp lần này.

Trước khi các đại biểu thảo luận, ông Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

GIA HÂN

Đường cao tốc là gì, có cần quy định rõ số làn xe?

Dự thảo luật Đường bộ quy định: đường cao tốc là một cấp kỹ thuật của đường bộ, chỉ dành cho một số loại xe cơ giới tham gia giao thông theo quy định.

Đường cao tốc có dải phân cách phân chia 2 chiều xe chạy riêng biệt, không giao nhau cùng mức với một hoặc các đường khác; được bố trí hàng rào bảo vệ, trang thiết bị phục vụ, bảo đảm giao thông liên tục, an toàn, rút ngắn thời gian hành trình; chỉ cho xe ra, vào ở những điểm nhất định.

Có ý kiến đề nghị làm rõ quy định quản lý đối với đường cao tốc do Nhà nước đầu tư và đường cao tốc do tư nhân đầu tư; đồng thời đề nghị xem xét lại định nghĩa đường cao tốc, cần quy định đường cao tốc tối thiểu phải có 4 làn đường và phải có làn dừng khẩn cấp.

Giải trình về nội dung trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết giai đoạn vừa qua, do nguồn lực có hạn, để đáp ứng nhu cầu trước mắt, một số tuyến cao tốc được đầu tư phân kỳ với quy mô 2 làn xe nhằm đảm bảo kết nối thông tuyến, phục vụ nhu cầu vận tải, phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thực tế khai thác cho thấy các tuyến đường cao tốc đầu tư phân kỳ 2 làn xe khi đưa vào khai thác đã gặp một số khó khăn, bất cập nhất định.

Từ năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo không đầu tư đường cao tốc phân kỳ 2 làn xe; nhưng việc triển khai theo định hướng này vẫn rất khó khăn do không thể cân đối đủ nguồn vốn để thực hiện.

Việc phân kỳ đầu tư đường cao tốc đã được quy định tại dự thảo luật do Chính phủ trình. Các yêu cầu cụ thể với đường cao tốc phân kỳ đầu tư sẽ được Bộ GTVT nghiên cứu quy định tại quy chuẩn quốc gia về thiết kế đường cao tốc để triển khai thực hiện.

Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không quy định cụ thể các yêu cầu kỹ thuật đường cao tốc trong dự thảo luật.

GIA HÂN

Bồi thường theo tiến độ hay quy mô quy hoạch?

Quá trình xây dựng luật Đường bộ, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy mô quy hoạch.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, giải phóng mặt bằng luôn là nội dung rất phức tạp, là nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện, chậm tiến độ, đội vốn đầu tư.

Bên cạnh đó, chính sách, đơn giá bồi thường luôn được điều chỉnh, nếu chỉ giải phóng mặt bằng với quy mô phân kỳ, địa phương rất khó quản lý phần diện tích còn lại chưa giải phóng. Người dân thường có xu hướng dịch chuyển ra gần đường sau khi hình thành khiến giá trị đất tăng lên, dẫn đến việc thực hiện giải phóng mặt bằng bổ sung khi mở rộng lên quy mô quy hoạch thường rất phức tạp và kinh phí sẽ lớn hơn rất nhiều so với giải phóng mặt bằng thực hiện một lần.

Chưa kể việc giải phóng mặt bằng một lần thì sẽ thuận lợi, tiết kiệm được chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật của đường cao tốc theo thiết kế hoàn chỉnh, không phải phá dỡ, điều chỉnh hoặc làm lại khi nâng cấp, mở rộng ở các giai đoạn sau theo quy mô quy hoạch…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tính toán số liệu, đánh giá tác động cụ thể. Kết quả cho thấy việc giải phóng mặt bằng theo quy mô quy hoạch không làm tăng đáng kể tổng mức đầu tư dự án, nhưng lại đem lại nhiều lợi ích về mặt tổng thể và lâu dài.

Vì thế, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tiết kiệm chi phí đầu tư, xây dựng đường cao tốc, đồng thời bảo đảm tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho chỉnh lý dự thảo luật theo hướng cho phép cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án quyết định việc phân kỳ đầu tư, xác định việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy mô làn xe quy hoạch hoặc tiến độ dự án.

Việc thu hồi đất, bồi thường, tái định cư phải được xác định trong quyết định chủ trương đầu tư phù hợp với pháp luật về đất đai và chỉ được thực hiện khi đã có dự án, không thực hiện khi chỉ mới được quy hoạch mà chưa lập dự án.