Trước đây, mỗi bộ Ching Kram gồm 6 thanh ching (thanh tre) với độ dài khác nhau, mỗi thanh ching được coi là một “phím đàn”. Khi dùng dùi gõ vào sẽ phát ra những âm thanh giòn giã vui tai, mộc mạc của núi rừng.
Còn âm thanh luyến láy được điều chỉnh bằng cách nghiêng - ngửa bàn tay đỡ thanh tre. Đặc biệt, đàn Ching Kram nguyên thủy phải cần đến 6 người cùng tham gia biểu diễn. Đồng thời, mỗi người kẹp giữa hai chân một ống cộng hưởng nên phải ngồi yên tại chỗ để đánh khiến khán giả có cảm giác đơn điệu.
Để cải tiến nhạc cụ dân tộc, Phan Ny (lớp 12A2) và A Liêu (lớp 11B6) Trường THPT Trường Chinh (TP.Kon Tum, Kon Tum) đã bắt tay vào thực hiện dự án “Cải tạo tiếng đàn Ching Kram của đồng bào dân tộc thiểu số ở Kon Tum”.
 |
Phan Ny (phải) và A Liêu với đàn Ching Kram đã cải tiến từ 6 thanh ching thành 14 thanh ching |
ĐỨC NHẬT |
Theo A Liêu, để tạo ra một đàn Ching Kram hoàn chỉnh, có âm sắc trong trẻo thì công đoạn chọn nguyên liệu rất quan trọng. Những ống tre, nứa phải đủ tuổi, đạt chuẩn về kích thước mới tạo ra những cung bậc âm thanh nhất định. Sau khi lấy nguyên liệu về, tre phải được mang phơi nắng, ngâm nước trong nhiều tháng để tránh mối mọt.
Khi chọn được những nguyên liệu tốt, Phan Ny và A Liêu vận dụng kiến thức đã học và tìm hiểu thêm trên mạng xã hội để sáng tạo ra đàn Ching Kram hoàn thiện. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, khó khăn nhất mà 2 học sinh gặp phải là kiến thức về nhạc lý.
“Từ lâu, mình đã có ý định cải tiến đàn Ching Kram từ 6 thành 14 thanh ching. Tuy nhiên, khi bắt tay vào thực hiện thì còn nhiều sai sót nên đàn phô và không phát ra âm thanh chuẩn. Chính vì vậy, trong 2 năm qua mình đã trau dồi kiến thức và nhờ già làng cùng các nghệ nhân thẩm âm giúp. Nhờ vậy, cây đàn mới hoàn thiện và đưa đến âm thanh trong trẻo như hiện nay”, nữ sinh Phan Ny tâm sự.
Từ việc phải cần một nhóm 6 người tham gia biểu diễn thì đến nay cây đàn Ching Kram được cải tiến với 14 thanh ching chỉ cần 1 người biểu diễn. Bên cạnh đó, cây đàn đã được cải tiến để đa dạng hơn về âm sắc, những bài biểu diễn cũng trở nên sinh động hơn.
Dự án “Cải tạo tiếng đàn Ching Kram của đồng bào dân tộc thiểu số ở Kon Tum” của Phan Ny và A Liêu đã xuất sắc đạt giải nhất trong cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dành cho học sinh trung học năm học 2021 - 2022.
Cô Giã Thị Tuyết Nhung, người hướng dẫn A Liêu và Phan Ny thực hiện dự án, cho hay khi dự án cải tiến đàn Ching Kram đạt giải, bà con dân làng rất vui mừng, phấn khởi bởi lớp trẻ vẫn còn yêu thích văn hóa truyền thống.
Bình luận (0)