Đề nghị rút ra 'bài học kinh nghiệm' từ các đại án 'chuyến bay giải cứu', AIC

Sáng 13.9, tiếp tục phiên họp 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2023 (kỳ báo cáo từ 1.10.2022 - 31.7.2023).

54 người bị xử lý kê khai tài sản không trung thực

Trong báo cáo gửi tới Quốc hội, Chính phủ cho biết việc công khai, minh bạch và thực hiện trách nhiệm giải trình trong tổ chức, hoạt động của cơ quan, đơn vị có chuyển biến tích cực.

GIA HÂN

Cũng theo báo cáo, trong 10 tháng qua có 23 trường hợp nộp lại quà tặng cho đơn vị, với số tiền 93 triệu đồng. Trong đó Ngân hàng Nhà nước có 19 người nộp, TP.HCM có 1 người và Đà Nẵng có 3 người.

Về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, Chính phủ cho biết từ 8.2.2022 đến ngày 30.4.2023, có hơn 13.000 người đã được xác minh tài sản, thu nhập. Trong đó, 54 người bị xử lý do không trung thực trong việc kê khai tài sản, thu nhập và giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm. Những người này bị kỷ luật bằng các hình thức như xóa tên khỏi danh sách ứng cử, cảnh cáo, cách chức…

Đánh giá chung, Chính phủ nhấn mạnh nội dung đã kiên quyết làm rõ, quy trách nhiệm chính trị của người đứng đầu để xảy ra vi phạm, khuyết điểm trong lĩnh vực được phân công quản lý, phụ trách, từ đó khuyến khích cán bộ tự giác nhận khuyết điểm, trách nhiệm, xin từ chức.

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử được đẩy mạnh, phát hiện, xử lý nghiêm nhiều vi phạm; chủ động phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố các vụ án đặc biệt nghiêm trọng trong các lĩnh vực chuyên môn sâu, hoạt động khép kín, có tổ chức (y tế, giáo dục, ngoại giao, trái phiếu doanh nghiệp, kiểm định phương tiện giao thông, buôn lậu...).

Đặc biệt, theo Chính phủ, điểm nổi bật trong công tác này còn thể hiện ở việc điều tra, truy tố, xét xử vắng mặt những đối tượng bỏ trốn; mở đường để xử lý nhiều đối tượng bỏ trốn ở một số vụ án khác; là cơ sở để dẫn độ tội phạm đã bị tòa án kết tội. 

GIA HÂN

"Đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh, răn đe, cơ sở để nghiên cứu, ban hành án lệ, áp dụng thống nhất trên cả nước", báo cáo nêu.

Dù vậy, Chính phủ nhận định tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, khó lường, ngày càng tinh vi, phát sinh nhiều vụ việc có tổ chức, mang tính lợi ích nhóm; tài sản tham nhũng có giá trị lớn, có yếu tố nước ngoài...

Vẫn còn tình trạng bố trí, bổ nhiệm người nhà

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội cho hay, ủy ban này đánh giá cao những kết quả trong công tác này như việc kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn được tăng cường, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, kể cả đối tượng là lãnh đạo quản lý cấp cao ở địa phương.

Dẫn chứng, báo cáo của Ủy ban Tư pháp đề cập đến các trường hợp như Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Lê Đức Thọ, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Cà Mau... bị xem xét, xử lý kỷ luật vì kê khai tài sản, thu nhập không trung thực...

Tuy nhiên, ông Cường cũng chỉ ra nhiều hạn chế không mới và kéo dài qua nhiều năm, nhưng Chính phủ chưa có giải pháp hữu hiệu để khắc phục.

Điển hình là vẫn còn tình trạng bố trí, bổ nhiệm người nhà, người thân vào các chức danh lãnh đạo quản lý trong cùng một cơ quan, tổ chức, đơn vị trái quy định.

GIA HÂN

Ông Cường nhắc lại: trong các báo cáo thẩm tra công tác phòng chống tham nhũng hàng năm, Ủy ban Tư pháp nhiều lần đề nghị Chính phủ chỉ đạo chấn chỉnh việc bố trí, bổ nhiệm cán bộ thiếu minh bạch, không đúng quy định, tuy nhiên đến nay, tình trạng này vẫn xảy ra.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cho rằng công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa chuyển biến. Rất ít vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện qua tự kiểm tra.

Đánh giá khái quát, Ủy ban Tư pháp nhìn nhận tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, diễn biến phức tạp; tình trạng thông đồng, móc ngoặc, cấu kết, tiếp tay của cán bộ nhà nước đối với doanh nghiệp để tham nhũng, trục lợi, chiếm đoạt tài sản nhà nước còn diễn ra nhiều ở một số lĩnh vực.

Bên cạnh đó, tham nhũng tiếp tục xảy ra ngay trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có nhiệm vụ phòng chống tham nhũng. Thống kê cho thấy cơ quan điều tra Viện KSND tối cao đã khởi tố 45 vụ, với 82 bị can về tội tham nhũng xảy ra trong hoạt động tư pháp.

Từ đó, Ủy ban Tư pháp đề nghị Chính phủ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, tập trung vào các lĩnh vực quản lý tài sản công, đấu thầu, đấu giá, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, trái phiếu... Ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, "tham nhũng vặt", gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Đáng lưu ý, qua kết quả điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp (như vụ "chuyến bay giải cứu", các vụ án liên quan đến lĩnh vực đăng kiểm, AIC…), Ủy ban Tư pháp Quốc hội đề nghị đánh giá rõ hơn về nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, rút ra các bài học kinh nghiệm, từ đó chấn chỉnh, tăng cường công tác quản lý nhà nước, quản lý KT-XH để phòng ngừa, ngăn chặn các vụ việc tương tự.