Doanh nghiệp giao thông 'ngại' làm dự án PPP vì không được chia sẻ rủi ro

Thông tin trên được nêu ra tại tọa đàm "Doanh nghiệp ngành GTVT với sự nghiệp phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và hội nhập quốc tế" do Báo Giao thông tổ chức chiều 11.10.

VIỆT HÙNG

Là doanh nghiệp tham gia 3 dự án BOT (cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Bạch Đằng, Cao tốc Hạ Long - Vân Đồn), ông Phạm Văn Khôi, Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng giao thông Phương Thành, cho biết huy động nguồn vốn tư nhân vào cơ sở hạ tầng rất khó. Do vậy, khơi thông nguồn vốn PPP, xã hội hóa vào đầu tư là điều cần thiết.

Ông Khôi cũng chia sẻ, giai đoạn 2011 - 2020, các dự án giao thông huy động tốt nguồn vốn PPP, nhưng thời gian qua lại không huy động được là do cơ sở pháp lý. 

Luật PPP đưa ra tương đối đầy đủ, nhưng khi thực hiện các nhà đầu tư toàn "lép vế" so với cơ quan quản lý nhà nước. "Những gì có lợi cho Nhà nước thì thu còn thiệt cho doanh nghiệp thì đôi khi lại chưa quan tâm, đây là điều hết sức bất công", ông Khôi nói.

Theo ông Khôi, các điều khoản điều chỉnh hợp đồng, điều chỉnh giá trong luật PPP đều có quy định nhưng không bao giờ thực hiện và muốn thực hiện thì phải xin qua nhiều cấp. Nhà đầu tư bỏ tiền ra nhưng nhiều khi phía cơ quan quản lý nhà nước lại quản lý như một nhà thầu. 

Ông Khôi dẫn chứng, dự án cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng giao thông Phương Thành chỉ làm trong 24 - 33 tháng, trong khi nếu dự án làm theo đầu tư công thì không có dự án nào dưới 4 - 5 năm. 

Một khó khăn nữa khi triển khai các dự án PPP là nguồn tiền vay. Lý do, ngoài 15 - 30% vốn chủ sở hữu, còn lại các doanh nghiệp vay từ 70 - 85% vốn ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng. 

"Tuy nhiên, nguồn vốn vay ngân hàng sẽ không chịu rủi ro mà nhà đầu tư phải chịu, đây là việc rất khó khăn. Ngân hàng rất cảnh giác nhà đầu tư nên cần tính toán nguồn thu trả nợ thì họ mới cho vay. Do đó, cơ quan tư vấn, thiết kế cần sát với phương án tài chính, thời gian thu phí dao động khoảng 15 - 20 năm, nếu quá lâu thì ngân hàng cũng… vẫy tay chào," ông Khôi nêu thực tế.

Theo thiếu tướng Nguyễn Hữu Ngọc, Tổng giám đốc Tổng công ty xây dựng Trường Sơn, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước và Quốc hội quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng và đây là cơ hội, dư địa cho các doanh nghiệp giao thông. 

Với các dự án cao tốc, Bộ GTVT phân chia từ 2.000 - 10.000 tỉ đồng/dự án để doanh nghiệp tăng nội lực, có bộ hồ sơ tài chính nhằm tiến tới xa hơn đủ đấu thầu quốc tế. Ông Ngọc cũng đề nghị xây dựng bộ định mức bởi vừa qua một số dự án lỗ khi triển khai.  

TẠ HẢI

Theo ông Lê Kim Thành, Cục trưởng Cục Đường cao tốc Việt Nam (Bộ GTVT), các dự án BOT giao thông luôn có vốn đầu tư lớn, doanh nghiệp xây lắp phụ thuộc lớn vào vốn vay ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Khi dự án không đủ doanh thu thì các ngân hàng quan ngại dự án PPP sẽ rủi ro đồng thời siết lại tín dụng dài hạn nên tác động trực tiếp đến nguồn vốn của các nhà đầu tư. 

Mặt khác, việc một số dự án có đường song hành đã dẫn đến phân lưu lượng xe, làm giảm doanh thu và không hấp dẫn nhà đầu tư PPP giao thông.

Để tháo gỡ các khó khăn này, Bộ GTVT đang chỉ đạo và Cục Đường cao tốc Việt Nam trình Thủ tướng xử lý các dự án BOP giao thông và tạo niềm tin cho các nhà đầu tư thu hút nguồn lực rót vốn vào dự án.

"Theo điều 82 của luật PPP, doanh nghiệp thu phí hoàn vốn nếu vượt 132% thì phải chia sẻ 50% cho Nhà nước, nhưng nếu doanh nghiệp sụt giảm doanh thu dưới 50% thì phải trình qua nhiều cấp và huy động nguồn để bù đắp thiếu hụt doanh thu đó. Do vậy, Bộ KH-ĐT đang tiếp thu các ý kiến và điều chỉnh luật PPP phù hợp với thực tế của Việt Nam", ông Thành nêu. 

Nhấn mạnh với trách nhiệm là cơ quan quản lý, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cam kết bộ sẽ xem xét, nghiên cứu để có những giải pháp tháo gỡ những hạn chế, tồn đọng trong cơ chế, chính sách mà các doanh nghiệp nêu ra.