Hàng nghìn năm nay, ở Phi châu nói chung và Kenya nói riêng, có nhiều bộ lạc đã cùng chung sống với nhau. Mỗi bộ lạc có một nét văn hóa riêng, nhưng có thể nói, người Maasai Mara là một trong những bộ lạc có những tập tục và nghi lễ độc đáo nhất.
 Người đàn ông Maasai Mara cố nhảy thật cao khi chào đón du khách, thể hiện sự mến khách - Ảnh: Trần Văn Trường |
Dù đã đến đây nhiều lần, nhưng tôi vẫn chưa trả lời được câu hỏi: Phải chăng họ lựa chọn đứng bên ngoài nền văn minh của nhân loại làm niềm hạnh phúc của mình?
Cho đến bây giờ, những ngôi làng của người Maasai đa phần vẫn nằm ở các vùng xa xôi hẻo lánh. Phương tiện đi lại chủ yếu và gần như duy nhất của họ là đôi chân. Sống trong môi trường hoang dã cùng rất nhiều loài thú ăn thịt hung dữ, nguy cơ họ bị thú dữ tấn công là khá cao nên ngoài sự dũng cảm, người Maasai Mara còn có một thể chất vô cùng dẻo dai, khỏe mạnh. Cơ thể họ khá cao to, rắn chắc và linh hoạt. Chỉ với chiếc gậy trong tay, người đàn ông có thể giết chết sư tử.
Nghi thức chào đón khách của người Maasai Mara khá thú vị. Khi chúng tôi đến thăm, cả đám trai làng ra đứng thành hàng dài cùng nhau hát vang. Sau đó lần lượt từng người sẽ nhún chân nhảy theo chiều thẳng đứng lên trời thật cao để tỏ rõ sự chào mừng khách đến.
Trang phục của người Maasai có sắc màu sặc sỡ: màu đỏ tươi, màu vàng nghệ hay các loại sọc ca rô xanh đỏ ngũ sắc được họ ưa chuộng. Có lẽ ngoài yếu tố thẩm mỹ thì những bộ đồ có màu sắc chói chang này sẽ góp phần giúp xua thú dữ từ xa, vì các loài thú hoang chỉ tấn công người khi chúng giật mình hoặc bị đe dọa hay lúc đói.
 Người phụ nữ Maasai Mara đang làm nhà bằng phân bò - Ảnh: Trần Văn Trường |
Sống bằng máu và phân bò
Người Maasai Mara là bộ lạc bán du mục. Họ sống chủ yếu trên các đồng cỏ để chăn nuôi gia súc, không có thói quen ăn ngũ cốc. Chỉ một số ít người được đi làm và tiếp xúc với thế giới bên ngoài thì dần dần mới biết ăn tinh bột. Thức ăn truyền thống chính yếu của họ là thịt bò, cừu hoặc dê, không bao giờ ăn thịt các loài thú hoang dã. Bởi theo quan niệm tín ngưỡng của họ thì thịt các loài thú hoang không đảm bảo tinh khiết và sạch sẽ. Lâu lâu, họ giết một con bò để lấy thịt. Phần thịt bò sẽ được mang đi nướng hay đem ra phơi khô để dành ăn dần. Ngoài việc lấy thịt, các con bò nuôi còn nhằm để lấy máu. Họ dùng dao rạch lên cổ hay lưng con bò đang còn sống, khi máu chảy ra sẽ hứng lấy một lượng cần thiết. Để giúp cho vết cắt trên cơ thể con bò mau lành, cũng như giúp cầm máu, người Maasai Mara dùng phân tươi của bò để đắp lên vết cắt. Phần máu tươi sẽ được mang pha với sữa chua tạo thành hỗn hợp màu hồng hồng gọi là A-rồi. Đây là thức uống yêu thích của người Maasai Mara.
Phụ nữ Maasai Mara - những người đáng khâm phục
Người đàn ông Maasai Mara chủ yếu lo những công việc bên ngoài như chăn thả gia súc trên các đồng cỏ. Còn phụ nữ Maasai Mara gánh vác hầu hết trách nhiệm trong gia đình, từ việc chăm sóc nhà cửa, con cái cũng như lo chuyện ăn uống. Thậm chí việc xây cất nhà cũng là do phụ nữ đảm nhận. Tôi đã được tận mắt chứng kiến hình ảnh những người phụ nữ Maasai làm nhà ở. Các thanh cây nhỏ được dùng dây buộc vào nhau làm khung nhà. Họ dùng tay nhào nặn đống phân bò tươi cho đến khi chúng trở nên thật dẻo và có độ kết dính rồi trét lên làm mái và vách nhà.
Các ngôi nhà của họ khá thấp bé, tăm tối và đặc biệt gần như không có cửa sổ để muỗi khỏi bay vào. Chỉ có một vài cái lỗ tròn tròn nho nhỏ bằng cổ tay em bé dùng để lấy ánh sáng khi cần thiết, còn phần lớn thời gian những lỗ này bị nhét kín.
Một người đàn ông Maasai được phép lấy rất nhiều vợ. Số lượng bao nhiêu vợ sẽ tùy thuộc vào sự giàu có của anh ta, hay nói chính xác nó được tính bằng số bò mà anh ta sở hữu.
Một ngôi làng của người Maasai Mara thường là một gia đình lớn. Họ có những quan hệ huyết thống cùng nhau. Người cha sẽ có vài cô vợ, các cô vợ có vài đứa con, và rồi các cháu chít lần lượt ra đời. Vì thế có khi một ngôi làng có hàng trăm nhân khẩu đó cũng chỉ là vợ hay con cháu của một người đàn ông mà thôi.
Khi cưới vợ, sính lễ mà nhà trai mang cho nhà gái được tính bằng bò. Cô gái nào càng đẹp thì số bò làm lễ cưới càng nhiều, có thể dao động từ vài con đến vài chục hay nhiều hơn thế nữa!
Sống trong môi trường khắc nghiệt, người phụ nữ phải gánh vác khá nhiều công việc trong gia đình. Cho nên quan niệm về cái đẹp của họ cũng hoàn toàn khác biệt. Tiêu chí quan trọng để đánh giá cái đẹp của một người phụ nữ Maasai Mara là phải thật khỏe mạnh và siêng năng, phải thật đảm đang việc nhà ngoài làn da đen bóng và cơ thể thon gọn săn chắc.
Để tôn vinh thêm nhan sắc, những người phụ nữ Maasai Mara cũng có tập tục xỏ lỗ tai. Họ có thể đeo nhiều hoa tai với những chiếc bông tai khá to. Tuy nhiên, việc xỏ lỗ tai không phải là đặc quyền của nữ giới, những người đàn ông Maasai Mara cũng có thể xỏ lỗ tai như phụ nữ. Và lỗ tai càng to thì càng đẹp!
Nhìn những người phụ nữ Maasai trong trang phục màu sắc sặc sỡ, những chiếc áo rộng thùng thình cũng không thể che hết được nét lam lũ tảo tần, những ánh mắt trong veo, những bàn tay gân guốc thô kệch vì lao động của họ toát lên một sức sống mãnh liệt, trong tôi dâng lên một niềm thương cảm xót xa cho cuộc sống còn thiếu thốn về vật chất mà họ đang gánh chịu. Nhưng đâu đây, vang lên câu nói của một người bạn thân đã từng nói với tôi trong lúc trà dư tửu hậu. Phải chăng tôi đã quá lạm dụng việc áp đặt lăng kính và suy nghĩ theo cách của riêng mình lên cuộc đời của những người phụ nữ Maasai Mara để rồi chúng ta cùng thổi phồng lên những điều giản đơn trong mắt họ và biến thành nỗi đau cho những con người mà ta đang nhìn thấy? Biết đâu, họ đã đang và còn mãi tận hưởng hạnh phúc theo cách của riêng mình. Trong chốn nhân gian này chưa hẳn ai đang hạnh phúc hơn ai? Biết đâu đấy, những người Maasai Mara cũng đang thầm thương hại cho chúng tôi, những con người vẫn còn đang mãi đi tìm hạnh phúc. Còn họ, hạnh phúc là đang được sống bên ngoài nền văn minh mà loài người đang đảo điên giằng xé...
Bình luận (0)