Đề xuất sửa 2 điều tại Hiến pháp để bỏ cấp huyện

Sáng 6.3, Bộ Tư pháp phối hợp Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo khoa học Đổi mới tư duy xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Tham luận tại hội nghị, PGS-TS Tô Văn Hòa, Trường ĐH Luật Hà Nội, cho rằng để thực hiện chủ trương bỏ cấp huyện, tiếp tục sắp xếp cấp xã của Bộ Chính trị thì việc sửa Hiến pháp là hết sức cấp thiết vì hiện nay các nội dung nói trên được quy định tại Hiến pháp.

ẢNH: KIM ANH

Để thực hiện chủ trương bỏ cấp huyện, ông Tô Văn Hòa cho rằng, phải sửa đổi ít nhất 2 điều, gồm điều 110 (về các đơn vị hành chính ở Việt Nam) và điều 111 (về tổ chức chính quyền địa phương) tại Hiến pháp.

Theo đó, tại điều 110, ông Hòa đề xuất quy định mô hình 2 cấp đơn vị hành chính ở địa phương, gồm cấp tỉnh (gồm tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư) và cấp cơ sở hay cấp xã (gồm xã, thành phố, thị xã ở tỉnh; xã thành phố, thị xã, nội đô ở thành phố trực thuộc T.Ư).

Trong đó, nội đô là đơn vị hành chính mới, bao gồm khu vực đô thị lõi, thủ phủ của thành phố trực thuộc T.Ư, bao gồm các quận nội thành hiện nay của các thành phố trực thuộc T.Ư. Ví dụ nội đô TP.Hà Nội (12 quận), nội đô TP.HCM (16 quận), nội đô TP. Hải Phòng (6 quận)…

Các đơn vị hành chính cơ sở có thể phân chia thành những địa bàn lãnh thổ nhỏ hơn nhưng đó không phải là đơn vị hành chính mà chỉ là các địa bàn quản lý hành chính. Ở đó không thành lập chính quyền địa phương (gồm UBND và HĐND) mà chỉ có các bộ phận/cơ sở của các cơ quan hành chính cấp trên thực hiện công tác quản lý hành chính trên địa bàn.

Bổ sung mô hình đơn vị hành chính chuyên biệt

Ông Tô Văn Hòa cũng đề xuất mô hình đơn vị hành chính chuyên biệt, là những phạm vi lãnh thổ quốc gia có ranh giới rõ ràng do Nhà nước phân định nhưng không có hoặc có rất ít dân cư sinh sống ổn định.

ẢNH: KIM ANH

Tại khu vực này, không đủ điều kiện để thành lập chính quyền địa phương đầy đủ tại chỗ. Nhà nước chỉ thiết lập cơ quan quản lý hành chính chuyên trách, nhằm phục vụ các mục đích chuyên biệt phù hợp điều kiện, lợi thế tự nhiên, như quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế hoặc bảo vệ tài nguyên, môi trường…

Ông Hòa đề nghị bổ sung khái niệm này vào điều 110, quy định theo hướng, các đơn vị hành chính chuyên biệt, gồm các đơn vị hành chính chuyên biệt ở các cấp được thành lập và quản lý theo quy định của luật.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương có thể quy định 2 cấp đơn vị hành chính chuyên biệt hoặc nhiều hơn, trong đó có các đơn vị hành chính chuyên biệt do chính quyền địa phương cấp tỉnh quản lý và đơn vị hành chính chuyên biệt do cấp T.Ư quản lý.

Với điều 111, ông Tô Văn Hòa đề xuất, quy định tại các đơn vị hành chính đều thành lập chính quyền địa phương, gồm HĐND và UBND. Không phân biệt giữa chính quyền địa phương và "cấp chính quyền địa phương" như hiện nay bởi vì đã là chính quyền địa phương là phải có cơ cấu đầy đủ HĐND và UBND.

Đồng thời, quy định tại các đơn vị hành chính chuyên biệt không thành lập chính quyền địa phương mà có thể thành lập các cơ chế quản lý hành chính phù hợp với mục đích thành lập đơn vị hành chính chuyên biệt đó.

Đề xuất sửa quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Hiến pháp

Để thực hiện chủ trương tiếp tục tinh giản bộ máy hệ thống chính trị, ông Tô Văn Hòa cũng đề nghị sửa nội dung về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại điều 9, chương I của Hiến pháp (về chế độ chính trị) theo hướng cô đọng, chỉ tập trung vào những vấn đề căn bản nhất, tương xứng với cách thức quy định về Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước.

Cụ thể, các quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nên được quy định ở một điều và giới hạn ở những nội dung cốt lõi, gồm: thuộc tính cơ bản, vai trò trong hệ thống chính trị, và các nhiệm vụ trọng tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để thực hiện vai trò này.

Các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng có thể được phân loại và đề cập trong một chỉnh thể chung để làm nổi bật thêm vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các nội dung cụ thể hơn sẽ được quy định tại các văn bản luật.